Σήμερα θα μιλήσουμε σχετικά με παρανοήσεις, μύθους, μυστικά, και τις «Μαγικές
σφαίρες» που κυκλοφορούν στα μυαλά των νέων μελισσοκόμων σχετικά με τρόπους που
μπορούν εύκολα και γρήγορα να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα τους, την
ανάπτυξη του ζωικού τους κεφαλαίου και τις αποδόσεις τους στην παραγωγή μελιού
καθώς και των υπόλοιπων μελισσοκομικών προϊόντων.
Επανέρχομαι σε αυτό το θέμα που το είχα αναπτύξει και στο παρελθόν γιατί
μέσα σε διάστημα περίπου μιας εβδομάδας και κάτι είχα αρκετά ερωτήματα και παρατηρήσεις
από νεώτερους μελισσοκόμους που δείχνουν ξεκάθαρα ότι είναι επηρεασμένοι από
την φιλολογία και την εκάστοτε μόδα στην θεματολογία που υπάρχει στις
μελισσοκομικές ομάδες και blog (και είναι απίστευτό το ότι ακόμα με επηρεάζει μέσω αυτών και των
ερωτήσεων τους η διαδικτυακή μελισσοκομική πραγματικότητα παρόλο που έχω
αποσυρθεί από αυτές (τις ομάδες) εδώ και καιρό!).
Αλλά πριν πούμε τίποτα άλλο ας δείξουμε μερικά από τα ερωτήματα των
νεώτερων μελισσοκόμων (μερικά θα είναι ελαφρώς παραλλαγμένα για τις ανάγκες της
ανάρτησης και απομονωμένα από το πλαίσιο των συζητήσεων που κάναμε).
Α!!!!
Ναι!
Η ανάρτηση θα έχει πολύ ψαχνό μέσα της για όσους θέλουν μια επαφή με την
πραγματικότητα και τον τρόπο λειτουργίας της σκέψης ενός επαγγελματία
μελισσοκόμου, αλλά επίσης θα έχει και πολύ διάβασμα, αν δεν είσαστε σε αυτό το
μήκος κύματος του να διαβάζετε μεγάλα
κείμενα καλύτερα είναι να μην αρχίσετε να διαβάζετε και αυτή την ανάρτηση (ή
ακόμα και αυτό το blog! Χα χα
χα).
Αυτά για να μην λέτε ότι δεν σας προειδοποίησα χα χα χα.
Και αρχίζουμε!
Σχόλιο στην Ανάρτηση Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο.
Απ' όσο φαντάζομαι Business plan που στοχεύουν
στο κέρδος και στην ανάπτυξη από την πρώτη ή και τρίτη χρονιά δεν έχουν
πιθανότητες να πάνε καλά. Χωρίς να κάνεις βασιλοτροφία επίσης, τα ποσοστά
αύξησης του κοπαδιού είναι πολύ μικρά. Αυτά με βάση τα λίγα που καταλαβαίνω σαν
αρχάριος.
Bear's Nest: *******
******** ενδιαφέρουσα η παρατήρηση σου και θα σταθεί αφορμή για να διευκρινίσω
ορισμένα πράγματα για τα οποία υπάρχει παρανόηση στους νεότερους μελισσοκόμους
(και όχι μόνο). Επίσης μου δίνεται και μια θαυμάσια ευκαιρία να την εντάξω σε
μια ανάρτηση που θα την δημοσιεύσω στο άμεσο μέλλον.
Μια διευκρίνιση
πρώτα, φυσικά το γράφω και στην ανάρτηση Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο
αυτό. Οι πίνακες ανάπτυξης του ζωικού κεφαλαίου που παραθέτω σε αυτή την
ανάρτηση δεν αποτελούν Business Plan!
Το Business Plan για να
δημιουργηθεί απαιτεί και την πλευρά των εξόδων της επένδυσης (πάγια αλλά και τα
λειτουργικά της) επίσης, που σε αυτή την ανάρτηση δεν έχουν προβλεφθεί. Επίσης
θα πρέπει να υπολογιστεί και το κόστος της προσωπικής εργασίας, καθώς και
αποσβέσεις και προβλέψεις πάνω στις επισφάλειες της επιχείρησης (σύμφωνα με τα
διεθνή λογιστικά πρότυπα).
Καθώς και να
γίνει και μια χονδρική πρόβλεψη της ζήτησης για τα προϊόντα και τις βραχυχρόνιες
και μακροχρόνιες τάσεις στις τιμές τους (πχ βλέπω πάρα πολλούς νέους
μελισσοκόμους να επικεντρώνονται στην παραγωγή βασιλικού πολτού μια που και
υπάρχει μια κατευθυντήρια τάση για αυτό από τους επιστήμονες που τους κάνουν
σεμινάρια-οι οποίοι όμως είναι συνήθως γεωπόνοι και κτηνίατροι και όχι
οικονομολόγοι ή απόφοιτοι σχολών διοίκησης επιχειρήσεων!- καθώς και είναι η
τελευταία μόδα στις μελισσοκομικές ομάδες. Το ζήτημα είναι ότι το παραπάνω προϊόν
έχει μια διαρκώς συρρικνωμένη ζήτηση (λόγου της τρομερής οικονομικής κρίσης),
αλλά επίσης η προσφορά του να έχει ανέβει κατακόρυφα (γιατί ενώ από πλευράς
εργασίας για να παραχθεί ίσως να είναι στο ίδιο επίπεδο με την παραγωγή μελιού,
αλλά η παραγωγή του είναι πολύ πιο σταθερή από την παραγωγή μελιού και μπορούν
μελισσοκόμοι όχι και τόσο έμπειροι να πετύχουν αξιοπρεπείς αποδόσεις –το ίδιο
δεν ισχύει με το μέλι!!!-) με αποτέλεσμα και η ζήτηση του αλλά και η τιμές του
να έχουν κατακρημνιστεί τα τελευταία χρόνια (ο δάσκαλος μου πριν από δέκα
χρόνια πουλούσε βασιλικό πολτό στα 2 ευρώ το γραμμάριο, πριν από 5 χρόνια έφτασε
να πουλά στα 1,5 ευρώ το γραμμάριο, πλέον έχει φτάσει να πουλά στα 1,1-1,2 ευρώ
το γραμμάριο! Μέσα σε μια δεκαετία η τιμή του έχει πέσει 40-50%, ενώ στην τιμή
στο μέλι του δεν υπάρχει αυτή η πτώση (μάλλον δεν υπάρχει πτώση, σκέτο!)).
