Το τυχαίο και η σημασία του στην μελισσοκομία Vol II

 Τετάρτη 4/9/2019 ανεβαίνω προς την τοποθεσία που έχω τα μελίσσια μου για να κάνω την δεύτερη μέρα των τρύγων μου στο πεύκο, και ξαφνικά βλέπω από μακριά σχεδόν στην κορυφή της ανηφόρας ένα φορτηγό. Στην αρχή δεν μπορώ να διακρίνω το τι ακριβώς είναι, αλλά καθώς πλησιάζω βλέπω ότι σαν κάτι το "παράξενο" να έχει αυτό το φορτηγό. Επίσης αντιλαμβάνομαι ότι το έδαφος είναι βρεγμένο και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να κολλήσει το φορτηγό στην διαβόητη λάσπη της Χαλκιδικής. Οπότε και πατάω ξαφνικά το γκάζι για να διατηρήσω αρκετή ορμή στο φορτηγό για να μπορέσει να διατηρήσει την ταχύτητα του στην ανηφόρα και να μην κολλήσει, αλλά και ταυτόχρονα μου έρχεται η ερώτηση "Από που υπάρχει όλο αυτό το νερό στον δρόμο, δεν δείχνει να έχει βρέξει εδώ και μήνες σε αυτό το μέρος, τι είναι πάλι και αυτό?". 

 Με αυτή την σκέψη σηκώνω το βλέμμα μου από το επίπεδο του εδάφους και κοιτώ λίγο ψηλότερα στο ύψος του φορτηγού που μου έμοιαζε λίγο "παράξενο", και αμέσως αντιλαμβάνομαι ότι το φορτηγό είναι καμένο! Και ταυτόχρονα ένα μέρος του δάσους γύρω του! Καθώς συνεχίζω την ανάβαση μου βλέπω ακριβώς πίσω από το φορτηγό ένα πυροσβεστικό όχημα και ορισμένους πυροσβέστες να βρίσκονται στο σημείο, και να το επιτηρούν έτσι ώστε να μην έχουμε καμία αναζωπύρωση της φωτιάς.

 Κρατώ μια νοητική σημείωση του στιλ "Όταν γυρίσεις στο σπίτι ψάξε στο διαδίκτυο σχετικά με το ακριβώς συνέβη" και συνεχίζω την διαδρομή μου για τα μελίσσια μου, μια που τα χρονικά περιθώρια στους μακρινούς τρύγους είναι πολύ στενά.    

 Και αφού γύρισα από τους τρύγους έκανα μια μικρή έρευνα και βρήκα ότι το βράδυ της Τρίτης 3/9/2019 στις 21:30 ένα φορτηγό - ξυλάδικο πήρε φωτιά εν κινήσει (?!?!?!?!) με αποτέλεσμα να καταστραφεί πλήρως χωρίς να αναφερθεί κανένας τραυματισμός, και πρόλαβαν οι δυνάμεις της πυροσβεστικής (7 οχήματα - 10 πυροσβέστες, συν ορισμένους εθελοντές της περιοχής) να σβήσουν την φωτιά προτού εξαπλωθεί στο δάσος.

 Το Σάββατο 7/9/2019 που ξαναπέρασα από το σημείο πάλι για να πάω για τρύγους στα μελίσσια αποφάσισα να φωτογραφίσω την περιοχή για να σας το παρουσιάσω και σε εσάς και να αναπτύξω μερικές σκέψεις μου πάνω στην τυχαιότητα και την μελισσοκομία (έχει ξαναπαρουσιαστεί η σημασία της τυχαιότητας στην μελισσοκομία στην ανάρτηση του blog Το τυχαίο και η σημασία του στην μελισσοκομία), αλλά και να σας κάνω μερικές επισημάνσεις σε πράγματα που μπορούν να ενοχλήσουν αφάνταστα έναν επαγγελματία μελισσοκόμο, ένα άτομο δηλαδή που η επιβίωση του εξαρτάται αποκλειστικά (ή σε ένα τεράστιο ποσοστό!) από τα εισοδήματα του από την μελισσοκομία. 

