Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLI

Τεσσαρακοστή πρώτη ανάρτηση της σειράς απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν και χωρίς πολλά πολλά πάμε στο ψαχνό.

201. Λάζαρε καλημέρα, 1) Σχετικά με τη μέθοδο με δυο βασίλισσες, αλλά μόνο για ανάπτυξη και όχι συλλογή, είσαι πάλι αρνητικός; Δηλαδή, μέθοδο ντεμαρί ουσιαστικά: εποχή μέσα άνοιξης, όταν είναι να σηκώσεις πάτωμα, βάζεις κάτω τη βασίλισσα με 1-2 γόνους --> βασιλικό διάφραγμα και από πάνω νέο πάτωμα με τους υπόλοιπους γόνους --> το πάνω πάτωμα κάνει βασιλικά κελιά, βγάζει βασίλισσα, έχουμε γέννα πάνω και κάτω ταυτόχρονα με τις δύο βασίλισσες αλλά λίγο πριν την ανθοφορία - στόχο (παλιούρι), αφαιρούμε την παλιά. Δεν την έχω δοκιμάσει, έλεγα φέτος να την δοκιμάσω σε μερικά μελίσσια, αλλά σαν θεωρία μου φαίνεται ιδανική: πρόληψη σμηνουργίας, αντικατάσταση βασίλισσας, μεγάλη ανάπτυξη σε πληθυσμό σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το μελίσσι παραμένει διώροφο οπότε έχουμε και το πλεονέκτημα της ευελιξίας και της εύκολης μετακίνησης. Για κάποιον που δε θέλει να ασχοληθεί με τη βασιλοτροφία, φαίνεται και μια καλή μέθοδος αντικατάστασης της βασίλισσας, καθώς τα βασιλικά κελιά θα δημιουργηθούν από αρκετό πληθυσμό και θα ταϊστούν καλά.  Έτσι βέβαια δεν αυξάνεις τα μελίσσια, αφού δε κόβεις παραφυάδες, αλλά ας πούμε ότι δεν υπάρχει ανάγκη για αύξηση. Bear’s Nest: Ουχχχχχ μαιμούνιιιιι!!! Που θεωρείς ότι είμαι αρνητικός στις μεθόδους με πολλαπλές βασίλισσες (ή ενάντια στην βασιλοτροφία ή στα πολυώροφα μελίσσια ή στις dadant κυψέλες) χα χα χα. Στην πραγματικότητα δεν είμαι αρνητικός σε τίποτα από τα παραπάνω, όλα τα παραπάνω αποτελούν μεθόδους και πρακτικές, κομμάτια αυτού που αποκαλούμε μελισσοκομία και δεν είναι ορθό να τα αγνοείς ή δογματικά να τα απορρίπτεις. Εγώ απλώς δεν τα έχω εντάξει στις στρατηγικές μου (δηλαδή του δόγματος της συνεχής κίνησης, της ελαχιστοποίησης των κινδύνων, της πλήρως απλοποίησης των μεθόδων στην μελισσοκομία, και της αποτελεσματικότητας των χειρισμών), στις τακτικές μου (πολλαπλές τοποθετήσεις σε διαφορετικές τοποθεσίες και ανθοφορίες/ μελιτωφορίες στόχους, παντού δείκτες και έλεγχος τους), στις μεθόδους μου (διπλά το πολύ μελίσσια για να μπορούν εύκολα  να μεταφερθούν, άφθονος χρόνος για μετακινήσεις από δείκτη σε δείκτη και όχι πολύς χρόνος για να τον σπαταλώ σε περίτεχνες μεθόδους μέσα στα μελισσοκομεία), και τους χειρισμούς μου (βοήθεια με τροφοδοσίες πλαισίων γόνων στα μελίσσια που χρειάζονται, κόψιμο παραφυάδων μέχρι εξαντλήσεως, ελάχιστες συνενώσεις ανάμεσα στα μελίσσια, μη ενασχόληση με τα αρεννοτόκα και τίναγμα τους κ.α.).

 Γιατί όπως βλέπεις έχω επικεντρωθεί σε αυτό που θεωρώ ως το βασικότερο όλων, την νεκταροέκκριση δηλαδή και το κυνήγι της, και προσπαθώ να απλοποιώ πλήρως όλη μου την μελισσοκομική τεχνική. Γιατί? Γιατί ο πολλαπλασιασμός είναι πούστικο πράγμα! Χα χα χα. Μια περίπλοκη μέθοδος ή χειρισμός που μπορεί να δουλεύει καλά σε 10-15 μελίσσια αν ανεβεί μια τάξη μεγέθους (δηλαδή να πολλαπλασιαστεί με το 10, αντί να την εφαρμόσεις σε 10-15 μελίσσια να την εφαρμόσεις σε 100-150 μελίσσια) μπορεί πολύ εύκολα να εκτροχιάσει το χρονικό σου προγραμματισμό και τον όγκο εργασίας που έχεις αποφασίσει να δαπανάς για εργασίες μέσα στο μελισσοκομείο. Ναι αλλά το δικό μου κρίσιμο σημείο επιτυχίας ή όχι δεν βασίζεται τόσο στην εργασία που θα δώσεις στο μελισσοκομείο (που φυσικά και από αυτή έχω και σε εξουθενωτικό βαθμό) αλλά στην εργασία που θα δώσεις ανάμεσα στους δείκτες για να ξέρεις που δίνει κάθε στιγμή και να δρας καταλλήλως! Αν έχεις πες σε 3 διαφορετικά μελισσοκομεία χωρισμένα μερικές εκατοντάδες μελίσσια που απέχουν δεκάδες χιλιόμετρα το ένα από το άλλο, και επίσης έχεις 9-13 διαφορετικούς δείκτες σκορπισμένους σε 1-2 ή και 3 νομούς της Χώρας και θα πρέπει να πηγαίνεις να τους βλέπεις ανά 2-3 ημέρες όλους, και θα πρέπει να κάνεις και πλήρεις ελέγχους την κρίσιμη εποχή ανά 5 τουλάχιστο μέρες σε όλα τα μελίσσια σου, πιστεύεις ότι θα πρέπει να έχεις ιδιαίτερα πολύπλοκες μεθόδους στα μελίσσια σου (το παραπάνω δεν είναι θεωρητικό μοντέλο, είναι η πραγματικότητα που βιώνω τα τελευταία χρόνια και αυτή που μου δίνει την δυνατότητα να παράγω το μέλι που παράγω και να ζω από την μελισσοκομία)?