Δυστυχώς οι μικρές λιμνούλες στερεύουν πολύ γρηγορότερα από τις μεγάλες σε
περιόδους ξηρασίας. Άτομα που έχουν σπουδάξει σε οικονομικές σχολές (και κάθε
ένας άνθρωπος της αγοράς επίσης!) αυτό το γνωρίζουν, γεωπόνοι και κτηνίατροι,
παρόλο που είναι εξαίρετοι επιστήμονες στους τομείς τους, αυτό δείχνουν να μην
το γνωρίζουν!)
Πάμε παρακάτω,
κερδοφορία στην πρώτη ή την τρίτη ή ακόμα και την πέμπτη χρονιά με ταυτόχρονη
αύξηση του ζωικού κεφαλαίου δεν νοείται! Μια επιχείρηση που ακόμα αυξάνει το
επίπεδο της επένδυσης της σε πολύ μεγάλο βαθμό (πχ το να κάνεις τα 50 μελίσσια
300 σημαίνει μια αύξηση του ζωικού σου κεφαλαίου 600%!) δεν μπορεί να περιμένει
μια κερδοφορία αυξημένη (αν και σε μια άλλη ανάγνωση αυτή η ίδια η αύξηση της
επένδυσης της είναι η κερδοφορία της σε περίπτωση που την ρευστοποιήσει
πουλώντας την –στην ανάρτηση που θα ακολουθήσει θα αναπτύξω αυτή την οπτική σε
σχετικό παράρτημα της, θα την διαβάσεις εκεί χα χα χα-).
Πάμε τώρα στην
παρανόηση που έχεις σχετικά με την βασιλοτροφία. Τα μελίσσια δεν γίνονται μην
παραγωγικά γιατί δεν έχεις εισάγει βασίλισσες δημιουργημένες από βασιλοτροφία (γονιμοποιημένες
ή όχι), και τις δημιουργείς τις βασίλισσες με τον κλασικό τρόπο (με βασιλικά
κελιά ή και χωρίς), αλλά γιατί είναι αποδυναμωμένη η παραφυάδα (και το αρχικό
μελίσσι από το οποίο βγήκαν οι παραφυάδες) γιατί έχεις μειωμένους πληθυσμούς,
τροφές και γόνους λόγου της ίδιας της διαδικασίας του κοψίματος παραφυάδων!
Υπάρχουν
κάποια σταθερά δεδομένα πάνω στην αριθμητική του μελισσιού (βλέπε προηγούμενες
αναρτήσεις αυτού του blog Το μελίσσι ένας υπεροργανισμός, Μελισσοκομικά σκονάκια, καθώς και το Μελισσοκομικά σκονάκια ΙΙ) καθώς και στο κέρδος που θα έχεις σε ημέρες από την εισαγωγή
βασίλισσας (το οποίο είναι λίγο μεγαλύτερο από δύο εβδομάδες στην περίπτωση γονιμοποιημένης
βασίλισσας, και κάτω από δύο εβδομάδες στην περίπτωση της μη γονιμοποιημένης. Δηλαδή
ούτε καν μια γενιά εργατριών κέρδος από αυτή την μέθοδο (οι εργάτριες
χρειάζονται 21 ημέρες για να εκκολαφτούν)! Φυσικά το κόστος ανάμεσα στις δύο
καταστάσεις της μάνας που θα εισάγεις είναι αβυσσαλέο (για τις γονιμοποιημένες βασίλισσες εκτός από τον
βασικό εξοπλισμό βασιλοτροφίας, χρειάζεται και να έχεις μια τράπεζα βασιλισσών
με τρικυψελίδια ή κυψελίδια και όχι απλώς να βάζεις βασιλικά κελιά μέσα σε
κουτάκια χα χα χα) και το κέρδος/κόστος αυτό δεν το δικαιολογεί).
Ναι υπάρχει
ένα κέρδος από την εισαγωγή βασίλισσας στο μελίσσι χρονικό, αλλά είναι μεν
μικρό όπως προείπαμε, αλλά επίσης υπάρχουν και άλλες αριθμητικές που ορίζουν
την ανάπτυξη ενός μελισσιού και την παραγωγικότητα του. Αριθμητικές που ορίζουν
τους περιορισμούς της ανάπτυξης του μελισσιού (ή της παραφυάδας). Και αυτοί
ορίζονται σε εσωτερικούς περιορισμούς καθώς και σε εξωτερικούς.
Για να τους
δούμε καλύτερα αυτούς.
Εσωτερική
αριθμητική ανάπτυξης του μελισσιού και περιορισμοί της.