 Και πάμε πρώτα στο προφανές. Πας για τρύγο, έναν πολύ καλό τρύγο, το ξέρεις ήδη από το τι έχεις δει ήδη στην πρώτη μέρα τρύγου που έκανες, και ξαφνικά στα καλά καθούμενα μπορείς να βρεις μόνο τις λαμαρίνες από τα καπάκια των κυψελών σου, όπως πολύ εύστοχα μου είπε ένας μελισσοκόμος φίλος μου όταν του ανάφερα το τι είχε συμβεί την προηγούμενη μέρα.

 Να  καταστραφείς πλήρως γιατί από ένα τυχαίο γεγονός (είναι τυχαίο όμως το γεγονός? Τα οχήματα είναι κατασκευασμένα έτσι ώστε να μην μπορούν εύκολα να παίρνουν φωτιά τα καύσιμα τους, και ακόμα περισσότερο όταν αυτά είναι σε κίνηση. Δεν ξέρω! Είμαι καχύποπτος εκ φύσεως, και το ότι είμαι επαγγελματίας μελισσοκόμος ενισχύει αυτή την τάση σε βαθμό παράνοιας! Αλλά μερικά πράγματα δεν στέκουν έτσι απλά.....) πλήρως ανεξάρτητο από σένα! Δεν είναι ότι έχεις κάνει κάτι εσύ, απλώς έγινε, και θα πληρώσεις εσύ και άλλοι πόσοι μαζί με σένα τις συνέπειες. 

 Και να περιμένεις κάτι από το κράτος είναι είτε ουτοπικο (πχ τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ που δεν αρκούν ούτε καν για τις κυψέλες και όχι και για το ζωικό κεφάλαιο που θα χάσεις ή τα διαφυγόντα κέρδη από τα μέλια που θα χάσεις. Και αυτή την χρονιά αλλά και όλες τις υπόλοιπες που θα προσπαθείς να ξαναχτίσεις τους αριθμούς των μελισσιών -εάν!- που έχασες και φυσικά η απόδοση τους θα είναι πολύ χαμηλότερη από εάν δεν είχες αυτή την ανάγκη αναπλήρωσης των απωλειών σου) ή όταν θα σου έρθει μετά από χρόνια θα είναι είτε πολύ αργά, είτε πολύ λίγο. 

 Και όχι μόνο θα έχεις πάθει απώλειες που δύσκολα θα τις αναπληρώσεις αλλά ταυτόχρονα μπορεί να καταστραφεί πλήρως ένας αναντικατάστατος και υπερπολύτιμος φυσικός πόρος που μπορούσες να εκμεταλλευθείς έτσι ώστε να είναι βιώσιμη η μελισσοκομική σου επιχείρηση. 

 Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας, το πεύκο είναι η Ελληνική Μελισσοκομία! Το 65% του όγκου της παραγωγής του Ελληνικού μελιού είναι πευκόμελο (άλλο ένα 5% είναι το ελατόμελο, 1% το βελανιδόμελο και τα υπόλοιπα είναι ανθόμελα, στην πραγματικότητα μέλι από μελιτώματα είναι η παραγωγή της Ελληνικής μελισσοκομίας!). Και στην Ελλάδα υπάρχουν 3 κύριες περιοχές που δίνει το πεύκο. Η Χαλκιδική, η Εύβοια, και η Θάσος. Σε περίπτωση που καούν αυτές οι τρεις περιοχές τελείωσε και το πευκόμελο, και μαζί με αυτό και η Ελληνική Μελισσοκομία. Εάν χαθεί το 55-60% της παραγωγής μελιού πιστέψτε με κανένας επαγγελματίας μελισσοκόμος δεν θα μπορέσει να επιζήσει! Το χτύπημα θα είναι τεράστιο. 

