Οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών.

 Σήμερα θα αναπτύξουμε ένα σημαντικότατο μελισσοκομικό θέμα (που το θεωρώ τελείως κρίσιμο για την δική μου μορφή νομαδικής μελισσοκομίας, που βασίζεται στο δόγμα της κινητικότητας και διαρκές μέλημα της είναι το ακατάπαυστο κυνήγι της νεκταροέκκρισης) στα πλαίσια της σειράς απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν. Και αυτή είναι η σημασία των δεικτών και η χρήση τους στην μελισσοκομία. Ήδη πολλές από τις αναρτήσεις μου μιλούν διαρκώς για αυτό το θέμα, καθώς και έχω αναπτύξει πολλές ακόμα αναρτήσεις με εργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε έτσι ώστε να είμαστε περισσότερο αποτελεσματικοί στις τοποθετήσεις μας. Αλλά με μια και μόνο ερώτηση από ένα νέο μελισσοκόμο κατάλαβα ότι ίσως χρειάζεται να ομαδοποιήσω τις απαραίτητες αναρτήσεις και γνώσεις σχετικά με τους δείκτες έτσι ώστε να υπάρχει ένας εύχρηστος οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών.

 Πάμε να δούμε την σχετική ερώτηση και απάντηση και να κάνουμε μια πληρέστερη ανάπτυξη για να μπορούμε να πούμε «Άντε πάει και αυτό το θέμα, του κάναμε ολοκληρωμένη και πλήρη ανάπτυξη και ξεμπερδέψαμε με αυτό, όποιος ρωτήσει κάτι παρόμοιο πλέον θα του αναρτούμε στην ερώτηση του τον σχετικό σύνδεσμο αυτής της ανάρτησης και καθαρίσαμε στο τακα τουκα».  

Καλημέρα στο παιδί! Έχεις γράψει καμία ανάρτηση για το πως χρησιμοποιούμε τους δείκτες και δεν το πήρα πρέφα; Για το ποτέ πρέπει να πάω δείκτη σε κάποιο σημείο, κάθε ποτέ θα πρέπει να τον ελέγχω, αν θα είναι μόνιμα κάπου, δεν το είδα και δεν το άκουσα ποτέ και πουθενά. Bear's Nest: Χάρτης ανθοφοριών νέους, χάρτης ανθοφοριών, το λέω διαρκώς, πρέπει να έχεις στο μυαλό σου το πότε περίπου θα ανθίσει το κάθε τι (ακριβώς για αυτό έχω την ανάρτηση Μελισσοκομική Χλωρίδα Θεσσαλονίκης), το πότε ακριβώς θα δίνει η κάθε ανθοφορία για να ξέρεις τι ακριβώς βλέπεις από ανθοφορίες (για αυτό ακριβώς έχω γράψει την ανάρτηση Ώρες νεκταροέκκρισης), καθώς και θα πρέπει να κάνεις αβέρτα ανιχνεύσεις για να βλέπεις τι υπάρχει παντού (για αυτό έγραψα την ανάρτηση Χρήσιμες μελισσοκομικές συνήθειες). Δυστυχώς η μελισσοκομία είναι θέμα εμπειρίας σε μεγάλο βαθμό που μπορεί να αποκτηθεί μόνο με την διαρκή κίνηση και όχι μόνο με το διάβασμα, και για αυτό και δεν είναι οι καλύτεροι μελισσοκόμοι οι πιο μελετηροί, αλλά οι πιο δραστήριοι μαιμούνιιιιιιι.

 Και κάπως έτσι απάντησα στο ερώτημα του νέου μελισσοκόμου αλλά βλέπω ότι χωρά ακόμα ανάπτυξη για να είναι πλήρες και να οδηγεί σε σχεδόν κάθε σχετική ανάρτηση αυτού του blog.