Βασικότατος
περιορισμός της ανάπτυξης ενός μελισσιού (και παραφυάδας) είναι το μέγεθος του
πληθυσμού της. Και αυτό γιατί η μάνα δεν μπορεί να γεννήσει περισσότερα πλαίσια
γόνου από αυτά που μπορεί να καλύψει ο πληθυσμός της. Οπότε αν έχεις μια
παραφυάδα με 2-3 πλαίσια γόνου και 5 πλαίσια πληθυσμό είτε εισάγεις βασιλικό
κελί (ή αφήσεις να δημιουργηθούν), είτε εισάγεις βασίλισσα (γονιμοποιημένη ή
μη) δεν θα έχεις περισσότερη γέννα από τα 2-3 πλαίσια που θα ανοίξει χώρος όταν
βγει ο ήδη υπάρχον γόνος μαζί με το πόσα πλαίσια μπορεί να καλύψει ο νέος γόνος
(ένα πλαίσιο γόνου θεωρητικά καλύπτει 2 πλαίσια ως πληθυσμός) αφαιρώντας φυσικά
τα καλυμμένα πλαίσια από τον πληθυσμό που έχει αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο σε
όλο αυτό το διάστημα.
Δεύτερος
εσωτερικός περιορισμός είναι το πόσες μέρες χρειάζεται για να βγει ο γόνος των
εργατριών έτσι ώστε να αναλάβει καθήκοντα που θα βοηθήσουν στην περεταίρω ανάπτυξη
του μελισσιού (τροφοί).
Και οι δύο
αυτοί εσωτερικοί περιορισμοί είναι ίδιοι και στις παραφυάδες που θα κάνουμε
εισαγωγή βασίλισσας και σε αυτές που δεν θα κάνουμε εισαγωγή, και ορίζουν σε
μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη του μελισσιού.
Πάμε και στην
εξωτερική αριθμητική του μελισσιού τώρα και τους περιορισμούς της.
Η βασικότερη
εξωτερική αριθμητική και οι περιορισμοί που δημιουργεί στην ανάπτυξη του
μελισσιού είναι φυσικά το επίπεδο της νεκταροέκκρισης εκεί έξω. Αν εκεί έξω
είναι παράδεισος και βρέχει νέκταρ η ανάπτυξη του μελισσιού (ή της παραφυάδας)
θα είναι στο μέγιστο δυνατό που μπορεί να πετύχει η εσωτερική αριθμητική και
δυναμική του μελισσιού, αν έξω βρέχει σκατά από νεκταροέκκριση σκατά θα βλέπεις
και από ανάπτυξη του μελισσιού (ανεξάρτητα με την εισαγωγή ή όχι μάνας και
αυτό).
Δεύτερο βασικό
ή ύπαρξη χτισμένων κεριών ή όχι. Και αυτό δεν εξαρτάται από την μάνα και την
ικανότητα της να γεννά πιο νωρίς, αλλά από το αν υπάρχουν κεριά χτισμένα από το
παρελθόν.
Τρίτη
εξωτερική παράμετρος και περιορισμός αντίστοιχα στην ανάπτυξη του μελισσιού ο
μελισσοκόμος. Ένας έμπειρος μελισσοκόμος ξέρει πότε πρέπει να τροφοδοτήσει ή να
μετακινήσει βάση δεικτών τα μελίσσια του ώστε αυτά να μπορούν να αξιοποιήσουν
ποιο αποτελεσματικά την δυναμική τους να αναπτυχθούν πολύ πιο αποτελεσματικά
από ένα άπειρο μελισσοκόμο. Αλλά επίσης και αυτό δεν είναι κάτι το οποίο μπορεί
να επηρεάσει η μάνα με την γέννα της.
Βλέπεις ήδη
ορισμένες από τις εσωτερικές και εξωτερικές αριθμητικές, παραμέτρους,
περιορισμούς που είναι κοινοί και στην περίπτωση κοψίματος παραφυάδων με
εισαγωγή βασίλισσας αλλά και χωρίς εισαγωγή και ορίζουν ότι δεν θα είναι
ιδιαίτερα μεγάλη η διαφορά στην ανάπτυξη λόγου του κέρδους μερικών ημερών από
την εισαγωγή βασίλισσας.
Και για να το
θέσουμε αυτό με παράδειγμα για να γίνει περισσότερο κατανοητό.
Έστω ότι
έχουμε ένα αγώνα Φόρμουλας 1 (F1) και έχουμε
2 ισάξιες ομάδες σε οδηγούς και αμάξια. Και έστω ότι θα κάνουν ένα Pit Stop για αλλαγή
ελαστικών, και οι δύο ομάδες θα πρέπει να βάλουν ένα αμάξι μέσα στα Pit να αναγκαστεί
να κατεβάσει στα 80 χιλιόμετρα όσο θα πηγαίνει για την αλλαγή, να σταματήσει
μέσα στο Pit της ομάδας
του, να περάσουν μερικά δεύτερα αλλάζοντας του τα λάστιχα, να ξεκινήσει και
μέχρι να φτάσει στην πίστα να πηγαίνει πάλι με 80 χιλιόμετρα. Όλη αυτή η
χρονική καθυστέρηση αν η αλλαγή των ελαστικών γίνει σε 2-3 δευτερόλεπτα θα
πάρει 24-25 δευτερόλεπτα.
Πες ότι το να
εισάγεις γονιμοποιημένη βασίλισσα είναι ακριβώς μια καθυστέρηση 2-3
δευτερολέπτων (2-3 ημέρες μέχρι να την αποδεχθούν οι εργάτριες και να αρχίσει
να γεννά η βασίλισσα στην πραγματικότητα),
ενώ το να περιμένεις χωρίς βασιλικά κελία να κόψεις παραφυάδα να είναι
ένα σόου μέσα στα Pit Stop της ομάδας όπου οι μηχανικοί δεν θα έχουν τα λάστιχα να
βάλουν στο αμάξι, ή δεν θα μπορούν να βιδώσουν τα μπουλόνια, ή θα πατάει ο
Αλόνσο* τους μηχανικούς (ακριβώς ότι γίνεται πάντα στα Pit Stop της Ferrari! Χα χα χα) που
θα στοιχήσει 16-18 δευτερόλεπτα στην ομάδα (16-18 ημέρες μέχρι να γεννά αυτή η
μάνα στην πραγματικότητα) ποια θα είναι η καθυστέρηση από αυτό το Pit Stop?