 Ναι αλλά εκτός από μελισσοκόμοι είμαστε και επιχειρηματίες που κάνουμε πωλήσεις (και αγορές). 

 Όλα τα παραπάνω αφορούν μόνο την παραγωγή μελιού, δεν θα πρέπει ταυτόχρονα να πουλάς και το μέλι σου? Και μάλιστα σε τιμή που να αξίζει στο προϊόν σου? Δηλαδή στην λιανική για να μην το χαντακώνεις στην χονδρική? Ναι αλλά και αυτό δεν θέλει χρόνο και εργασία για να γίνει? Μπορείς να χάνεις χρόνο για τις σούπερ ντούπερ ούλτρα ουάου μεθόδους αν στο τέλος αναγκαστείς να πουλήσεις το μέλι σου σχεδόν τζάμπα στην χονδρική γιατί δεν ασχολήθηκες με τις πωλήσεις?

 Επίσης όπως λέω διαρκώς «δεν είμαστε όλοι ίδιοι»!

 Τι εννοώ με αυτό?

 Είμαι κανένα κωλοπαίδι με κόμπλεξ ανωτερότητας απέναντι στους άλλους μελισσοκόμους?

 Είμαι κανένας γαμημένος αλαζόνας υπερόπτης που τους έχω όλους στο φτύσιμο?

 Όχι!

 Απλώς διατηρώ ζωντανό ένα blog με εκτεταμένες και πρωτότυπες αναρτήσεις (και αυτό ξέρεις θέλει πολύ, πολύ, πολύ, περισσότερο χρόνο από το να αναρτάς κειμενάκια και βιντεάκια «δανεισμένα» από εδώ και εκεί) όπως και μια διαρκή επαφή με άλλους μελισσοκόμους, και όλο αυτό έχει ένα κόστος σε χρόνο και εργασία που δεν μπορώ να την δαπανήσω αλλού! Οπότε περιορισμένους πόρους (χρόνος, εργασία) ήδη τους δαπανώ για το blog και δεν είναι δυνατό να τους δαπανήσω για περιπλοκότερες μεθόδους στα μελισσοκομεία μου (φυσικά έχω και κέρδος και εγώ από αυτό, και μαθαίνω καλύτερα τους μελισσοκόμους και τους προβληματισμούς τους, αλλά με μαθαίνουν καλύτερα και αυτοί και με μερικούς μάλιστα από αυτούς συνεργάζομαι εδώ και χρόνια σε πολλά επίπεδα, ουδέν κακόν αμιγές καλού και αντίστροφα!)

 Οπότε δρώντας ως αποτελεσματικός μελισσοκόμος, επιχειρηματίας που λειτουργεί στον μελισσοκομικό χώρο, και μελισσοblogger (και όχι μόνο) δεν μπορώ με ελαφρά την καρδιά να κάνω πολύπλοκες τις μεθόδους μου, τις διαδικασίες μου και τους χειρισμούς μου. Αυτό ακριβώς σημαίνει το δεν είμαστε όλοι ίδιοι!

 Πάμε παρακάτω στην μέθοδο που αναφέρεις περιορισμός της παλιάς βασίλισσας κάτω, βασιλικά κελιά πάνω, διάφραγμα στην μέση, ταυτόχρονη γέννα από διαφορετικές μάνες, αντικατάσταση βασίλισσας στο τέλος. Θέτεις ως πλεονεκτήματα τα εξής:  πρόληψη σμηνουργίας, αντικατάσταση βασίλισσας, μεγάλη ανάπτυξη σε πληθυσμό σε σύντομο χρονικό διάστημα. Την μεγάλη ανάπτυξη σε πληθυσμό σε σύντομο χρονικό διάστημα, και την αντικατάσταση βασίλισσας μπορώ να αντιληφθώ ότι θα πετύχουν, την πρόληψη της σμηνουργίας πως την συμπεραίνεις όμως?

 Γιατί λόγου βασιλικού διαφράγματος δεν θα αφήσεις την παλιά βασίλισσα να σκοτώσει τις άλλες βασίλισσες μέσα στα κελιά τους, ή να σκοτώσει η μία την άλλη αν εκκολαφτούν? Το ότι αν αφήσεις μερικές δεκάδες βασιλικά κελιά χωρίς να τα καταστρέψει σχεδόν τα περισσότερα η παλιά βασίλισσα (δεν τα καταστρέφει όλα γιατί απλούστατα δεν την αφήνει να το κάνει αυτό το μελίσσι, και προστατεύει τα βασιλικά κελιά και την αναγκάζει να κινείται διαρκώς για να χάσει βάρος για να μπορεί να πετάξει και να σμηνουργήσει το μελίσσι. Μην ξεχνάς στην κυψέλη δεν κάνει κουμάντο η βασίλισσα αλλά το μελίσσι, αν ήταν στο χέρι της δεν θα σμηνουργούσε ποτέ το μελίσσι, οι μέλισσες την εξαναγκάζουν να σμηνουργήσει! Όπως εξαναγκάζουν και νεότερες βασίλισσες να σμηνουργούν αμέσως μετά από την πρώτη σμηνουργία της παλιάς βασίλισσας αν ο μελισσοκόμος δεν καταστρέψει το πλεόνασμα των βασιλικών κελιών και βρίσκουν αβέρτα έξω οι μέλισσες).  Το ότι βάζεις βασιλικό διάφραγμα δεν αποτρέπει την σμηνουργία, απλώς αποτρέπει την παλιά βασίλισσα να καταστρέψει τα περισσότερα βασιλικά κελιά ή να παλέψει με την νέα βασίλισσα. Μην ξεχνάς ότι πολλές φορές μελίσσια σμηνουργούν πριν καν εκκολαφτεί η πρώτη βασίλισσα από τα βασιλικά κελιά (δεν είναι ηλίθιο το μελίσσι, καταλαβαίνει ότι όσο είναι μέσα σε αυτό και η παλιά βασίλισσα τόσο αυξάνουν οι πιθανότητες να σκοτώσει τις νέες βασίλισσες μέσα στα κελιά και να μην γίνει η αντικατάσταση της). Οπότε δεν έχεις  καταστείλει καμία τάση σμηνουργίας.

