Θεσσαλονίκης στολίδια:Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή - ΜΙΕΤ

 Σήμερα ένα από τα ωραιότερα κτίρια της Θεσσαλονίκης έχει σειρά να παρουσιαστεί στα πλαίσια της σειράς Θεσσαλονίκης στολίδια μέσα από αυτό το blog. Και αυτό είναι η βίλα Μεχμέτ Καπανζή (τουρκικά Kapanci, αγγλικά Kapandji) ένα πανέμορφο κτίριο που βρίσκεται στην λεωφόρο Βασιλίσσης Όλγας (Βασιλίσσης Όλγας 108).

 Ο Pierro Arrigoni την σχεδίασε για λογαριασμό της οικογενείας Μεχμέτ Καπανζή στις αρχές  της δεκαετίας του 1890 (πιθανότερο έτος κατασκευής της το 1893) ακολουθώντας το αρχιτεκτονικό ρεύμα του εκλεκτισμού. Επηρεασμένη η κατασκευή από την αρχιτεκτονική των χωρών της κεντρικής Ευρώπης χαρακτηρίζεται από την πολυπλοκότητα του όγκου, τις έντονες κλίσεις στην σύνθετη του στέγη, και τον υπερυψωμένο πύργο. 

 Η βίλα είχε κατασκευαστεί  σε παραθαλάσσιο (τότε, όχι πλέον) οικόπεδο 4 στρεμμάτων. Η δυτική της όψη μπορούσε τότε να είναι ορατή μόνο από την θάλασσα. Η βίλα αποτελείται από δύο κτίρια ουσιαστικά, το κυρίως κτίσμα και τον πύργο. Οι διαστάσεις του κυρίως κτιρίου είναι 16,5 μέτρα πλάτος, 19 μέτρα μήκος, 18 μέτρα ύψος και έχει τρεις ορόφους (ημιυπόγειο, υπερυψωμένο ισόγειο, πρώτο όροφο) καθώς και σοφίτα. Ο πύργος με διαστάσεις 4,4 μέτρα πλάτος και 6,6 μέτρα μήκος έχει τέσσερις ορόφους με ανοιχτό το υπέργειο τμήμα του έως το ύψος του πρώτου ορόφου. Η κύρια είσοδος είναι από την πλευρά της λεωφόρου βασιλίσσης Όλγας.

 Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα υλικών στα δάπεδα (μάρμαρο στις εισόδους, παρκέ στους χώρους υποδοχής, και σανιδώματα στους υπόλοιπους χώρους), τα κουφώματα και τους ορόφους. Ξυλόγλυπτες διακοσμήσεις και ταμπλαδωτή μπουαζερί υπάρχουν στα διάφορα δωμάτια και χώρους του κτίσματος. Οι οροφές του ισογείου και του πρώτου ορόφου ήταν ζωγραφισμένες εκτός από τους κυρίους χώρους. Ζωγραφιές που καταστράφηκαν οι περισσότερες εκτός από μερικά δείγματα που διασώθηκαν και βάση αυτών έγιναν προσπάθειες να αποκατασταθούν οι συνθέσεις όπου υπήρχαν διαθέσιμες πληροφορίες. 

 Η θέρμανση του κτιρίου γίνονταν από 2 πορσελάνινες σόμπες των 3 μέτρων ύψους η κάθε μία. Την μία  από αυτές κατόρθωσαν και την αποσυναρμολόγησαν και την μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη με την ανταλλαγή πληθυσμών και βρίσκεται στα χέρια κάποιον από τους απογόνους της οικογένειας Καπαντζή. Η δεύτερη βρίσκεται και εκτίθεται στο Λαογραφικό μουσείο Θεσσαλονίκης (να πάτε μαιμούνια να την  δείτε!!!! Μαζί με ότι  βρίσκεται εκεί! Και μετά να πάτε σε όλα τα μουσεία της Θεσσαλονίκης για να  στρώσετε  χαρακτήρα! Και μετά σε όλες τις βιβλιοθήκες της και τα βιβλιοπωλεία της!!!! Μαιμούνια!!! Χα χα χα). 

Για να προχωρήσουμε και στην ιστορία του κτιρίου.