* Στην
πραγματικότητα αυτό το έκανε ο Σουμάχερ χα χα χα.
Στην περίπτωση
της γονιμοποιημένης μάνας ενώ η αλλαγή ελαστικών γίνεται στα 2-3 δευτερόλεπτα
το όλο Pit Stop θα κρατήσει 24-25 δευτερόλεπτα, ενώ στο τσίρκο της Ferrari ενώ το χάος
δημιουργεί μια καθυστέρηση 16-18 δευτερολέπτων (δηλαδή μια διαφορά 600%-800%
ανάμεσα στις αλλαγές ελαστικών στις δύο ομάδες) το τελικό Pit Stop θα είναι της τάξης των 38-40 δευτερολέπτων (δηλαδή μια
διαφορά 160% ανάμεσα στις δύο ομάδες!). Ναι αλλά ένας αγώνας F1 κρατά 1,5-2
ώρες οπότε μια διαφορά 14-15 δευτερολέπτων είναι ποσοστιαία ακόμα πιο αμελητέα
χα χα χα.
Τελείωσε το
παράδειγμα μας εδώ?
Όχι!
Φαντάσου τώρα
δύο διαφορετικές ομάδες, μια πολύ καλή μηχανολογικά και σε οδηγούς (πες μια Ferrari που θα έχει για καύσιμα υπερβολικές νεκταροεκκρίσεις, φοβερά
μηχανικά μέρη που θα αποτελούνται από χτισμένα κεριά, και τρομερούς οδηγούς,
Σουμάχερ της μελισσοκομίας πραγματικούς), και από την άλλη πλευρά μια μέτρια
ομάδα (που τα καύσιμα της θα είναι μερικώς αξιοπρεπείς νεκταροεκκρίσεις,
μηχανικά μέρη από άχτιστα κεριά, και οδηγούς σαν τον Γκροζιάν που στουκάρει σε
κάθε αμάξι που βρίσκει μπροστά του χα χα χα) με μόνο της πλεονέκτημα την πολύ
καλή και γρήγορη αλλαγή ελαστικών (εισαγωγή γονιμοποιημένης βασίλισσας) και το
κέρδος των 14-15 δευτερολέπτων μέσα στα Pit Stop.
Τι νομίζεις θα
γίνει?
Σε κάθε γύρο η
πρώτη ομάδα θα κερδίζει από 7-8 δευτερόλεπτά, και μόνο στον γύρο που θα γίνει
το Pit Stop η δεύτερη ομάδα θα κερδίσει 14-15 δευτερόλεπτα! Αποτέλεσμα?
Στο τέλος του αγώνα η Ferrari (αν δεν την τρακάρει ο Γκροζιάν! Χα χα χα) θα είναι 5-6
γύρους μπροστά από την δεύτερη ομάδα του παραδείγματος μας!
Μία από τα
ίδια και στην παραγωγή μελιού (παραπάνω για το τι θεωρώ Top Ten για την
παραγωγή μελιού δες στην ανάρτηση Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγινανVol XXXIII την ερώτηση 165a).
Αυτά τα λίγα
σε απάντηση του σχολίου σου τα υπόλοιπα θα τα διαβάσεις στην μελισσοκομική
ανάρτηση που θα ακολουθήσει προσεχώς χα χα χα.
Πάμε παρακάτω
με άλλη ερώτηση στα σχόλια της ανάρτησης Οι μεγαλύτερες ημέρες του πολέμου -Κόβοντας παραφυάδες.
Με τόση εμπειρία Λάζαρε στην μελισσοκομία πως
και δεν εμβολίασες δικές σου μάνες;
Bear's Nest: Προσπαθώ να
κρατώ το επίπεδο της μελισσοκομικής διαδικασίας μου **** όσο το δυνατό σε πιο
απλό επίπεδο (αποφεύγεις πολλά κόστη σε εργασία και χρήμα έτσι) και δεν έχω
πειστεί ακόμα ότι η βασιλοτροφία αξίζει τόσο όσο να χάσεις το απόλυτο
πλεονέκτημα της απλότητας, περισσότερο μια φιλολογία ανάμεσα στους
νεότερους μελισσοκόμους είναι η παραγωγή βασιλισσών (η παραγωγή βασιλικού
πολτού είναι μια διαφορετική υπόθεση αλλά και αυτή υποφέρει από την ύπαρξη μιας
δυναμικής αγοράς σε μια οικονομία που υποφέρει).
Αν είναι να
ρίξω 400-500 ευρώ για βασιλοτροφία θα τα δαπανούσα καλύτερα για να αγοράσω ένα
παλμικό μαχαίρι για απολεπισμό, το ίδιο ισχύει και για την εργασία που
χρειάζεται η βασιλοτροφία, στον ίδιο χρόνο μπορώ να κάνω κάτι καλύτερο.
Δυστυχώς
παίδες οι πόροι και τα χρηματικά διαθέσιμα όπως λέω και μέσα στην ανάρτηση δεν
είναι άπειρα χα χα χα
Επόμενο
παράδειγμα σε μήνυμα
Λάζαρε έχει μια εβδομάδα που μπήκα στην μελισσοκομία. ένας φίλος
άνεργος πέρσι πήρε 10 κυψέλες και παρά προχθές με έβαλε στην πρίζα για τα
καλά.... Έψαξα λίγο ιντερνέτ πληροφορίες κλπ Ελλάδα εξωτερικό.... Χωρίς
φανφάρες έχεις δυνατό μπλοκ που δείχνει ότι συμμετέχεις όχι απλά κοπυ πείστ... Μπράβο
σου..... Θα μπαίνω για ενημέρωση...... Έτσι κι αλλιώς έχω πολύ διάβασμα να κάνω
για αρχή....... Για κυψέλες dadant και lengroth κλπ.... Δεν είδα αν έχεις κάτι......... Θα ήθελα την
γνώμη σου.................