 Πάμε παρακάτω πες δεν σμηνουργεί το μελίσσι (δύσκολο αυτό, και είναι κοντά οι δύο βασίλισσες –δεν μεσολαβεί δεύτερο πάτωμα ανάμεσα στις δύο βασίλισσες οπότε και οι οσμές τους είναι κοντά κοντά, τόσο κοντά που μπορεί ακόμα και το μελίσσι όταν μεταφέρεις τον ακάλυπτο γόνο επάνω και περιορίσεις την βασίλισσα κάτω να μην κάνει απλούστατα βασιλικά κελιά! Αυτή την παράμετρο την ξέχασες ε? Χα χα χα- και θα εκκολαφθούν πιθανότατα ταυτόχρονα πολλές βασίλισσες με συνέπεια να μην κάτσουν να σκοτωθούν μεταξύ τους αλλά να την κάνουν από το μελίσσι με ένα μέρος από αυτό) και έχεις 2 βασίλισσες να γενούν αβέρτα, ναι, ωραία, πολλά πλαίσια με γόνο αλλά ελάχιστα με τροφές (για αυτό αυτή την μέθοδο την κάνεις με τουλάχιστο τριώροφο μελίσσι)! Ανοίγει ο γόνος και έχεις ένα μελίσσι με τεράστιο πληθυσμό και ελάχιστο χώρο (γιατί είναι διώροφο και όχι τριώροφο) και ταυτόχρονα έχεις και δύο βασίλισσες μέσα. Σου θυμίζει αυτό κάτι?

 Ακριβώς αυτός δεν είναι ο λόγος που σμηνουργούν τα μελίσσια? Τι έκανες δηλαδή αν όλα πάνε καλά (που δεν θα πάνε, θα σμηνουργήσει πολύ πιο πριν το μελίσσι)? Απλώς μετάθεσες την σμηνουργία για πιο μετά με αποτέλεσμα και ο αφεσμός να είναι πολύ μεγαλύτερος (αν τον πιάσεις καλό αυτό, αν δεν τον πιάσεις…..) αλλά το κυριότερο που σε αφορά εσένα ως μελισσοκόμο θα έχεις πολύ λιγότερο χρόνο για να προσπαθήσεις να ξανακάνεις παραγωγικό το μελίσσι αν σου σμηνουργήσει. Θα μου πεις «Και εγώ τι κάνω μπάρμπα? Αετό θα πετάω? Δεν θα είμαι απίκο να αντικαταστήσω την μάνα?» και θα σου απαντήσω «Όταν θα φτάσεις τα 200-300 μελίσσια την εποχή της μεγάλης φούριας των σμηνουργιών πολλές φορές θα τα βλέπεις να πουλιά να την κάνουν από τα κλαδιά με που φτάνεις εσύ στο μελισσοκομείο και δεν θα νιώθεις απλώς ότι πετάς χαρταετό αλλά και θα νιώθεις σαν να έχεις μείνει με το πουλί στο χέρι χα χα χα».

 Φυσικά και εγώ δεν είμαι Αυθεντία, ο λόγος μου δεν είναι Ευαγγέλιο, δοκίμασε την μέθοδο, μην μασάς, καλό είναι να μην έχεις τίποτα ως δεδομένο και να κάνεις πειραματισμούς. Δεν ξέρεις, μπορεί και να πετύχει και όταν γράψω εγώ την δικιά μου σειρά μελισσοκομικών βιβλίων να παρουσιάσω την μέθοδο σου και να της δώσω μάλιστα και το όνομα σου χα χα χα. 

202. Τί μπορούμε να κάνουμε για τις κλοπές; Πρόσφατα κάποιο αρχίδι έκλεψε 2 μελίσσια-δείκτες που έβαλα για να πιάσω μέρος για ελαιοκράμβη. Το κόστος για gps και κάμερες δεν είναι αμελητέο, το κόστος για να τα βάζεις μονάδες σου βγάνει μια κυψέλη το μήνα (κυψελοσυλλογισμός). Τί προτείνεις; Τοποθετήσεις σε δύσβατα και κρυμμένα μέρη, με αντίκτυπο στην ευελιξία σου και στην ακτίνα πτήσης των μελισσών; Έλεος, πάω για επιθεώρηση και σφίγγεται το στομάχι μου μήπως και μου σήκωσαν τα μελίσσια. Bear’s Nest: Για το δεύτερο ερώτημα σου τώρα θα σου απαντήσω όπως απάντησα σε ένα παλιό μελισσοκόμο (συνταξιούχο και από άλλη δουλειά) με 65 και βάλε χρόνια στην πλάτη του που τον έχω στο χωριό μου, και που όταν πήρα το μελισσοκομικό μου φορτηγό το μόνο που είπε ήταν «Α νέα παιδιά και να μην πάρετε φορτηγό που να κουβαλά 120 την φορά!!! Ντροπή! Ντροπή!» ή είπε επίσης «Ναι υπάρχουν και κάτι ντεμέκ  μελισσοκόμοι που βγάζουν τις ψυχές όλων με κάτι σαράβαλα φορτηγά που μπορούν να πάνε μόνο με 30-40 χιλιόμετρα από την δεξιά λωρίδα γιατί είναι με αργά σασμάν, εσύ Λάζαρε τι σασμάν έχει το φορτηγό σου?» (Εγώ: «Δεν ξέρω αν είναι αργό ή γρήγορο το σασμάν μου μπάρμπα, εγώ εκείνο που ξέρω είναι ότι προσπερνώ αβέρτα αυτοκίνητα όταν τα περνώ με 110 στην εθνική χα χα χα) αλλά ακόμα δεν είπε «Καλορίζικο και σιδερένιο το νέο φορτηγό σου Λάζαρε». Όταν αυτός ο μελισσοκόμος μου ανάφερε ότι του κλέψανε 2 μελίσσια στην Χαλκιδική στα πεύκα που τα είχε φάτσα κάρτα στον δρόμο του απάντησα «Ε τι να κάνουμε ρε παππού? Έτσι είναι η ζωή, εσύ που είσαι  πλέον για απόσυρση μελισσοκόμος και ραμολιμέντο, αναγκαστικά βάζεις τα μελίσσια σου πρώτο τραπέζι πίστα δίπλα στον δρόμο και κάνεις εύκολο το έργο των κλεφτών να στα πάρουν, εγώ αντίθετα που είμαι νέος στην ηλικία και έχω μέλλον στην μελισσοκομία σε αντίθεση με σένα, έχω την δύναμη, το σθένος, και την αντοχή να κρύβω τις κυψέλες μου στου διαόλου την μάνα να μην τις βρίσκουν εύκολα οι κλέφτες και να προτιμούν να κλέβουν τις κυψέλες από κάτι ξοφλημένους μελισσοκόμους που ο Χάρος έχει ξεχάσει να τους πάρει». Έτσι, έτσι, αυτά παθαίνει όποιος τραβά την ουρά του λιονταριού ή ξεχνά ότι αντί για γλώσσα έχω πριονοκορδέλα χα χα χα.