 Και τα πευκοδάση δεν είναι ένας πόρος που εύκολα μπορεί να αναπληρωθεί! Ένα πευκοδάσος χρειάζεται δεκαετίες με εκατονταετίες για να μπορέσει να φτάσει στο σημείο που ήταν πριν καταστραφεί από μια πυρκαγιά. Παράδειγμα, η φωτιά στην Κασσάνδρα του 2006, στοίχισε σχεδόν το μισό πευκοδάσος στο πρώτο πόδι της Χαλκιδικής. Έχουν περάσει σχεδόν 13 χρόνια από τότε και εάν πας στα καμένα θα διαπιστώσεις ότι τα περισσότερα πεύκα που έχουν ξαναφυτρώσει εκεί με δυσκολία φτάνουν στο ύψος ενός ανθρώπου! 

 Και εάν υπάρχουν κοντά πεύκα που δεν έχουν καεί η διαφορά που βλέπεις είναι πλήρως απογοητευτική (ένα κανονικό πεύκο ξεπερνά τα 18-20 μέτρα σε ύψος!). Είμαι 45 ετών, πιστεύω ότι θα είμαι επαγγελματίας μελισσοκόμος μέχρι τουλάχιστο τα 67 (ή όσο ανεβάσουν το όριο συνταξιοδότησης οι εκάστοτε κυβερνήσεις χα χα χα), μέχρι τότε οι περιοχές που έχουν καεί δεν πρόκειται να φτάσουν στο μεγαλείο που είχαν πριν την φωτιά του 2006 (που τότε ήμουν 32 ετών). 

 Θέλω να πιστεύω ότι θα παραμείνω μελισσοκόμος (με λίγα μελίσσια, γιατί? Γιατί πρώτα θα σου βγει η ψυχή και μετά το χούι!) μέχρι τα 80-85 μου, ακόμα και τότε οι περιοχές που είχαν καεί δεν θα βρουν το μεγαλείο τους. 

 Και εάν έκανα και τώρα ένα παιδί ακόμα και όταν αυτό έφτανε στα 80-85 του πάλι το πευκοδάσος που έχει καεί δεν θα έχει ανακάμψει πλήρως!

 Και  το πρόβλημα είναι ότι τα πευκοδάση μας πολιορκούνται διαρκώς από τις φωτιές και τα συμφέροντα πίσω από αυτές, πέρσι και φέτος φωτιές σε Εύβοια και Σιθωνία, προπέρσι στην Κασσάνδρα, πριν από μερικά χρόνια στην Θάσο, πιο πίσω φωτιές στο Άγιο Όρος, και πιο πίσω πάλι η Κασσάνδρα παραλίγο να καταστραφεί πλήρως. Ζήτημα χρόνου είναι να χαθεί ο πολυτιμότερος φυσικός πόρος για την Ελληνική Μελισσοκομία, και μαζί με αυτόν και η Ελληνική μελισσοκομία. 

 Και όλα αυτά πέρα από το τι θα κάνουν οι μελισσοκόμοι. Από τις επιλογές τους, τα ρίσκα τους, τα λάθη τους, τις αποτυχίες τους ή τις επιτυχίες τους. Γιατί πέρα από όλα αυτά η τυχαιότητα έχει τεράστια σημασία στην μελισσοκομία, όσο περισσότερο εμβαθύνεις σε αυτή τόσο πιο προφανές και έκδηλη είναι αυτή η συνειδητοποίηση! 

 Και ερχόμαστε τώρα σε ότι ενοχλεί αφάνταστα επαγγελματίες μελισσοκόμους, αλλά βλέπω ότι αρχίζει να γίνεται κυρίαρχη τάση στην διαδικτυακή μελισσοκομία, και εάν συνεχιστεί αυτή η τάση η δηλητηρίαση στις σχέσεις ανάμεσα στους μελισσοκόμους θα έχει θανάσιμες επιπτώσεις!