Bear's Nest: Καλώς
όρισες ******* και στους φίλους μου και
κυρίως στην μελισσοκομία, οτιδήποτε χρειασθείς μην διστάσεις να το ζητήσεις,
διάβασμα και πολύ θα χρειασθείς και κυρίως από βιβλία και όχι από εμάς τα ψώνια
της διαδικτυακής μελισσοκομίας χα χα χα.
Τώρα σχετικά
με το ερώτημα σου είναι πολύπλοκο και δεν είναι κάτι που θα έπρεπε ακόμα να σε
απασχολεί, πρέπει να εμπεδώσεις πολλά άλλα πράγματα πρώτα και το παραπάνω
ερώτημα ανήκει στις εξεζητημένες γνώσεις της μελισσοκομίας.
Αλλά ως γενική
απάντηση οι Dadant έχουν το πλεονέκτημα να βοηθούν να γονεύουν τα μελίσσια, ενώ
οι lengroth βοηθάν περισσότερο στους τρύγους και τις μεταφορές. Το πρόβλημα
είναι ότι δεν υπάρχει εξοπλισμός για τις Dadant (πχ μελιτοεξαγωγείς) στην
Ελλάδα οπότε το να προχωρήσει κάποιος στην χρήση τους σημαίνει ότι οι
περιορισμοί που θα αντιμετωπίσει θα είναι τεράστιοι (πχ πως θα τρυγήσεις σε
Dadant μια που δεν υπάρχουν μελιτοεξαγωγείς για τα πλαίσια της?).
Συνήθως είτε
χομπίστες χρησιμοποιούν Dadant είτε τις έχουν ελάχιστοι επαγγελματίες μόνο και
μόνο για να βοηθούν με αυτές την ανάπτυξη των κανονικών τους μελισσιών.
Εσύ ως νέος
άρχισε με το κανονικό υλικό που έχουμε για κυψέλες και όταν θα αρχίσει να σου
δίνει πίσω χρήμα η μελισσοκομία και θέλεις να πειραματισθείς μπορείς να πάς και
στις Dadant.
Σε καλωσορίζω
και πάλι, θα χρειασθείς διάβασμα (αν μπορείς να βρεις και ένα παλιό μελισσοκόμο
να σου δείξει μερικά πράγματα θα είναι πολύ καλό) ίσως και καλά θα είναι να πάς
στα ταχύρυθμα σεμινάρια του ΑΠΘ, αλλά αν δεν σε παρασύρουν οι διαδικτυακές
μελισσοκομικές σειρήνες που υπόσχονται "πολλά μελάκια" (χωρίς να τα
έχουν δει ποτέ όμως χα χα χα) και τηρήσεις τα παραπάνω που σου λέω θα δεις ότι
η μελισσοκομία είναι απλή.
Και για το
τέλος να έχεις πάντα στα υπόψη σου το ότι "Αυθεντίες δεν υπάρχουν".
Πάμε παρακάτω
με ερώτηση από τον ίδιο μελισσοκόμο.
Καλησπέρα Λάζαρε, θα ήθελα να με πεις αν ξέρεις που μπορώ να
αγοράσω μέλισσες, με κυψέλη, πλαίσια, κομπλέ στην Θεσσαλονίκη,........ και
μήπως ξέρεις αν υπάρχει και περίπτωση για carnica ..........
Bear's Nest: Αναφέρω
κάποιους προμηθευτές εδώ (που δεν υπάρχει περίπτωση να τους αναφέρω δημόσια
γιατί ως γνωστό εγώ διαφήμιση σε κανένα δεν κάνω χα χα χα), στο θέμα της ράτσας
αναφέρω τα εξής:
Μην μασάς με τις ράτσες των
μελισσών είναι πολύ υπερτιμημένο το ζήτημα, καλή μάνα είναι η μάνα που γεννάει,
εκείνο που σε ενδιαφέρει είναι να έχεις ένα παλιό που να σου πουλήσει
παραφυάδες αλλά να σε βοηθήσει και σε γνώσεις μετά, αυτό θα πρέπει να ψάξεις
(ξέρω! Βελόνα στα άχυρα χα χα χα).
Πάμε παρακάτω
σε ίδιο μοτίβο με άλλο ένα νέο μελισσοκόμο που του αναφέρω ότι το μείγμα των
βασιλισσών μου είναι Ligustica και Macedonica.
Ιταλίδα.... χμ.... εγώ πάλι δεν ξέρω γιατί γοητεύομαι από την
καρνικα.... ένας φίλος που έχει μια ιταλίδα λέει ότι μόνο γόνους ρίχνει.
Και φυσικά……
Bear's Nest: Η ιταλίδα του φέρνει μόνο γόνους γιατί
αυτός μόνο γόνους ξέρει να παίρνει, οι μάνες δεν κάνουν την παραγωγή μελιού, η
νεκταροέκκριση την κάνει, η κινητικότητα του μελισσοκόμου την κάνει, τα ρίσκα
του, και κυρίως το πόσο του κόβει να του πεις χα χα χα
Αν είναι κακός ο άνθρωπας τέτοια λέει χα χα
χα.
Ο ίδιος νέος
μελισσοκόμος αμέσως μετά αναφέρει.
Προχθές έχασα ένα 2 πλαίσια πληθυσμό από συνένωση ενώ οι πρώτες
μου ήταν πάντα τέλειες...... Δεν μπόρεσα να πάω την επόμενη μέρα και μετά ξεχάστηκα
αν θυμάσαι που σε είχα ρωτήσει (βλέπετε προηγούμενη ανάρτηση Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIII ερώτηση 162) δεν βάζω εφημερίδα αλλά σήτες
πρόπολης διπλές και πάει.... Του είχα πάρει τα καλά πλαίσια γόνο μέλια τα σχεδόν
άδεια του άφησα ...... Θλιβερή εικόνα ..... Έμαθα, έπαθα, προχωράω.........