 Οπότε μην κάνεις σαν τίποτα παππούδες μελισσοκόμους που δεν μπορούν να πάνε μερικά μέτρα μακριά από τους δρόμους (γιατί ενώ το μυαλό τους  λέει ότι είναι ακόμα μελισσοκόμοι, το σώμα τους  λέει, "πας καλά ρε μαλάκα? Πάρε σύνταξη και αμέσως για τσαγάκι στα ΚΑΠΗ" χα χα χα) και τα αφήνουν τα μελίσσια τους φάτσα κάρτα να τα βλέπουν όλοι, είσαι νέο παιδί καιρός να μάθεις να θάβεις μελίσσια μακριά από τα μάτια των άλλων. Γιατί αν νομίζεις ότι είναι μεγάλο το κόστος για μονάδες στα gps και σε εκνευρίζουν οι κλοπές από 2-3 μελίσσια, φαντάσου τι κόστος είναι να σου κλέψουν 30-50 μελίσσια μόνο και μόνο γιατί δεν έχεις θάψει τις κυψέλες σου (ή τις βάζεις περιαστικά σε μεγάλα αστικά κέντρα). Είσαι νέος άνθρωπος φέρσου ως νέος άνθρωπος και όχι σαν παππούλης που νομίζει ότι ακόμα μπορεί να είναι παλικαρούδι μελισσοκόμος.  

203. Καλημέρα Λάζαρε. Δίκαιο έχεις, λάθος διατύπωση. Το έχεις γράψει επανειλημμένα, ότι προσπαθείς να απλοποιήσεις τους χειρισμούς σου, γιατί σε επαγγελματικό επίπεδο μερικοί χειρισμοί δε μπορούν να δουλέψουν, λόγω όγκου εργασίας και έλλειψης χρόνου. Παρόλα αυτά, η μέθοδος αυτή, πέρα από το χάσιμο χρόνου να βρεις το τελάρο με τη βασίλισσα για να μη το ανεβάσεις πάνω από το διάφραγμα (που δεν είναι αμελητέος χρόνος, αλλά γίνεται μια φορά), νομίζω ότι τα θετικά της σημεία ισχύουν. Λέω "νομίζω" γιατί δεν τη δούλεψα ακόμα, όπως είπα, φέτος θα την τεστάρω χα χα!

Για την πρόληψη σμηνουργίας, εννοείται ότι μετά που θα ανεβάσω πάνω τους γόνους και βάλω το διάφραγμα, θα πάω μετά από 2-3 μέρες να καταστρέψω όλα τα βασιλικά κελιά πλην ενός.
Σημείωση: εννοείται πως υπάρχει δεύτερη είσοδος στον όροφο (είδα κάτι διαφράγματα με είσοδο στα 2,5 ευρώ περίπου).

Την περίπτωση να μη γίνουν βασιλικά κελιά στο πάτωμα την γνωρίζω (εάν οι φερομόνες της βασίλισσας στη γονοφωλιά είναι ισχυρές), οπότε το βασιλικό διάγραμμα μπαίνει σε συνδυασμό με κόντρα πλακέ ή σήτα πρόπολης. Δηλαδή, τσεκάρω μετά από 2 μέρες αν δημιουργήθηκαν βασιλικά κελιά. Αν δεν δημιουργήθηκαν, σιγουρεύομαι ότι ο όροφος έχει αυγά και μικρά σκουληκάκια, πάνω από τη γονοφωλιά βάζω τη σήτα πρόπολης ή το κόντρα πλακέ, μετά το βασιλικό διάφραγμα και μετά ο όροφος. Έτσι θα μειωθούν ή ακόμα και θα εξαλειφθούν οι οσμές της παλιάς βασίλισσας και θα δημιουργηθούν στον όροφο βασιλικά κελιά, τα οποία μετά από λίγες μέρες θα επέμβω για να τα χαλάσω και να αφήσω μόνο ένα.

Αναφορικά με την πιθανή μεγάλη αύξηση του πληθυσμού με την ταυτόχρονη γέννα δύο βασιλισσών και την πρόκληση σμηνουργίας, αυτό θα το αποτρέψω είτε α) αφαιρώντας πλαίσια ψημένου γόνου για βοήθεια μικρότερων μελισσιών, β) αφαιρώντας εγκαίρως τη παλιά βασίλισσα, γ) κόβοντας παραφυάδα. Ο στόχος μου είναι να έχω δυνατά 20άρια αρχές Ιούνη. Αναλόγως την πορεία του καιρού, της νεκταροέκκρισης, της ανάπτυξης των μελισσιών, θα προσπαθώ είτε να αποσυμφορίζω την κυψέλη, είτε να διεγείρω τη γέννα. Αυτή η εργασία μου φαίνεται πιο εύκολη και γρήγορη από ότι η επιθεώρηση και το χάλασμα κελιών κάθε 5 μέρες, στην οποία αν σου ξεφύγει κανένα κελί, αρχίζεις τα μαϊμουτζιλίκια πάνω στα δέντρα! Δυστυχώς, για μένα η καθημερινή παρουσία στο μελισσοκομείο δεν είναι εφικτή.

Σημείωση: πέρυσι δοκίμασα με επιτυχία και θα τοποθετήσω και φέτος παγίδες αφεσμών. Τρία στα τρία ο νέους χα χα χα! Χαρτόκουτο, τυλιγμένο με σακούλα για αδιαβροχοποίηση, μέσα μια παλιά κηρήθρα και πασάλειμμα στην είσοδο με homemade λάδι μελισσόχορτου.