 Ιστορική αναδρομή

 Η βίλα Μεχμέτ Καπαντζή κτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890 (πιθανότερα το 1893) για λογαριασμό του  ιδιοκτήτη της Μεχμέτ  Καπανζή (σύμφωνα με πληροφορίες το αρχικό της κόστος ήταν 40.000 χρυσές λίρες!) ο οποίος ήταν έμπορος,  βιομήχανος, και τραπεζίτης.  Όλη η οικογένεια Καπαντζή ( ο Μεχμέτ Καπαντζή καθώς και τα αδέρφια Αχμέτ και  Γιουσούφ) ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις και  ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένοι, πολύγλωσσοι,  και αποτελούσαν σημαντικότατους οικονομικούς και όχι μόνο παράγοντες της πόλης (ο Μεχμέτ Καπαντζή υπήρξε πρόεδρος του εμπορικού επιμελητηρίου της πόλης και ο Αχμέτ Καπαντζή δήμαρχος Θεσσαλονίκης την διετία 1907 – 1908). Η οικογένεια Καπαντζή καταγόταν από Σεφαραδίτες Εβραίους που είχαν εκδιωχθεί το 1492 από την Ισπανία με το επίθετο τους να είναι Καμπαγιέρε (Caballere: Ιππότης).

 Στην διετία 1912-1913 έμεινε στην βίλα ο γιος του βασιλιά Γεωργίου του Α΄, ο πρίγκιπας Νικόλαος που διετέλεσε καθήκοντα πρώτου στρατιωτικού διοικητή της Θεσσαλονίκης. Στις 19 Μάιου 1913 υπογράφτηκε στην βίλα Καπαντζή η Ελληνοσερβική συνθήκη συμμαχίας. Επίσης στην βίλα Καπαντζή φιλοξενήθηκε η τριανδρία (Βενιζέλος-Κουντουριώτης-Δαγκλής) και η προσωρινή κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης. Από το 1918 έως το 1922 νοίκιαζε τον δεύτερο όροφο (πρώτος τυπικά) η οικογένεια του βουλευτή Τρικάλων Κοέν.  

 Με την Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών  μεταξύ της Ελλάδος και της Τουρκίας μεταξύ των ανταλλάξιμων πληθυσμών ήταν και οι Ντολμέδες (εξισλαμισμένοι Εβραίοι) οπότε τα μέλη της οικογένειας Καπαντζή έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στην Κωνσταντινούπολη. Για μερικά χρόνια στην βίλα φιλοξενήθηκαν πρόσφυγες από την Μικρά Ασία. Το 1928 ως ανταλλάξιμη περιουσία το κτίριο αγοράστηκε από την εθνική τράπεζα της Ελλάδος έναντι τιμήματος 4.001.000 δραχμών και το μίσθωσε για 10 χρόνια στην αμερικανική εταιρία Foundation που  κατασκεύασε τα αντιπλημμυρικά έργα στην πεδιάδα της Θεσσαλονίκης.

 Κατά την διάρκεια του πολέμου του 40 στην βίλα Καπαντζή λειτούργησε στρατιωτικό αρτοποιείο και κατά την διάρκεια της κατοχής την επέταξαν οι Γερμανοί αλλά δεν την χρησιμοποίησαν. Μετά το τέλος της κατοχής και την απελευθέρωση εγκαταστάθηκαν  στο κτίριο Βρετανικές στρατιωτικές αρχές μέχρι  το καλοκαίρι του 1945.

 Από το 1939 αλλά και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το 1962 λειτούργησε στην βίλα Καπαντζή το Ε΄ Γυμνάσιο Αρρένων και μέχρι το 1972 το Η΄ Γυμνάσιο Αρρένων.

 Το κτίριο εγκαταλείφτηκε μέχρι το 1982 οπότε και αποφάσισε η εθνική τράπεζα να το επισκευάσει. Η ολοκλήρωση των εργασιών επισκευών έγινε το 1989  όπου και στέγασε αρχικά η βίλα Καπαντζή το Πολιτιστικό Κέντρο βόρειας Ελλάδας της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας ενώ από το 1997 έως σήμερα (2016) στεγάζει το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού  Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ).