Bear's Nest: Κάνεις τα λάθη που κάνουν
συνήθως οι νέοι μελισσοκόμοι που θέλουν αποτελέσματα γρήγορα και εφαρμόζουν
βεβιασμένες τακτικές ή ότι αρπάζουν από εδώ και εκεί (σαν γνώση), για 1-2
ημέρες που μπορείς να κερδίσεις με κάτι ριψοκινδυνευμένο μπορείς να χάσεις
πολλά περισσότερα. Δεν πειράζει απλώς να μάθεις από τα λάθη σου, και ένα από
αυτό είναι η βιασύνη για αποτελέσματα. Ο κάθε ένας μας πρέπει να κάνει το
αγροτικό του στην μελισσοκομία για 5-6 χρόνια για να γίνει αποτελεσματικός,
όλοι αυτό το περάσαμε και όλοι θα το περάσουν όσο πιο νωρίς το καταλάβει ο
κάθε νέος μελισσοκόμος τόσο καλύτερα.
Πάμε παρακάτω σε ένα άλλο νέο μελισσοκόμο.
Ένας φίλος μου είπε και κάτι άλλο και θα το δοκιμάσω. Πήρε φύλλα αλόης τα φιλετάρισε, σκέψου κάτι σαν το μπακαλιαρο και τα έβαλε μπροστά από τις πόρτες στα μελίσσια, αφενός μεν τράβηξαν αμέσως όλο το τζελ, άφτερου έγιναν πολύ δυνατά και υγιή, αυτά πέρσι, έχω ένα ξάδερφο που καλλιεργεί αλόη κι έχω συνεννοηθεί να μου δώσει μερικά φύλλα να δοκιμάσω, αν σκεφτώ τις ιδιότητες που γνωρίζουμε έχουμε ακούσει και μιλούν όλοι για την αλόη θεωρώ ότι μπορεί να έχει βάση η όλη ιστορία
Bear's Nest: Παλιά αμαρτία η αλόη βέρα που
ανακυκλώνεται κάθε τόσο, από τα μελισσοκομικά φολκλόρ μην μασάς, δεν υπάρχει
έρευνα που να δείχνει την αποτελεσματικότητα της, από το 2005 τα ακούω αυτά χα
χα χα
Δοκίμασε το να βγεις από την
απορία αλλά δεν θα πετύχεις τίποτα, υπάρχει ένα κύκλωμα εδώ και χρόνια που
κάνει ντόρο για την αλόη βέρα χωρίς επιστημονικά δεδομένα, τους κράζουμε
διαρκώς αλλά ξαναβγαίνουν κάθε τόσο σαν τα αγριόχορτα χα χα χα.
Κάτι είπαμε για τους κακούς
τους άνθρωπες νομίζω ε?
Χα χα χα.
Οπότε σε λιγότερο από 2
εβδομάδες ένα μεγάλο μέρος από το μελισσοκομικό φολκλόρ και τις «Μαγικές
σφαίρες» της μελισσοκομίας που ανακυκλώνονται κάθε τόσο και γίνονται μόδες από
εποχή σε εποχή (πολυώροφα μελίσσια, τροφοδοσία, αλόη βέρα, φυλές μελισσιών,
πλαστικές κυψέλες, βασιλοτροφία, μερικά από αυτά που κάθε τόσο επανέρχονται στο
προσκήνιο και στην θεματολογία των μελισσοκομικών ομάδων) ήρθε σε εμένα με την
μορφή ερωτήσεων και συζητήσεων νεότερων μελισσοκόμων.
Φυσικά και δεν φταίνε οι
νεότεροι μελισσοκόμοι σε τίποτα που ρωτάνε τα παραπάνω, αυτά διαβάζουν διαρκώς
μέσα σε μελισσοκομικές ομάδες αυτά θεωρούν ότι είναι τα σημεία καμπής και τα
«μυστικά» που ορίζουν την αύξηση της αποτελεσματικότητας τους ως μελισσοκόμοι.
Το κατανοώ πλήρως αυτό, τα ίδια είχα περάσει και εγώ πριν από καμία δεκαετία
όταν άρχισα να ασχολούμαι με την διαδικτυακή μελισσοκομία και να υπάγεται ο
προβληματισμός μου στην εκάστοτε τάση και μόδα που υπήρχε μέσα σε αυτή.
Τα παραπάνω παραδείγματα δεν τα
δημοσιοποιώ για να κατηγορήσω τους νέους μελισσοκόμους που μου τα έθεσαν στα
υπόψη μου! Τα δημοσιοποιώ απλώς για να έχετε μια ιδέα του πόσο μπορεί η
διαδικτυακή μελισσοκομία να επηρεάζει ευρύτατα την μελισσοκομική πραγματικότητα
όσων δεν έχουν ακόμα την ικανότητα να φιλτράρουν το τι είναι σωστό ή όχι λόγου
της έλλειψης εμπειρίας τους στην πραγματική μελισσοκομία.