 Δυστυχώς ή και ευτυχώς η μελισσοκομία διαφέρει από την γεωργική παραγωγή ή την κτηνοτροφία στο ότι ο μελισσοκόμος μπορεί να μετακινεί τον κύριο όγκο του ζωικού του κεφαλαίου διαρκώς και σε μεγάλες αποστάσεις κάθε φορά. Αυτό τον κάνει να μην "δένει" την παραγωγή του με ένα μέρος (όπως κάνει ένας αγρότης που είναι "καρφωμένος" στα χωράφια του ή και ένας κτηνοτρόφος που είναι "δεμένος" σε μια περιοχή). Σήμερα μπορεί να κυνηγά το παλιούρι στα σύνορα, αύριο να είναι σε ένα βελανιδοδάσος, μεθαύριο να έχει να διαλέξει ανάμεσα στο να πάει στα βαμβάκια ή στα πεύκα και ούτω καθεξής. Οπότε δύο μελισσοκόμοι ακόμα και εάν μπορεί να ζούνε στο ίδιο χωριό οι διαφορετικές επιλογές τους και ρίσκα στις τοποθετήσεις μπορεί να οδηγήσει σε τεράστιες διαφορές στις παραγωγές που θα βγάλουν σε μια χρονιά. Αντίθετα δύο αγρότες στο ίδιο μέρος θα έχουν να αντιμετωπίσουν τις ίδιες καιρικές συνθήκες, και είτε θα πάνε καλά και οι δύο, είτε θα καταστραφούν και οι δύο. Οπότε υπάρχει και ένα "δέσιμο" ψυχολογικό ανάμεσα τους, και αντιλαμβάνεται ο ένας ότι η καλή χρονιά για τον ένα σημαίνει καλή χρονιά και για τον άλλο, και το αντίστροφο, μια καταστροφική χρονιά για τον ένα σημαίνει καταστροφική χρονιά και για τον άλλον. Οι μοίρες τους δηλαδή είναι αλληλένδετες. Οπότε και δεν χωράει εμπάθεια μεταξύ τους, δύσκολα να ευχηθείς να πάει στράφι η παραγωγή του αγρότη γείτονα σου γιατί το κακό που θα τον χτυπήσει θα χτυπήσει επίσης και εσένα.

 Στην μελισσοκομία όμως δεν ισχύει αυτό!

 Μπορεί εγώ να επιλέξω να πάω στα πεύκα και να πάρω μέλι, ενώ ένας άλλος μελισσοκόμος να πάει στα βαμβάκια και να του ψεκάσει κάποιος αγρότης τα μελίσσια και να καταστραφεί. Ή μπορεί να μην δώσουν τα πεύκα και να μην ψεκάσουν τα βαμβάκια, και να τρελαθεί εκείνος στα μέλια και εγώ να μην πάρω τίποτα και να έχουν πέσει τόσο τα μελίσσια που να μην μπορούν να αποδόσουν στις επόμενες τοποθετήσεις, και να κινδυνεύουν να χαθούν ή να αποδυναμωθούν στον χειμώνα. Οι μοίρες των μελισσοκόμων δεν είναι αλληλένδετες (σε πολύ άσχημες χρονιές ή σε πολύ καλές ναι είναι αλληλένδετες ακόμα και οι μοίρες των μελισσοκόμων!) οπότε μπορεί να υπάρχει ανάμεσα τους εμπάθεια! Να μπορείς να ευχηθείς να καταστραφεί ένας μελισσοκόμος που δεν συμπαθείς (ή να μην πάνε καλά οι άλλοι μελισσοκόμοι και να πας καλά εσύ για να έχει μεγαλύτερη αξία το μέλι που θα βγάλεις!) χωρίς ντε και καλά αυτό να επηρεάσει εσένα. 

  Άλλο σημείο που διαφοροποιεί την απόδοση των μελισσοκόμων είναι τα ρίσκα που παίρνουν, και αυτή η διαφορά των αποδόσεων κάποιοι λανθασμένα την αποδίδουν στην "μεγαλύτερη" ικανότητα του ενός μελισσοκόμου απέναντι σε κάποιον ή κάποιους άλλους. Αλλά αυτό είναι λάθος! Πολλές φορές η διαφορά στις αποδόσεις μπορεί να προέρθει απλά και μόνο στο ότι κάποιος μελισσοκόμος την συγκεκριμένη χρονιά πήρε ρίσκα που του βγήκαν (ενώ ακριβώς τα ίδια ρίσκα άλλες χρονιές μπορεί να μην του βγήκαν, ίδιες στρατηγικές τοποθετήσεων, τελείως διαφορετικά τελικά αποτελέσματα). Και αυτό επίσης όμως δίνει χώρο για εμπάθεια ανάμεσα στους μελισσοκόμους, επιτυχίες ή αποτυχίες που προέρχονται απλώς από ρίσκα που πάρθηκαν (ή δεν πάρθηκαν) αποδίδονται στις ικανότητες ή μη των μελισσοκόμων. 