ΠΗΓΕΣ

 Βίλα Καπαντζή Βικιπαίδια  

 Βίλα Καπαντζή, ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης

Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή 

  Πολύ Μπλα Μπλα, δεν λέει. Ας αφήσουμε τις εικόνες να μιλήσουν καλύτερα.

 Μπαμπά μπαμπά θέλω τέτοιοοοοοοοο!!!

 Μια φωτογραφία από μια από τις λιγότερο φωτογραφημένες  πλευρές του κτιρίου (συνήθως οι περισσότερες φωτογραφίες είναι είτε από την πλευρά της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας ή της Λεωφόρου Μεγάλου Αλεξάνδρου). 

 Υπέροχο! Υπέροχο! Υπέροχο!

 Οι παλιοί αρχιτέκτονες δεν παιζόταν με τίποτα.

 Πόση ομορφιά μπορεί να χωρέσει σε μια φωτογραφία?

 Καλά αν ήμουν, ο Ιβάν Σαβίδης δεν θα αγόραζα με τίποτα τον ΠΑΟΚ! Με τα λεφτά που ξόδεψε για το καφενείο θα συνέχιζα εγώ να αγοράζω τα στολίδια της Θεσσαλονίκης, μέχρι να τα αγόραζα όλα, και θα τα έκανα μουσεία, βιβλιοθήκες, ορφανοτροφεία, γηροκομεία με ανοιχτή την πρόσβαση σε αυτά, για να τα χαίρεται όλη η πόλη και να αποτελούν σημεία συνάθροισης και αλληλεπίδρασης καθώς και πολιτισμού. Χίλιες φορές πιο μάγκας έτσι θα ήμουν! Ακούς Ιβάν? Ιδέες αβέρτα εδώ δίνω, χυτήριο ιδεών σκέτο!!! Χα χα χα.     

 Καλά αν ποτέ κάνω τρελά λεφτά θα αγοράσω την Εθνική Τράπεζα μόνο και μόνο για να αποκτήσω αυτό το κτίριο χα χα χα.    

 Ακόμα μια σπάνια φωτογραφία από την πλευρά που δεν πλησιάζει κανείς (από την πλευρά του Κόκκινου Πύργου).   

 Και φυσικά δεν μπορούσα να μην βγάλω νυχτερινές φωτογραφίες από αυτό το διαμαντάκι!

 Και με την τύχη που είχα έπεσα σε μια έκθεση του ΜΙΕΤ (η έκθεση Ωτο-Μπίο-Γκράφι  του φωτογράφου Άρι Γεωργίου από  9/12/2015 ως 7/02/2016) όπου υπήρχαν στο προαύλιο της βίλας μερικά κλασικά αριστουργήματα της αυτοκίνησης.       

 Και φυσικά το παιδάκι τι θα έλεγε? Θέλωωωωωωω ένα τέτοιοοοοοοοοο!!!! Χα χα χα

 Για τσιμπήσετε μια Studebaker Champion του 1955 τσακαλάκια μου για να στανιάρετε!!! 

 Αχχχχχ από αυτά τα υλικά γίνονται τα όνειρα παίδες, και δυστυχώς καίνε την μνήμη και την καρδιά σαν πυρωμένο σίδερο! Και το μόνο που σου μένει ως σκέψη καθώς φεύγεις από τέτοια τσιμπήματα της καρδιάς είναι το "Δεν μπορεί! Κάποια στιγμή θα μπορέσω να τα καταφέρω και να το αποκτήσω εγώ αυτό το μαργαριτάρι, για να το χαρίσω εκεί που η ψυχή μου νιώθει να γαληνεύει!"

Adios Amigos Locos 

Σειρά Θεσσαλονίκης στολίδια

Περιήγηση στο Γενί Τζαμί

Θεσσαλονίκης στολίδια: Βίλα Πετρίδη

Θεσσαλονίκης στολίδια: Διοικητήριο

Θεσσαλονίκης στολίδια: Μονή Λαζαριστών

Θεσσαλονίκης στολίδια: ΧΑΝΘ

Θεσσαλονίκης στολίδια: Βίλα Αχμέτ & Γιουσούφ Καπαντζή


Μότσανος Λάζαρος

Θεσσαλονίκη 11/02/2016