Όπως επίσης δημοσιοποιώ και τις
απαντήσεις μου για να έχετε μια εικόνα του τρόπου σκέψης μου και των απόψεων
μου μια που έχω εδώ και καιρό αποφασίσει να μην αποτελώ και εγώ ένα ακόμα
μελισσοκομικό «μαϊντανό» που θα διαμορφώνει και αυτός με την σειρά του την
διαδικτυακή μελισσοκομική πραγματικότητα μέσα στις μελισσοκομικές ομάδες (εγώ
αντίθετα θα είμαι ένας μελισσοκομικός «μαϊντανός» που θα διαμορφώνει και αυτός
με την σειρά του την διαδικτυακή μελισσοκομική πραγματικότητα μέσα από το blog του!!! Χα χα χα. Σωστό και αυτό! Αλλά εδώ υπάρχει μια μικρή
διαφορά, στο blog μου μπαίνετε με την δική σας
ευθύνη και για να με διαβάσετε! Δεν είναι μια συζήτηση που θα σας επιβληθεί
μέσα στην πραγματικότητα σας γιατί απλούστατα ανήκετε σε μια μελισσοκομική
ομάδα! Διευκρίνιση απαραίτητη που ξεκαθαρίζει πολλά!).
«Μαγικές σφαίρες», συνταγές
επιτυχίας, μυστικά μελισσοκομικά παίδες δεν υπάρχουν!
Τουλάχιστο έτσι όπως τα αντιλαμβάνονται
οι περισσότεροι! Υπάρχει μόνο σκληρή εργασία και τρέξιμο. Υπάρχουν δείκτες,
έλεγχοι, και συνεχείς μετακινήσεις. Υπάρχουν ρίσκα και μέθοδοι ελαχιστοποιήσεων
των ρίσκων μέσω πολλαπλών τοποθετήσεων. Υπάρχει πολύ διάβασμα για να εμπεδώσεις
και να κατανοήσεις το σύνολο της μελισσοκομίας. Αν θεωρήσεις την μελισσοκομία
σαν το αλφάβητο οι μετακινήσεις είναι το Α, οι δείκτες το Κ -βασικό γράμμα στην
Ελληνική γλώσσα χα χα χα-, Οι χάρτες ανθοφοριών το Μ - άλλο ένα βασικό γράμμα
και αυτό!- οι Συνενώσεις το Ι, το κόψιμο παραφυάδων το Ε, η βασιλοτροφία το Ρ, οι πωλήσεις φυσικά το Ω!
Για να μπορέσεις να μιλήσεις
και να γράψεις Ελληνικά πρέπει να ξέρεις όλο το Ελληνικό αλφάβητό, το ίδιο
ακριβώς ισχύει και για την μελισσοκομία, για να γίνεις μελισσοκόμος πρέπει να
ξέρεις όλο το μελισσοκομικό «αλφάβητο», να κατέχεις όλο το «πακέτο». Αν ξέρεις
μόνο μερικά κομμάτια του δεν πρόκειται να γίνεις ποτέ καλός σε αυτή! Και κανένα
μέρος αυτού του πακέτου δεν είναι λιγότερο σημαντικό από τα άλλα (ε καλά εδώ
υπερβάλω λίγο! Μετακινήσεις, Δείκτες, Χάρτης Ανθοφοριών, Πωλήσεις είναι λίγο
πιο σημαντικά από τα άλλα, ας πούμε αυτά είναι τα φωνήεντα μας χα χα χα).
Και για να μάθεις τα παραπάνω
θέλεις χρόνο. Χρόνο για να εμπεδώσεις πρώτα τα ποιο βασικά για να πάς στα ποιο
εξεζητημένα. Ναι ξέρω τα θέλετε όλα, τώρα!
Ναι!
Το γνωρίζω αυτό καλά!
Και εγώ τα ήθελα όλα, τώρα!
Παλιά όταν ήμουν και εγώ νέος
μελισσοκόμος. Δυστυχώς δεν ήρθαν όλα, τώρα!
Και κυρίως δεν ήρθαν εύκολα!
Πραγματικά χρειάσθηκαν κάποια
χρόνια να βολοδέρνω και εγώ για να επικαθήσει όλη αυτή η γνώση που είχα
συλλέξει με τα χρόνια ώστε να γίνω αποτελεσματικός.
Θα μου πείτε οκ αλλά έχουμε ρε
μάγκα και κάποιες ικανότητες και δυνατότητες παραπάνω, ίσως να μπορούμε να
κερδίσουμε κάπου χρόνο, ίσως να είναι ευκολότερα για εμάς, ίσως να είμαστε τα
ταλέντα τα μεγάλα που θα τα παίρνουμε όλα εύκολα και άμεσα!
Οκ δεκτό και αυτό!
Με διαβάζετε αρκετοί εδώ και
τόσα χρόνια, πως σας φαίνομαι? Για κανένας μελισσοκομικός τενεκές? Κανένας
αμπλαούμπας πάνω στην μελισσοκομία? Κανένας στόκος που δεν του κόβει καθόλου?
Πιστεύετε ότι δεν έχω τουλάχιστο τις ικανότητες και δυνατότητες που διαθέτετε
εσείς (ή θεωρείτε ότι διαθέτετε)?
Και όμως και εγώ χρειάστηκα
χρόνια για να είμαι στο επίπεδο που είμαι. Το είπαμε η μελισσοκομία δεν είναι
το δυσκολότερο γνωστικό αντικείμενο, αλλά το αγροτικό σας θα το κάνετε σε αυτή
μέχρι να βρεθείτε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων και εμπειρίας που θα σας
δώσει την απαραίτητη αποτελεσματικότητα για να μπορείτε σιγά σιγά να
πραγματοποιήσετε τα όνειρα σας με την μελισσοκομία.
Η μελισσοκομία είναι απλή,
απλώς θέλει τον χρόνο της, και ζητά της θυσίες της για να σας δοθεί. Υπομονή,
επιμονή, και ψυχραιμία. Μην ξεχνάτε άλλωστε η μελισσοκομία στην Ελληνική Γλώσσα
είναι γένους Θηλυκού! Και ως γένους Θηλυκό………………………..
Χα χα χα.