Η άλλη λύση που εξετάζω είναι μόλις δεκαρίσει το μελίσσι, να το χωρίσω στα δύο, να προσπαθήσω να τα έχω δεκάρια μέχρι τέλη Μάη και μετά να τα συνενώσω αφαιρώντας την παλιά βασίλισσα. Η πιθανότητα όμως να αποτύχει η συνένωση πάνω στην ανθοφορία - στόχο με τρομάζει λίγο και δε ξέρω αν τελικά εφαρμόσω αυτό τον χειρισμό.

Για το κλέψιμο, με έχουν κλέψει πέρυσι μελίσσια κρυμμένα πίσω από πουρνάρια, μέσα σε χωράφια στο τέρμα του πουθενά, με κλέψαν φέτος και μελίσσια που άφησα εκτεθειμένα σε κοινή θέα κοντά σε κεντρικό δρόμο (στη λογική ότι μασάει ο κλέφτης αν τη λεία του τη βλέπουν περαστικοί). Ευτυχώς και τις δύο φορές, οι απώλειες ήταν μικρές. Θα συμφωνήσω μαζί σου όμως και θα συνεχίσω να τα έχω κάλυψη - απόκρυψη και θα ελπίζω "να μη μου τύχει". Επίσης, αν και λίγα μελίσσια, όπως είπα κάτω από 100, τα σπάω σε 3-4 τοποθετήσεις, για διασπορά κινδύνου, είτε αυτός είναι το κλέψιμο, είτε κάποια φυσική καταστροφή (πυρκαγιά-πλημμύραα), είτε αρρώστια, είτε μειωμένη νεκταροέκκριση-μελιτοέκκριση.

Και μια άσχετη ερώτηση χα χα! Το μέλι που έχουμε αποκρυσταλλώσει στο μπεν μαρι, μετά από πόσο καιρό θα ξανακρυσταλλώσει; Στον ίδιο χρόνο που κρυστάλλωσε και την πρώτη φορά; Γρηγορότερα; Πιο αργά;Bear’s Nest: Αχχχχ το μαιμούνι που τα βρίσκει όλα απλά και σε κάθε τι που του λέω βρίσκει την λύση, αλλά ξεχνά ότι κάθε τι που προσθέτει στην μέθοδο του απλούστατα την κάνει περιπλοκότερη χα χα χα. Ήδη χωρίς να έχουμε βάλει μελίσσι στην κυψέλη προστέθηκε και ένα κόντρα πλακέ στο διάφραγμα χα χα χα. Το οποίο θα πρέπει να το βγάλεις κάποια στιγμή πριν εκκολαφτούν οι νέες βασίλισσες γιατί αν δεν το κάνεις αυτό και βγει η πρώτη βασίλισσα και επικρατήσουν στον επάνω όροφο οι οσμές της τότε θα είναι αργά γιατί ο πάνω όροφος θα ανεξαρτητοποιηθεί από τον κάτω και θα θεωρεί ότι αποτελεί διαφορετικό μελίσσι (και όταν θα βγάλεις το κόντρα πλακέ θα γίνει σφαγή ανάμεσα στα δύο διαφορετικά μελίσσια). Οπότε εκτός από βασιλικό διάφραγμα θα πρέπει να έχεις στο νου σου και να μπει και να βγει εγκαίρως το κόντρα πλακέ.

 Πάμε παρακάτω. Όταν θα κάνεις έλεγχο  δεν θα πρέπει να προσέχεις όταν βγάζεις τον πάνω όροφο να μην μετακινηθεί το βασιλικό διάφραγμα και πάει κάτω η βασίλισσα? Ξέρεις αυτό θέλει περισσότερη προσοχή, χρόνο, και απόσταση που θα αφήσεις τον όροφο( από το να βάζεις απλώς τον πάνω όροφο πάνω στο καπάκι για να κάνεις επιθεώρηση στην γονοφωλιά ). Και γιατί να κάνεις έλεγχο κάτω? Μα φυσικά γιατί δεν έχεις καταστείλει την τάση για σμηνουργία (είπαμε το μελίσσι αποφασίζει να σμηνουργήσει και όχι η μάνα) και μπορεί αν είναι πολύ πιεσμένο το μελίσσι να ξανακάνει βασιλικά κελιά (είτε στον πάνω όροφο είτε στην γονοφωλιά) οπότε δεν γλυτώνεις τους ελέγχους ανά 5 ημέρες ακόμα και με αυτόν τον τρόπο.

 Πάμε παρακάτω, προφανέστατα δεν μπορείς να κάνεις αυτή την μέθοδο σε όλα τα μελίσσια σου γιατί ήδη είπες ότι θα παίρνεις πλαίσια ψημένου γόνου για να τα βάζεις σε άλλα μελίσσια αυτό εξ ορισμού σημαίνει αμέσως μια διαφοροποίηση στους χειρισμούς σου (μέρος από τα μελίσσια σου θα τα λειτουργείς συμβατικά και μέρος τους με αυτή την μέθοδο οπότε ήδη εξ ορισμού έκανες περιπλοκότερες τις τακτικές σου). Και συνεχίζουμε, αφαιρείς διαρκώς ψημένο γόνο από το μελίσσι αυτό για να μην φτάσει σε κρίσιμη μάζα πληθυσμού και σμηνουργήσει, οκ αλλά εδώ ξεχνάς κάτι βασικότατο, την ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού του μελισσιού. Και αυτό γιατί αν αρχίσεις να αφαιρείς πλαίσια ψημένου γόνου επεμβαίνεις στην αναλογία ηλικιακού πληθυσμού του μελισσιού (πχ αν πάρεις κάθε ψημένο πλαίσιο γόνου για 15 συνεχείς μέρες θα μείνει το μελίσσι με αρκετές συλλέκτριες μέλισσες αλλά με λίγες τροφούς και κηροποιούς μέλισσες. Κάποιες μέλισσες φυσικά θα πάρουν τέτοια καθήκοντα αλλά δεν θα είναι αρκετές). Μετά από λίγο το μελίσσι θα αρχίσει να υπολειτουργεί εμφανέστατα γιατί έχεις προκαλέσει ένα μεγάλο κενό στο μελίσσι από ειδικότητες που είναι απαραίτητες για την ορθή λειτουργία του. Άλλο πράγμα να πάρεις ένα ψημένο πλαίσιο από ένα μελίσσι για να βοηθήσεις ένα άλλο, και άλλο τελείως είναι να παίρνεις διαρκώς ψημένα πλαίσια από ένα μελίσσι!