 Οπότε έχουμε ήδη πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί η εμπάθεια ανάμεσα στους μελισσοκόμους και ήδη βλέπω (παρόλο που πλέον έχω την ελάχιστη δυνατή παρουσία σε μελισσοκομικές ομάδες!) κάθε χρονιά να αυξάνεται η εμπάθεια ανάμεσα στους (διαδικτυακούς?) μελισσοκόμους. Ήδη κυκλοφορεί η έννοια Καραμούτσα (Καραμούτσα? Σοβαρά τώρα? Γιατί? Επειδή είναι ομόηχο με την Καραπούτσα? Μαύρη Πούτσα δηλαδή? Πόσο δηλαδή πιο εμπαθές από αυτό? Μελισσοκόμος που δεν τα πήγε καλά σε ένα ρίσκο του πήρε μια μαύρη πούτσα ε? Γελοίοι και Γραφικοί!) μια εμετική έκφραση που την αντιλήφθηκα από πέρσι να κυκλοφορεί, και στην αρχή με ξένευσε μια που δεν καταλάβαινα ποια είναι η χρήση της και σε ποιο πλαίσιο την χρησιμοποιούσαν, μέχρι που μου έγινε ξεκάθαρη η έννοια από τα συμφραζόμενα της, και με έκανε να αηδιάζω ακόμα περισσότερο με την διαδικτυακή μελισσοκομία και τους εκπροσώπους της!

 Είναι δυνατό όταν κάποιος ρισκάρει το μέλλον του, το μέλλον αυτών που αγαπά, την επιβίωση του , καθώς και την επιβίωση όλων όσων έχει στην έγνοια του, και ζει κάθε στιγμή με το άγχος αυτής της επιλογής του να έρχεται ο κάθε τυχαίος και να του ρίχνει αλάτι στην πληγή, κρίνοντας αυτές τις επιλογές του και θεωρώντας ότι το εγχείρημα του είναι καταδικασμένο εξ αρχής?

 Μου φαίνεται απίστευτο να είναι τόσο εμπαθής κάποιος μελισσοκόμος που ζει μόνο με την μελισσοκομία, και έχει περάσει φυσιολογικά από καλές αλλά και κακές μελισσοκομικές χρονιές. Τουλάχιστο όχι μελισσοκόμος πρώτης γενιάς που φτύνει αίμα για να μπορέσει να στήσει μια μελισσοκομική επιχείρηση από την αρχή και να συγκεντρώσει ένα γνωστικό κεφάλαιο από το μηδέν. 

 Ακόμα και μελισσοκόμοι δεύτερης ή και τρίτης γενιάς που έχουν μεν κληρονομήσει τις γνώσεις τους και το κεφάλαιο τους από τις προηγούμενες γενιές και δεν έχουν μοχθήσει για τα παραπάνω όσο οι μελισσοκόμοι πρώτης γενιάς, έχουν ωστόσο ζήσει μέσα σε μελισσοκομικές οικογένειες όπου η σταθερότητα των αποδόσεων των μελισσοκομικών επιχειρήσεων τους δεν είναι σταθερές χρονιά με την χρονιά. Ούτε αυτοί μπορούν να είναι τόσο εμπαθείς! 

 Ίσως άτομα που είναι φυτευτά μέσα σε μελισσοκομικές οικογένειες (σώγαμπροι!) που και δεν έχουν μοχθήσει για όσα έχουν ήδη, και δεν έχουν ζήσει στην διαρκή αγωνιά του πως θα βγει και αυτή η χρονιά να μπορούν να είναι τόσο εμπαθείς. Όπως και άτομα που τα κύρια εισοδήματα τους δεν έρχονται από την μελισσοκομία να έχουν την πολυτέλεια να είναι τόσο αμετροπρεπείς και εμπαθείς! 

 Αλλά όχι επαγγελματίας μελισσοκόμος! Τουλάχιστο επαγγελματίας μελισσοκόμος που έχει ένα δράμι μυαλό στο κεφάλι του, και ξέρει ότι οι επιτυχίες του ή οι αποτυχίες του δεν του εξασφαλίζουν και αντίστοιχες επιτυχίες ή αποτυχίες στο μέλλον.    

 Γιατί εάν έχεις ένα δράμι μυαλό στο κεφάλι σου ξέρεις ότι σε αυτό το επάγγελμα που ασκείς η τυχαιότητα παίζει τεράστιο ρόλο. Ένα άκαιρο ράντισμα, ένας λάθος χειρισμός που οδήγησε σε λεηλασία, μια αποτυχημένη θεραπεία,  μια φωτιά που ξέσπασε κοντά σου, ένα ρίσκο που απλώς δεν βγήκε και μπορεί άνετα να σε στείλει από την πλευρά των "επιτυχημένων" στους "αποτυχημένους" της χρονιάς, ή ακόμα καλύτερα να πω στους "εντυχησμένους" στους "αποτυχησμένους". Και το λέω αυτό την χρονιά που όλα μου πάνε καλά, και ίσως με λίγη τύχη και να σπάσω το ρεκόρ μου σε μέλια, και όχι σε μια από τις κακές μελισσοκομικές μου χρονιές. Σοβαρευτείτε επιτέλους γιατί οδηγείτε την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην διαδικτυακή μελισσοκομία σε τελείως πυρίκαυστες καταστάσεις!

 Δεν είναι όλοι παιδάκια που ασχολούνται με την μελισσοκομία, δεν είναι χομπίστες όλοι όσοι ασχολούνται με την μελισσοκομία, δεν έχουν όλοι γραμμένο στα αρχίδια τους το και εάν φέτος δεν πάρουν μέλια από τα μελίσσια. Και αυτοί που μπορούν να σας βοηθήσουν πραγματικά να αποκτήσετε και εσείς γνωστικό κεφάλαιο έτσι ώστε να ζείτε με την μελισσοκομία δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες!

 Τους χρειάζεστε για τις γνώσεις τους, και κυρίως για την καλή τους θέληση να τις μοιρασθούν. Το να τους πυρπολείτε με άστοχα λόγια τις ψυχές τους δεν θα σας βοηθήσει στο να σας μεταλαμπαδεύσουν τον γνωστικό τους πλούτο σε εσάς.

 Δεν θέλει πολύ μυαλό για να το σκεφτείτε αυτό. Μην αφήνετε τις τάσεις που είναι εύκολο να αναπτυχθούν στην μελισσοκομία να σας πάνε πίσω, μην δηλητηριάζετε τις ψυχές των μόνων που μπορούν να σας βοηθήσουν, ακριβώς στις πιο αγωνιώδεις ώρες τους όπου κάθε ώρα και στιγμή αμφισβητούν και οι ίδιοι τις επιλογές τους, και τα ρίσκα τους, γιατί ξαναπαιξαν σε μια ζαριά το μέλλον όσων κατοικούν στις καρδιές τους!

 Γιατί πιστέψτε με μετά από λίγο εσείς θα έχετε ξεχάσει τα πάντα σχετικά με τις καραμούτσες και τις καραπούτσες, αλλά αυτοί που αρπάζανε το τόσο άσκεφτο μαστίγιο σας τις ώρες του εσωτερικού μαρτυρίου τους δεν πρόκειται να τα ξεχάσουν με τίποτα!

 Αρχίστε να στροφάρετε επιτέλους!







Adios Amigos Locos














Λάζαρος Μότσανος

Σοχός 9/9/2019