Παρακάτω θα σας τρατάρω και ένα
παράρτημα με λίγα μαθηματικά για να μην παίρνετε ψιλά τον μελισσοκομικό αμανέ
και μου βγάζετε και γλώσσα χα χα χα.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Μια χρονιά είχα δημιουργήσει
100 νέα μελίσσια και είχε έρθει ένας παλιός μελισσοκόμος στο μελισσοκομείο μου
(όταν λέω παλιός εννοώ μελισσοκόμο 80 φεύγα χρονών και με 60 χρόνια μελισσοκομική
εμπειρία, έτσι, έτσι γιατί μερικοί νομίζουν ότι πάλιωσαν πολύ γρήγορα χα χα
χα), αφού τα είδε τα μελίσσια μου με ρώτησε «Πήρες τρύγο φέτος?» και του
απάντησα «εεεεε να! Ακόμα δεν πήρα τρύγο, τα ετοιμάζω τα μελίσσια μου άλλωστε
για τα πεύκα γιατί εκεί είναι η στόχευση μου. Α ναι! Δημιούργησα φέτος και 100
νέα μελίσσια» και τότε ο Παππούς μελισσοκόμος μου λέει «100 Μελίσσια?!?!? Εσύ
αγόρι μου ήδη έχεις πάρει τους τρύγους της χρονιάς!!!», «Ακόμα και να μην
πάρεις τρύγους εσύ την δουλειά την έκανες, να νιώθεις σαν να πήρες ήδη δύο
τρύγους!». Δύο απλές κουβέντες, αλλά μου άλλαξε πλήρως την θεώρηση μου στην
μελισσοκομία, μερικές φορές ορισμένα πράγματα τα θεωρείς αυτονόητα και δεν τα
σκέφτεσαι καν. Αλλά μόνο αυτονόητα δεν είναι, η αύξηση του ζωικού κεφαλαίου
είναι και αυτή κέρδος και καιρός να το δείξουμε αυτό με ένα παράδειγμα.
Στην ανάρτηση Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο είχαμε δημιουργήσει πολλούς πίνακες σχετικά με την ανάπτυξη
του ζωικού μας κεφαλαίου, βάση ορισμένων υποθέσεων (40 αρχικά μελίσσια, αύξηση 66 % ανά μια
χρονιά ή ανά δύο, απώλειες 10% στο ξεχειμώνιασμα, 20 kg παραγωγή ανά κυψέλη στις παραγωγικές κυψέλες, χώρισμα στα 3 των
κυψελών που ήταν για αύξηση του ζωικού κεφαλαίου (αρχικό μελίσσι + 2
παραφυάδες), τιμή 7 ευρώ το κιλό το μέλι, στόχος τα 300 μελίσσια μετά το
ξεχειμώνιασμα), και υπολογίζουμε το μέσο
έσοδο για την περίοδο αναφοράς, την διάρκεια αναφοράς, και για να μην τα πολυλογούμε
κάναμε και Worst-Best case scenario analysis για διαφορετικές παραγωγές και τιμές μελιού.
Θυμάστε αυτούς τους πίνακες?
Είναι οι πίνακες που απλώς υπολογίζαμε τα παραπάνω (όχι φυσικά τα Worst-Best case scenario!) και τώρα τους έκανα μερικές
τροποποιήσεις.
Έστω τώρα ότι κοστολογούμε το
μελίσσι λίγο πριν από το ξεχειμώνιασμα με 100 ευρώ (10 πλαίσια των 10 ευρώ το
κάθε ένα, ξέρω τραβηγμένο, μελίσσια που βγάλανε παραγωγή να είναι δεκάρια λίγο
πριν το ξεχειμώνιασμα, αλλά πες πάνω κάτω να είναι). Θέλουμε να υπολογίσουμε
και την αξία του ζωικού μας κεφαλαίου πλέον εκτός από τα έσοδα μας από τα μέλια
καθώς και την αξία των εσόδων μας την κάθε χρονιά αν ρευστοποιήσουμε όλο το
ζωικό μας κεφάλαιο (τα οποία θα είναι τα έσοδα από το μέλι έως εκείνη την
χρονιά συν τα έσοδα από την πώληση του ζωικού μας κεφαλαίου στο τέλος της
χρονιάς). Φυσικά μόνο μια φορά μπορούμε να ρευστοποιήσουμε όλο το ζωικό μας
κεφάλαιο, όταν το κάνουμε μετά δεν θα υπάρχουν άλλα έσοδά από μέλι (γιατί? Γιατί
ρε τραχανάδες έχουμε πουλήσει όλα τα μελίσσια μας πως θα βγάλεις άλλο μέλι! Χα
χα χα).
Οπότε πλέον έχουμε και τους δύο
αντίστοιχους πίνακες με τα έσοδα από το μέλι, την αξία του ζωικού μας κεφαλαίου
κάθε χρονιά, και την αξία της ρευστοποίησης των εσόδων μας από το μέλι και το
ζωικό κεφάλαιο κάθε χρονιά που ακριβώς αποδεικνύει τα λεγόμενα του Παππού
μελισσοκόμου σχετικά με την ύπαρξη «τρύγων» χωρίς να έχεις τρυγήσει καν!
Έτσι έτσι να σας κακομαθαίνω!!!
Χα χα χα.
Τώρα αναλύσεις Worst-Best case scenario πάνω σε διαφορετικές παραγωγές,
με διαφορετικές τιμές στο μέλι, και διαφορετικές τιμές ανά πλαίσιο, στην τελική
ρευστοποίηση σας θα τις αφήσω να τις κάνετε μόνοι σας (ή να δώσετε κανένα
διχίλιαρο ευρώ να σας τις κάνουν εταιρίες παροχής επιχειρηματικών συμβουλών χα
χα χα).
Αυτά για σήμερα.
Adios Amigos Locos.
Σειρά "Απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν".
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV
Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX
Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI
Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV
Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX
Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI
Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου