Κυριότερες απειλές για τα μελίσσια και τους μελισσοκόμους

 Για να κάνουμε μια ανάρτηση τσακ μπαμ (γιατί μου γκρινιάζετε ότι γράφω πολλά χα χα χα) σχετικά με τους κυριότερους μελισσοκομικούς κινδύνους που απειλούν τα μελίσσια μας, καθώς και εμάς (τους μελισσοκόμους), χωρίς όμως να τις ιεραρχήσουμε ως προς την επικινδυνότητα τους, μια που αυτή η ιεράρχηση θα είχε υποκειμενικό και μόνο χαρακτήρα (δηλαδή ο κάθε μελισσοκόμος δίνει διαφορετική βαρύτητα για κάθε απειλή ανάλογα τα βιώματα του, δηλαδή πιθανολογεί ως πιθανότερες κάποιες απειλές ανάλογα με την συχνότητα που του έχουν παρουσιαστεί στο παρελθόν), μια που δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία από το κράτος σχετικά με την συχνότητα εμφάνισης της κάθε απειλής έτσι ώστε να ιεραρχηθούν με αντικειμενικά κριτήρια.

 Επίσης αρκετές από τις απειλές αυτές λειτουργούν συνήθως συνδυαστικά μεταξύ τους, και υπάρχει μια δυσκολία στο να ορίσεις το αίτιο και το αιτιατό στο γιατί έχει χαθεί ένα μελίσσι. Πχ μελίσσια που έχουν εξαντληθεί από κακές νεκταροεκκρίσεις (πείνα), και δεν έχουν ανανεωθεί σε πληθυσμούς, μπορούν πολύ ευκολότερα να υποστούν λεηλασίες ή να εμφανίσουν ασθένειες από μελίσσια που δεν είχαν πρόβλημα να βρουν επαρκείς νεκταροιεκκρίσεις.

 Επίσης τρόποι αντιμετώπισης των παραπάνω απειλών έχουν αναφερθεί διεξοδικά εδώ και χρόνια στις αναρτήσεις αυτού του blog και δεν χρειάζεται να αναφερθούν ξανά.

 Χωρίς πολλά  πάμε να δούμε τι έχουμε να απειλούν τα μελίσσια μας και εμάς.

 Αλλεργικό σοκ: Απειλή που συνήθως διατρέχουν νεότεροι μελισσοκόμοι, άτομα που έχουν επιστρατευτεί για μετακινήσεις μελισσιών χωρίς να είναι μελισσοκόμοι, και σπανιότερα παλιοί και έμπειροι μελισσοκόμοι (αθροιστικό αποτέλεσμα του δηλητηρίου της μέλισσας). Ιδιαίτερη περίπτωση είναι και το να δεχθείς ένα πολύ μεγάλο αριθμό τσιμπημάτων που να σε οδηγήσουν σε αλλεργικό σοκ (περίπτωση εξαγριωμένων μελισσιών από εξωτερικές αιτίες, ή λάθος χειρισμούς του μελισσοκόμου, ή σε λεηλασία, ή σε τρύγο με πολύ λίγη εξωτερική νεκταροέκκριση).

 Ασθένειες εχθροί μελισσιών: Διάφορες ασθένειες (πχ  Νοζεμίαση Κεράνα ή η απλή, Αμερικανική σηψηγονία κ.α.) ή εχθροί των μελισσιών (πχ  βαρρόα) μπορούν να προκαλέσουν πολλές απώλειες κυρίως σε συνδυασμό με άλλες απειλές (πχ λεηλασία, ή ξεχειμώνιασμα). Δυστυχώς και εδώ οι χειρισμοί του μελισσοκόμου ή των μελισσοκόμων της γύρω περιοχής έχουν βαρύνουσα σημασία για το μέγεθος της απειλής και των απωλειών που μπορούν να παρουσιαστούν.

 Δηλητηριάσεις: Ακόμα ένας από τους πολύ συχνούς κινδύνους για τα μελίσσια μας από τα ραντίσματα (και όχι μόνο! Πολλές φορές δηλητηριάζουν και μελίσσια μελισσοκόμοι για να σε διώξουν από μια περιοχή. Μου το έχουν κάνει αυτό και σε μένα!) των αγροτών (αλλά όχι και μόνο, τα ραντίσματα για το κόκκινο σκαθάρι στους φοίνικες προκαλούν αντίστοιχα μεγάλες απώλειες σε ορισμένες περιοχές) σε δενδροφυτείες αλλά και σε μονοκαλλιέργειες. Δυστυχώς είναι ένας κίνδυνος που αυξάνει χρονιά με την χρονιά και με κάθε νέα κατηγορία φαρμάκου που αντικαταστεί παλιότερα φάρμακα (πχ νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα)

 Έλλειψη νεκταροέκκρισης ή γυρεοπαραγωγής: Σε συνθήκες έλλειψής νεκταροέκκρισης ή γυρεοπαραγωγής μπορεί είτε να παρατηρηθεί πείνα στο μελίσσι ή περιορισμός του γόνου (πχ στα πεύκα), με αποτέλεσμα να έχουμε είτε άμεσο κίνδυνο για την ύπαρξη του μελισσιού (πείνα), είτε έμμεση (μειωμένα αποθέματα για το ξεχειμώνιασμα, είτε μη ανανέωση πληθυσμών που θα στοιχήσει πολλά στο ξεχειμώνιασμα). Κίνδυνος είναι επίσης η έλλειψη αποθεμάτων κατά το ξεχειμώνιασμα και ιδίως όταν αρχίζουν να γονεύουν τα μελίσσια στο τέλος του χειμώνα όπου και οι ανάγκες των μελισσιών αυξάνονται.   

 Καύσωνας: Σε υπερβολικές θερμοκρασίες το καλοκαίρι μπορούν να παρατηρηθεί να λιώσουν τα κεριά στις κυψέλες και να πνιγεί από το μέλι το μελίσσι (αυτό το φαινόμενο είχε παρατηρηθεί σε αξιοπρόσεκτο βαθμό το καλοκαίρι του 1987 στην βόρεια Ελλάδα). Επίσης αυτό μπορεί να παρατηρηθεί και σε μακρινές μεταφορές μελισσιών που εκτίνονται πολύ χρονικά και γίνονται σε συνθήκες καύσωνα (σκάζουν τα μελίσσια μες τις κυψέλες) αν δεν χορηγηθεί στο μελίσσι νερό από τους αεραγωγούς ή την είσοδο. Επίσης ο κίνδυνος της θερμοπληξίας είναι μονίμος παρών στους καλοκαιρινούς μήνες για μελισσοκόμους που δουλεύουν με στολή (και τρώνε όλο το φαγάκι τους σε κάθε ευκαιρία χα χα χα).

 Κλοπές: Φαινόμενο που παρατηρείται κυρίως στις περιαστικές περιοχές σε μεγαλύτερη συχνότητα, αλλά επίσης είναι φαινόμενο που μπορεί να παρατηρηθεί και σε οποιοδήποτε άλλη περιοχή της χώρας (έχω την περιέργεια να μάθω αν σε μικρά νησιά όπου όλοι γνωρίζονται με όλους, και τα μέρη για τοποθετήσεις είναι πολύ λίγα, αν υπάρχουν και εκεί περιπτώσεις κλοπών μελισσιών). Όλοι έχουν την εντύπωση ότι τα τελευταία χρόνια μάλιστα έχουν αυξηθεί οι κλοπές μελισσιών αλλά χωρίς «σκληρά» (αριθμούς κλοπών ανά χρονιά) στοιχεία από το κράτος δεν μπορούμε να πούμε ότι κάτι τέτοιο είναι αληθές.

 Λεηλασία: Τρομερά υποτιμημένος κίνδυνος για τα μελίσσια (εγώ που έχω καεί από αυτόν τον έχω ως νούμερο δύο κίνδυνο αντίθετα) που ωστόσο μπορεί να κάνει τρομερή ζημία στα μελίσσια (και να χαθούν μελίσσια, αλλά και να αποδυναμωθούν τα υπόλοιπα). Συνήθως προκαλείται από συνδυασμό άλλων παραγόντων (έλλειψη νεκταροέκκρισης, διαφορά δυναμικότητας ανάμεσα στα μελίσσια μιας περιοχής, λάθος χειρισμοί μελισσοκόμων -είτε του ίδιου του μελισσοκόμου,  είτε άλλων μελισσοκόμων της περιοχής-).

 Μετακινήσεις: Ο νούμερο ένα κίνδυνος για μένα, είτε από τροχαίο είτε από γκέλα που έγινε κατά το φόρτωμα ή το ξεφόρτωμα κυψελών (να ανοίξουν μερικές κυψέλες και να δεχθείς δεκάδες τσιμπήματα, ή να σκοντάψεις με μια κυψέλη στα χέρια σου και να σακατεύσεις χέρια, ή πόδια, ή το χειρότερο από όλα την μέση σου). Με τεράστια διαφορά ο πιθανότερος κίνδυνος για ένα μελισσοκόμο!!!

 Ξεχειμώνιασμα: Κυρίως σε περιοχές που υπάρχει ξεγόνεμα του μελισσιού τον χειμώνα (βορράς) μπορούν να παρουσιαστούν μεγάλες απώλειες σε μελίσσια (μερικές φορές σε ποσοστά τέτοια που σε κάνουν να αναρωτιέσαι γιατί δεν αποτελεί την νούμερο ένα απειλή για τα μελίσσια μας. Συνήθως γιατί στο ξεχειμώνιασμα έχουν επίδραση αθροιστικά και άλλες απειλές (πχ ασθένειες) και είναι μια από τις περιπτώσεις που το αίτιο και το αιτιατό μπερδεύονται εύκολα).  

 Πλημύρες: Ακόμα ένας υποτιμημένος κίνδυνος που παρουσιάζεται πολύ περισσότερο από ότι φαντάζονται οι μελισσοκόμοι (και για αυτό ακριβώς παρουσιάζεται!). Οφείλεται σχεδόν πάντα σε λάθος τοποθέτηση μελισσιών από μελισσοκόμους σε ρέματα ή σε περιοχές που μπορούν να πλημυρίσουν υπερβολικά εύκολα. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει στοιχήσει και την ζωή μελισσοκόμων που πήγαν να σώσουν τα μελίσσια τους.  

 Φωτιές: Απειλή που παρατηρείται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες και κυρίως μέσα σε δασικές περιοχές (βελανιδόδασος, πευκόδασος) και μπορεί να οφείλεται είτε σε ενέργειες μελισσοκόμων (περιπτώσεις που ξεκίνησαν οι φωτιές από τα καπνιστήρια μελισσοκόμων), είτε από εστίες που ξεκίνησαν μακριά από μελισσοκομεία (τσιγάρα αναμμένα, εμπρησμοί, καθαρισμοί χωραφιών με φωτιά κ.α.) και φτάσανε έως αυτά. Δύσκολη περίπτωση αντιμετώπισης που μπορεί να έχει και κινδύνους ακόμα και για την ζωή του μελισσοκόμου.

 Και για το τέλος ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα μελίσσια που φυσικά είναι:

 Ο Μελισσοκόμος: Ο οποίος με τους λανθασμένους χειρισμούς του, τις αμέλειες του, τις καθυστερήσεις του, τις εμμονές του, την ημιμάθεια του, τις εσφαλμένες εντυπώσεις του και αποφάσεις του, πολλές φορές βασανίζει τον εαυτό του, αλλά δυστυχώς βασανίζει ακόμα περισσότερο τα μελίσσια του! Και αυτό είναι και έγκλημα και κρίμα βαρύ! Προσπαθήστε να μην ανήκετε σε αυτή την κατηγορία μελισσοκόμων, το χρωστάτε στον εαυτό σας και κυρίως στις κυρές σας!

Αυτά για σήμερα τσακαλάκια μέχρι την επόμενη ανάρτηση……

Adios Amigos Locos

Μότσανος Λάζαρος

Σοχός 13/3/2017