 Βλέπεις ήδη πόσα προβλήματα ανακύπτουν χωρίς καν να έχει μπει το μελίσσι στην κυψέλη? Φαντάσου τι ακόμα θα πρέπει να σκεφτείς και να κάνεις καθώς θα προχωράς αυτό που σκέφτηκες. Και ενώ στην αρχή έμοιαζε με απλό στην πράξη μόνο απλό δεν θα είναι. Δυστυχώς αυτό είναι ένα λάθος που συνήθως κάνουν οι νεότεροι μελισσοκόμοι, το ότι υποτιμούν τους παλιότερους μελισσοκόμους και τις τακτικές και τους χειρισμούς που κάνουν εδώ και δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια. Όταν η πλειοψηφία των μελισσοκόμων λειτουργούν με διπλά μελίσσια εδώ και δεκαετίες (από τότε που εγκαταλειφθήκαν τα κοφίνια) χωρίς ιδιαιτερότητες στις μεθόδους τους υπάρχει κάποια λογική πίσω από αυτή την διαμορφωμένη πραγματικότητα. 

 Οι παλιότερες γενιές των μελισσοκόμων ούτε πιο ηλίθιοι από εμάς είναι, ούτε δεν έχουν το δικό μας γνωστικό φορτίο και δεν κάνουν εξεζητημένες μεθόδους (αντίθετα γνωρίζουν και πολύ περισσότερα από τους περισσότερους από εμάς). Και έχουν σκεφτεί πολλές μεθόδους, και τις έχουν εφαρμόσει, και έχουν βγάλει τα συμπεράσματα τους, και συνήθως έχουν κατασταλάξει στο μοντέλο μελισσοκομίας που έχει επικρατήσει. Το να τους θεωρείς εξ ορισμού χαζούς ή άσχετους δεν είναι ορθό. Το παραπάνω δεν πάει σε σένα μαιμούνι αλλά σε κάθε ένα που θα προτείνει μεθόδους με εννιαώροφα μελίσσια με αντιστηρίξεις με συρματόσκοινο, τις κυψέλες Dadant ή Top bar, τις αυτόματες κυψέλες ή τα κοφίνια. Μην υποτιμάτε την επικρατούσα μελισσοκομική πραγματικότητα σε μια χώρα, υπάρχουν σοβαροί λόγοι συνήθως που έχει επικρατήσει αυτή σε μια χώρα.    

 Πάντως η επιδίωξη σου να έχεις δυνατά εικοσάρια αρχές Ιούνη δεν είναι και πολύ φιλόδοξος να επιτευχθεί ακόμα και με την συμβατική μεθοδολογία στην μελισσοκομία. Τώρα χώρισμα τα δεκάρια σε δύο έχει ένα κίνδυνο σμηνουργίας υψηλό  λόγου μεγέθους παραφυάδων που μπορεί να οδηγήσει αντί να αλληλοσκοτωθούν να σμηνουργήσει η μία από αυτές. Για αυτό καλά είναι τα μελίσσια που θα τα κόψεις να τα κόβεις σε βαθμό εξαντλήσεως (και ταυτόχρονα να κόβεις λιγότερα μελίσσια και να κρατάς περισσότερα μελίσσια ως παραγωγικά).

 Το να χρησιμοποιείς χαρτόκουτα είναι καλό κόλπο και το έχω ήδη συναντήσει σε αρκετούς μελισσοκόμους (το έχω προτείνει ήδη και εγώ σε μελισσοκόμους που δεν είχαν κυψέλες για παγίδες αφεσμών), μου αρέσει που χρησιμοποιείς εποικοδομητικά το μυαλό σου, μόνο έτσι μπορείς να πάς μπροστά στην μελισσοκομία.

 Όσο για το ερώτημα σου σχετικά με το αν το αποκρυσταλλωμένο μέλι κρυσταλλώνει πιο αργά αυτό που έχω παρατηρήσει είναι ότι πράγματι το αποκρυσταλλωμένο μέλι κρυσταλλώνει πιο αργά από το μέλι που δεν έχει κρυσταλλώσει. Υποθέτω αυτό γίνεται γιατί κατά την διαδικασία της αποκρυστάλλωσης ένα μέρος από την γύρη μέσα στο μέλι αναδύεται στην επιφάνεια του τενεκέ με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποσότητα γύρης μέσα στο μέλι που αποτελεί και παράγοντα ταχύτερης κρυστάλλωσης του μελιού. 

204. Γιατί δεν έχεις εσύ διαφημίσεις στο blog σου; Δεν σου το προτείνανε μετά από τόσο καιρό; Και αν στο προτείνανε τι ακριβώς παίζει; Bear’s Nest:Ναι δεν έχω διαφημίσεις στο blog μου, και αυτό ήταν απόφαση που την πήρα από την πρώτη στιγμή που δημιούργησα αυτό το blog. Σκοπός του ήταν (και είναι) να παρουσιάσω την ζωή μου, τις γνώσεις μου, τις απόψεις μου, τις εμπειρίες μου, τα ενδιαφέροντα μου, τον εαυτό μου, και την δουλειά μου και μόνο. Επίσης να το κάνω αυτό χωρίς άλλες σκοπιμότητες εκτός από τα παραπάνω, οπότε θα ήταν και σχήμα οξύμωρων το να παρουσίαζα προϊόντα είτε ως καθαρή διαφήμισή ή ως γκρίζα διαφήμιση μέσα στα πλαίσια αυτού του blog (κάτι που βλέπω ότι δεν έχουν πρόβλημα να κάνουν αρκετοί άλλοι bloggers του χώρου! Και για αυτό και μου είναι δύσκολο να δώσω τον τίτλο «συνάδελφος blogger» σε αρκετούς από αυτούς, μια που αυτή η τακτική δεν με βρίσκει σύμφωνο και την αποδοκιμάζω έντονα όπως έχετε διαπιστώσει όσοι με διαβάζετε συστηματικά). Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο (έως ακατόρθωτό) να είσαι αντικειμενικός, ειλικρινής, αμερόληπτος, και δίκαιος σε συναφή θέματα με αυτά στα οποία έχεις μια σχέση διαφημιστή και διαφημιζόμενου όπως έχουν κάποιοι άλλοι bloggers. Θα μου πείτε ότι κάποιοι το κάνουν αυτό, θα σας πω «Με γεια τους και χαρά τους και καλά κάνουν, αλλά αν ποτέ μου απλώσουν το χέρι για χειραψία να μην προσβληθούν αν αρνηθώ να κάνω χειραψία λέγοντας «Λυπάμαι που δεν σου δίνω το χέρι αλλά μόλις πλύθηκα και δεν θέλω να λερωθώ πάλι»!!», σκληρό αυτό που είπα? Ναι είναι, αλλά έτσι νιώθω και έτσι θα πω και θα κάνω, τέλος.

 Ναι μου έχουν γίνει προτάσεις να παρουσιάσω προϊόντα αλλά φυσικά δεν το δέχτηκα, πχ θυμάμαι μου είχε στείλει μια εταιρία μήνυμα να παρουσιάσω κάποιες βαφές κυψελών μέσα από το blog μου και να συζητήσουμε τις λεπτομέρειες αυτής της παρουσίασης μεταξύ μας αν ενδιαφερόμουν για κάτι τέτοιο. Φυσικά και δεν δέχτηκα κάτι τέτοιο ούτε καν να το συζητήσω, οπότε δεν έχω λεπτομέρειες περισσότερες πάνω σε αυτό να σας πω (και πως θα μπορούσα να παρουσιάσω ένα τέτοιο θέμα στο blog μου? Να έλεγα τι? Βάλτε από αυτή την μπογιά –όπως έκανα εγώ πες- και θα αντέχουν περισσότερο οι κυψέλες σας? Πως το ξέρω αυτό? Για να δεις πόσο θα αντέξουν οι κυψέλες θα πρέπει να εφαρμόσεις αυτή την μπογιά και να περιμένεις χρόνια να δεις πότε άρχισαν να χαλούν σε σχέση με άλλες κυψέλες που δεν είχαν αυτή την ιδιαιτερότητα. Αυτό είναι το ορθό, οτιδήποτε άλλο είναι καραγκιοζλίκι, και κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν θα το δεχόταν. Και φυσικά εγώ δεν το δέχτηκα. Θα μου πείτε «Άλλοι βγάζουν πορίσματα για ολόκληρες κυψέλες που έχουν αυτό ή το άλλο χαρακτηριστικό με μια μόνο ματιά», θα σας πω «Δεν είμαστε όλοι ίδιοι μίστερ!!!» Χα χα χα).

 Επίσης θυμάμαι όταν το blog ξεπέρασε τις 100,000 προβολές μου ήρθε μήνυμα στο ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο από μια εταιρία του εξωτερικού για να βάλω μπανεράκια στην σελίδα μου όπου υπήρχε ένα link  σε ένα τιμοκατάλογο με τιμές ανά χίλια κλικ (τώρα ήταν 0,4 ευρώ στα χίλια κλικ? 4 ευρώ στα χίλια κλικ? Δεν θυμάμαι, όταν κάτι δεν με αφορά έχει την πλήρη αδιαφορία μου) φυσικά τους έγραψα και αυτούς στα αρχίδια μου. Το να βάλεις μπανεράκια που θα αμείβεσαι με τα κλικ το μόνο που θα σου κάνει είναι να νοιάζεσαι να έχει όσο περισσότερα κλικ γίνεται το blog σου. Και αν έχεις τέτοιο σκοπό τότε αναγκαστικά θα πρέπει να ρίξεις την ποιότητα του blog σου (γιατί άραγε? Δεν βλέπει περισσότερο ο Κόσμος τον Γιουτζήν Γουέμπερ με το ντοκιμαντέρ του «Η Ιστορία του Δυτικού Πολιτισμού» από την Ανίτα Πάνια με τα «Παρατράγουδά» της? Δεν τον βλέπει ε? Ποιος θα το φανταζόταν αυτό! Χα χα χα) βάζοντας διαρκώς αναρτήσεις της πλάκας (με κλεμμένα βιντεάκια ή κειμενάκια από εδώ και εκεί), τίτλους εντυπωσιακούς «Το τέλος της μελισσοκομίας», «Μαύρες μέρες για την μελισσοκομία», «Πως θα βγάλετε 500 κιλά μέλι από μια κυψέλη», «Εκπληκτική μέθοδος για πολλά μελάκια», και ακολουθώντας μόνο την θεματολογία που θέλει να βλέπει η πλειοψηφία των αναγνωστών σου και όχι την θεματολογία που θέλεις να έχεις εσύ στο blog σου ( Και δεδομένου ότι το blog μου είναι καθαρά δικό μου, καθώς και του ασυμβίβαστου χαρακτήρα μου κάτι τέτοιο θα ήταν απαράδεκτο από μένα ). 

 Οπότε για ένα τόσο τεράστιο κόστος (να χάσει την  ψυχή του το blog μου) που θα αποφέρει ένα ασήμαντο κέρδος (μερικές δεκάδες, με εκατοντάδες, άντε πες και χιλιάδες ευρώ κέρδος, τίποτα, δεν είναι ότι θα σου δώσουν την Anna Sedakova για όλη σου την ζωή! Χα χα χα) δεν τίθεται καν θέμα να το σκεφτώ ως επιλογή.

205.Ναι καλά τα λες, αλλά έχεις και εσύ μετρητή στο blog σου. Αν δεν σε ενδιαφέρουν τα κλικ ποια η ύπαρξη του; Bear’s Nest: Χα χα χα ναι ο μετρητής του blog! Δίκιο έχεις, ναι και εγώ έχω μετρητή στο blog μου παρόλο που λέω ότι δεν με ενδιαφέρουν τα κλικ. Και δεν με ενδιαφέρουν! Εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να μελετώ το πλάσμα μελισσοκόμος ίσως περισσότερο και από το πλάσμα που λέγεται μέλισσα. Για αυτό και υπάρχει ο μετρητής. Γιατί είναι ο μετρητής ένας καθρέφτης. Αλλά δεν καθρεπτίζομαι εγώ μέσα σε αυτόν, αλλά οι αναγνώστες του blog (ή μάλλον οι μη αναγνώστες του).

 Η ποιότητα του blog μου είναι υψηλή, οι αναρτήσεις μου έχουν βάθος και είναι εκτεταμένες, είναι επίσης και πρωτότυπες. Αυτό εγώ το γνωρίζω, το ζήτημα είναι κατά πόσο το γνωρίζουν και οι αναγνώστες μου. Έχω θέσει ως περιορισμό μου να μην ανακυκλώσω πότε ανάρτηση μου, δηλαδή να παρουσιάζω μια παλιά ανάρτηση ως νέα μόνο και μόνο για να έχω μια πυκνή ροη αναρτήσεων (αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που στο τέλος κάθε ανάρτησης μου έχω και ημερομηνία από κάτω! Για να μην τολμήσω να δείχνω διαρκώς τις ίδιες και ίδιες αναρτήσεις ως νέες. Υπήρξε κάποια στιγμή μια ανάρτηση στην τάδε ημερομηνία? Εκεί θα μείνει! Όποιος θέλει την βρίσκει, ξαναζεσταμένο φαγητό δεν προσφέρει αυτό το ρεστοράν! Ούπςςς σόρρυ blog ήθελα να γράψω χα χα χα) και τα αντίστοιχα κλικ από αυτή.

 Επίσης αυτός είναι και ο λόγος που δεν έχω μελισσοκομική ομάδα όπου θα παρουσίαζα τις αναρτήσεις μου σε αυτή και θα τις επέβαλα πάνω στους άλλους και στις αρχικές τους σελίδες στο Facebook (το blog τσακαλάκια μου είναι διαφορετικό κοινωνικό δίκτυο από τις ομάδες στο Facebook! Το ένα αν θέλεις το διαβάζεις ή γνωρίζεις την ύπαρξη του, το άλλο σου επιβάλλεται στην διαδικτυακή σου πραγματικότητα! Μην μπερδεύετε την μια έννοια από την άλλη! Γιατί το ξαναλέω αυτό? Γιατί βλέπω κάποιους χοντροκέφαλους (μοσχαροκέφαλους καλύτερα! Χα χα χα) να ταυτίζουν τα blogs με τις μελισσοκομικές ομάδες! Μουσκαράκια ξυπνήστε!!!! Άλλο το ένα άλλο το άλλο! Εσείς είσαστε ικανοί μου φαίνεται να μην μπορείτε να ξεχωρίσετε μια θεογκόμενα από ένα τραβεστί μέρα μεσημέρι! Χα χα χα).

 Καθώς επίσης στο blog μου παρουσιάζω και τα ενδιαφέροντα μου, που δεν είναι κατά ανάγκη ίδια με των αναγνωστών μου (και το βλέπω διαρκώς αυτό από τα κλικ που συγκεντρώνουν αυτού του είδους οι αναρτήσεις σε σχέση με τις μελισσοκομικές, και όσο λιγότερα κλικ συγκεντρώνουν τόσο σας υπόσχομαι ότι θα πληθαίνουν αυτές οι αναρτήσεις που δεν σας ενδιαφέρουν χα χα χα). Οπότε και ο μετρητής είναι ένας καθρέφτης των αναγνωστών μου, και δείχνει πόσο ενδιαφέρον παρουσιάζει για αυτούς ένα «δύσκολο» blog που έχει απαιτήσεις από τον εαυτό του, αλλά και τους αναγνώστες του, είναι ποιοτικό, και πρωτότυπο, αλλά και δείχνει πράγματα που ξενίζουν την πλειοψηφία των περισσότερων πολιτών αυτής της χώρας (αλλά όχι άλλων χωρών! Ήδη έχω αναφέρει ότι οι περισσότερες προβολές τον τελευταίο καιρό αυτού του blog έρχονται από το εξωτερικό!), και το κάνει με ένα τρόπο που δεν ακολουθεί κανένα κανόνα πολιτικής ορθότητας ή συμμόρφωσης στο εκάστοτε ρεύμα που κινεί την θεματολογία και τις νόρμες αποδεκτών συμπεριφορών.

 Και για αυτό το blog έχει μόλις ξεπεράσει τις 300,000 προβολές (και έχω μείνει έκπληκτος από αυτό! Δεν περίμενα προσωπικά να φτάσει τόσες πολλές προβολές σε τόσο διάστημα!) που είναι λίγες αναλογικά με την ποιότητα του (ή εξαιτίας τις ποιότητας του!) σε σύγκριση με άλλα blog που δεν ακολουθούν αυτούς τους κανόνες (ή το επίπεδο) και συγκεντρώνουν εκατομμύρια προβολές.

 Οπότε ο μετρητής είναι εκεί για να κάνει τους αναγνώστες του να αναρωτιούνται «Δηλαδή αυτό το blog που εκτιμούμε και το διαβάζουμε συστηματικά έχει τόσες προβολές, ενώ ένα άλλο έχει πολλαπλάσιες προβολές από αυτό το blog, είναι δυνατό? Τι πάει ακριβώς λάθος εδώ?». Φυσικά εγώ ξέρω το τι ακριβώς φταίει, αλλά για να είμαι πολιτικά ορθός για μία και μόνο φορά στην ζωή μου θα ράψω το στόμα μου και δεν θα πω απολύτως τίποτα πάνω σε αυτό το θέμα! Χα χα χα.  

  

Σειρά "Απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν".

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol I

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol II

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol III

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol V

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VIIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV

Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX

Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI

Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών

Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXII

Οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών

Κόψιμο Παραφυάδων κάτω από το πρίσμα του μελισσοκομικού ενθουσιασμού των νέων μελισσοκόμων και της έλλειψης εμπειρίας τους

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIII

Μελισσοκομία, παρανοήσεις, μύθοι, μυστικά, και «Μαγικές σφαίρες»

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVI

Η διαφορά ανάμεσα στους σκεπτόμενους ανθρώπους και στους «μαλιστανθρώπους», τους «τακουνοκρούστες» και τους «οστεοκάμπτες»

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVII

Γιατί Κυψελογισμός?

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIX

Κλέφτης ονείρων αν δεν είσαι

Γίνε ΠΑΟΚ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XL

Μότσανος Λάζαρος

Σοχός 19/03/2017