 Για να είμαστε και λίγο πιο πλήρες με τις οδηγίες περιήγησης μέσα στις αναρτήσεις αυτού του blog σχετικά με την αποτελεσματικότερη χρήση των δεικτών, καλά είναι να αναφέρουμε και την ανάρτηση Ακτίνα δράσης μελισσιών αυτού του blog για να έχουμε μια εικόνα πόση έκταση μπορούν να εκμεταλλευτούν οι μέλισσες μας σε κάθε τοποθέτηση που θα τις κάνουμε και ποιες καλλιέργειες βρίσκονται μέσα στο βεληνεκές τους.

 Θα αναφέρουμε ακριβώς με ποια σειρά θα χρησιμοποιηθούν όλα τα παραπάνω αφού όμως διευκρινίσουμε μερικά πράγματα. Βλέπω αρκετούς μελισσοκόμους που έχουν ήδη 50-80 μελίσσια να μην έχουν αντιληφθεί την σημασία των δεικτών στην μελισσοκομία, μάλιστα έχουν και σχεδιασμό είτε να φτάσουν άμεσα στα 100 και άνω μελίσσια ή να ασχοληθούν και εντατικά με την βασιλοτροφία χωρίς καν να έχουν στον σχεδιασμό τους την χρήση δεικτών για την επιλογή των τοποθετήσεων! Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα  διαλόγων μου με μελισσοκόμους αξίζει να αναφερθούν εδώ.

 Μελισσοκόμος με 50 μελίσσια και 4 χρόνια ενασχόληση με την μελισσοκομία που έχει φέτος σχεδιασμό να φτάσει τις 100 (ξέρεις εσύ ποιος είσαι! Χα χα χα) μου αναφέρει ότι για τις τοποθετήσεις του στο θυμάρι δεν θα χρησιμοποιήσει δείκτες γιατί έτσι και αλλιώς είναι σε παραθαλάσσιο μέρος η τοποθέτηση του και δεν έχει άλλες επιλογές για τοποθέτηση σε άλλες ανθοφορίες, οπότε όταν είναι περίπου να δώσει το θυμάρι απλώς θα μετακινήσει εκεί το μελισσοκομείο του. Αμέσως αφού τον έκραξα τον άρχισα σε μια σειρά από ερωτήματα, όπως πως θα ξέρεις πότε αρχίζει το θυμάρι? Πώς είσαι σίγουρος ότι η τοποθέτηση που θα τα πας για το θυμάρι δίνει καλύτερα από αυτή που ήδη θα τα έχεις (ή αν δίνει και καθόλου?)? Πως είσαι σίγουρος ότι δίνει το μέρος που θα τα πας καλύτερα από 1-2 ακόμα διαφορετικά μέρη που θα μπορούσες να έχεις τοποθετήσεις (είτε πολύ μακριά το ένα από το άλλο, είτε πολύ κοντά)? Πώς είσαι σίγουρος ότι δεν έχει πια σταματήσει το θυμάρι και σε ένα άλλο μέρος να έχει αρχίσει να δίνει καλύτερα και να φθείρεις απλώς τα μελίσσια σου σε αυτή την τοποθέτηση? Πως είσαι σίγουρος ότι σε ένα μέρος που θα τα πας εσύ τα μελίσσια σου δεν υπάρχουν τόσες πολλές κυψέλες από άλλα μελισσοκομεία ώστε να είναι κορεσμένες μελισσοκομικά σε σχέση με άλλες περιοχές? Απλά ερωτήματα που μπορούν να απαντηθούν μόνο με ένα τρόπο. Με την χρήση δεικτών! Δυστυχώς το πάθημα που είχε πάρει ο συγκεκριμένος μελισσοκόμος με την τοποθέτηση μελισσοκομείου στα πεύκα χωρίς την χρήση δεικτών που δεν απέδωσε πέρσι δεν του έγινε μάθημα!

 Δεύτερο παράδειγμα, μελισσοκόμος που ασχολείται με βασιλοτροφία για παραγωγή βασιλικού πολτού, βασιλισσών και πώληση επίσης παραφυάδων με μερικά χρόνια μελισσοκομίας και κοντά στις 70-80 κυψέλες μου διαμαρτύρεται ότι δεν μπορεί να βγάλει μέλι! Όταν τον ρωτώ "δείκτες χρησιμοποιείς για τις μετακινήσεις?" μου λέει ότι είναι περιττοί γιατί η μελισσοκομική χλωρίδα είναι ίδια σε όλη την περιοχή που δραστηριοποιείται μελισσοκομικά! Όταν του αναφέρω ότι αυτό είναι τελείως λάθος αυτή η άποψη και η αντιμετώπιση της μελισσοκομίας γιατί λόγου του εδαφικού ανάγλυφου της χώρας μας διασπάται  σε μεγάλο βαθμό η ομοιογένεια του γεωγραφικού χώρου κάθε περιοχής και δημιουργούνται πολλά μικροκλίματα (με διαφορετικές θερμοκρασίες, επίπεδα υγρασίας, ένταση ανέμων) τα οποία μπορούν να επηρεάσουν δραστικά την νεκταροέκκριση τοπικά (μην ξεχνάμε το μέγιστο της ακτίνας πτήσης της μέλισσας ορίζεται από μια ακτίνα 5 Km από την κυψέλη) και ενώ δυο μελισσοκομεία μπορεί να απέχουν μόνο 5-10 Km μεταξύ τους ωστόσο η παραγωγή τους σε μέλι να διαφέρει όσο η μέρα από την νύχτα, δυσκολεύεται να το αποδεχτεί!

 Δυστυχώς παιδιά η μελισσοκομία έχει πολλά κρυφά κόστη σε χρήμα και εργασία και ένα από αυτά είναι η χρήση δεικτών. Που προϋποθέτει ότι ένα μεγάλο κόστος για καύσιμα (πολλές φορές μεγαλύτερο από το κόστος για καύσιμα στις μετακινήσεις!) θα δαπανηθεί για τα ταξίδια ανάμεσα στους δείκτες για τον έλεγχο τους. Επίσης πολλές εργατοώρες θα χαθούν στα ίδια ταξίδια. Δυστυχώς για να είσαι αποτελεσματικός στην νομαδική μελισσοκομία θα πρέπει να υποστείτε ένα κόστος (σε χρόνο και χρήμα), χωρίς αυτό μόνος προσδιοριστικός παράγοντας που θα επηρεάζει την επιτυχία των τοποθετήσεων σας θα είναι η τύχη (αν έχεις τύχη πηγαίνοντας χωρίς να έχεις πληροφορίες από δείκτες για το επίπεδο της νεκταροέκκρρισης εκεί που θα κάνεις τοποθέτηση σαν ντουγάνι με ένα μεγάλο αριθμό των μελισσιών σου!).

 Επίσης μερικές φορές βλέπεις πως η βασιλοτροφία (που συσχετίζεται με την σταθερή μελισσοκομία) μπορεί να σου περιορίσει τον τρόπο σκέψης όσο αφορά την νομαδική μελισσοκομία. 

   Ακριβώς τα ίδια παραδείγματα θα χρησιμοποιούσα και για την προηγούμενη ανάρτηση του blog Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο όπου αναφέρω ότι η αύξηση των μελισσιών ενός μελισσοκόμου θα πρέπει να συμβαδίζει με την αύξηση του γνωστικού του κεφαλαίου πάνω στην μελισσοκομία. Αν δεν συμβαδίζουν τότε δεν θα πρέπει να επιχειρείται αύξηση πάνω στο ζωικό κεφάλαιο!

 Τώρα λίγα λόγια πάνω στην διαδικασία χρήσης δεικτών για τις τοποθετήσεις μας. Πρώτα από όλα δείκτης δεν μπορεί να είναι ένα μελίσσι που είναι πολύ αδύναμο ή πολύ δυνατό. Ένα μελίσσι με 2-3 πλαίσια πληθυσμού με δυσκολία μπορεί να θρέψει τον εαυτό του οπότε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δείκτης, επίσης ένα εικοσάρι λόγου δυναμικότητας που έχει ακόμα και λίγο να βρίσκει έξω μπορεί να σε γελάσει σχετικά με το επίπεδο της νεκταροέκκρισης λόγου του μεγάλου αριθμού των συλλεκτριών του.

 Αυτό που χρειάζεται είναι ένα μελίσσι μέτριας δυναμικότητας με 6-9 πλαίσια πληθυσμού που να μην είναι πολύ αδύναμο έτσι ώστε να μην μπορεί καλά καλά να συντηρηθεί, αλλά ούτε και τόσο δυνατό ώστε να βρίσκει ακόμα και αν η νεκταροέκκριση είναι μικρή. Επίσης δεν τροφοδοτούμε τους δείκτες (με τίποτα! Ούτε σιρόπι, ούτε βανίλιες, ούτε ζαχαροζύμαρα)! Ο σκοπός του δείκτη είναι να μας δείξει τι υπάρχει εκεί έξω από νεκταροέκκριση, αν τροφοδοτείς ταυτόχρονα σαμποτάρεις τον σκοπό του! Απλά πράγματα. Οπότε και δείκτη θα κρατήσουμε σε μια περιοχή αφού έχουμε κάνει την πρώτη τοποθέτηση μας μόνο αν σκοπεύουμε να ξαναπάμε σε αυτή την περιοχή μετά από μερικές εβδομάδες αφού έχουμε κάνει πρώτα μια ενδιάμεση τοποθέτηση κάπου αλλού. Το να κρατάς μόνιμα ένα δείκτη σε μια περιοχή που είτε θα κάνουμε μετά από πολλούς μήνες ξανά τοποθέτηση ή δεν θα κάνουμε άλλη τοποθέτηση εκεί είναι λάθος. Και γιατί δεν μπορούμε να χαραμίζουμε έτσι γενναιόδωρα τα μελίσσια μας που τα προορίζουμε για δείκτες, και γιατί αν ένα μέρος δεν δίνει για πολύ καιρό θα αναγκαστείς να τροφοδοτήσεις το μελίσσι που θα το έχεις «καρφώσει» εκεί οπότε χάνει τον ρόλο του ως δείκτη!

 Οπότε έχεις ήδη βρεις τα μελίσσια σου που θα χρησιμοποιήσεις για δείκτες (καλά είναι να πηγαίνετε μια δυάδα μελισσιών σε κάθε περιοχή για δείκτες, για να μειώνετε την πιθανότητα ένας δείκτης σας να σας δώσει λανθασμένη εικόνα για την νεκταροέκκριση), ξέρεις περίπου πότε είναι το παράθυρο ανθοφορίας που θέλεις να εκμεταλλευθείς (χοντρικά βάση του χάρτη ανθοφοριών που θα έχεις κάνει με τις ανιχνεύσεις σου και του παραθύρου ανθοφοριών για τις κύριες ανθοφορίες της περιοχής σου –για όλα τα παραπάνω διαβάζουμε τις αναρτήσεις του blog που αναφέρω παραπάνω-). Ναι ξέρω δεν είναι τόσο απλό αυτό και χρειάζεται και κάποια εμπειρία, δυστυχώς έτσι είναι, η εμπειρία στην μελισσοκομία μετράει περισσότερο και από χρυσό χα χα χα.

 Έχοντας βρει την περιοχή που θέλετε να κάνετε την τοποθέτηση κοιτάτε το πόσο περιοχή μπορεί να καλύψει με την ακτίνα πτήσης τους τα μελίσσια σας, και αν χρειασθεί για να καλύψετε πολλαπλές περιοχές κοντινές κάνετε και δεύτερη (ή και τρίτη!) τοποθέτηση δεικτών στην περιοχή που σας ενδιαφέρει για να καλύπτετε όσο το δυνατό μεγαλύτερη έκταση ώστε να μπορείτε να κάνετε επιλογή τοποθέτησης σε κάθε διαφορετική ( μα και κοντινή ) περιοχή.

 Καλά είναι την τοποθέτηση των δεικτών σαν είναι να την κάνετε 15 ημέρες τουλάχιστο πιο νωρίς από το πότε υπολογίζετε ότι θα αρχίσει η ανθοφορία που σας ενδιαφέρει. Και ανά εβδομάδα (όσο πιο πολύ πλησιάζει το ημερολογιακό όριο που υποθέτετε ότι θα αρχίσει η νεκταροέκκριση θα μειώνεται ο χρόνος μεταξύ των ελέγχων, ιδίως όταν το παράθυρο της νεκταροέκκρισης είναι μικρό –οπότε όσο μεγαλύτερο λάθος κάνετε σχετικά με το πότε αρχίζει η νεκταροέκκριση τόσο λιγότερο κέρδος θα έχετε από αυτή-) να πηγαίνετε να βλέπετε το πώς πάνε οι δείκτες σας (τινάζοντας τα πλαίσια με τον ακάλυπτο γόνο για να δείτε το πόσο μέλι ημέρας τρέχει –λαντούρα-, το πόσο έχουν γονέψει, το τι αποθέματα έχουν, τι ξασπρίσματα, το πέταγμα τους κ.α. ναι ξέρω και εδώ εμπειρία θέλει, αλλά είπα κάτι για την εμπειρία και την μελισσοκομία πιο πάνω νομίζω ε? Χα χα χα).

 Επίσης ανάλογα το ποια νεκτροέκκριση σας ενδιαφέρει θα πρέπει να πηγαίνετε και την κατάλληλη ώρα για να δείτε αν υπάρχει η αντίστοιχη νεκταροέκκριση (εδώ βλέπουμε είπαμε την αντίστοιχη ανάρτηση του blog που αναφέρω παραπάνω).

 Πάμε τώρα στις νεώτερες εξελίξεις στους δείκτες που είναι οι μελισσοκομικές ζυγαριές.

 Μια προφανέστατα καλή εξέλιξη και ιδιαίτερα χρήσιμη που μπορούν να μας δώσουν πολλές πληροφορίες άμεσα και γρήγορα. Με το να μας στέλνουν μήνυμα κάθε μέρα στα κινητά μας (πολλές στέλνουν και δύο ανά ημέρα) μπορούμε να βλέπουμε την διαφορά στο βάρος μέρα με την ημέρα και να έχουμε μια ιδέα σχετικά με το επίπεδο της νεκταροέκκρισης.

 Αλλά υπάρχουν και περιορισμοί σε αυτή την μορφή της πληροφόρησης και δεν μπορεί να υποκαταστήσει πλήρως τον επιτόπιο έλεγχο. Πχ δεν μπορεί να σου πει αν πράγματι δίνει η ανθοφορία που σκοπεύεις ή δίνει ο τόπος γενικά που είναι τα μελίσσια (πχ στα πεύκα μπορεί αντί να δίνει το πεύκο το πρωί και το απόγευμα να δίνει το μεσημέρι η χορτονομή που μπορεί να υπάρχει στην γύρω περιοχή), επίσης δεν μπορεί να σου πει αν βρίσκουν γύρες τα μελίσσια σου, ή αν γονεύουν, ή τι ακριβώς αντιπροσωπεύει η διαφορά στο βάρος που βλέπεις (αποθέματα σε μέλι? Αποθέματα σε γύρη? Αύξηση του γόνου?).

 Οπότε πολύ χρήσιμες οι μελισσοκομικές ζυγαριές (ιδίως αν δίνουν και άλλες πληροφορίες όπως θερμοκρασία, υγρασία) αλλά να υποκαταστήσουν τον επιτόπιο έλεγχο δεν μπορούν. Επίσης καλό είναι να υπάρχουν πάνω από μια μελισσοκομική ζυγαριά (γιατί την νεκταροέκκριση την βλέπουμε πάντα συγκριτικά, αυτό το μέρος είναι καλύτερο από το άλλο). Φυσικά υπάρχει και κόστος χρηματικό για κάθε ζυγαριά, οπότε όσες πιο πολλές ζυγαριές τόσο αυξάνει και το κόστος.

 Τώρα γενική οδηγία στις μελισσοκομικές ζυγαριές είναι ότι όταν έχουμε μια ημερήσια διαφορά στο βάρος πάνω από 200gr τότε προετοιμαζόμαστε για μετακίνηση στο μέρος που έχουμε την μελισσοκομική ζυγαριά, και όταν η ημερήσια διαφορά ξεπερνά τα 500gr κάνουμε την μετακίνηση. Φυσικά θα πρέπει να έχουμε στον νου ότι μια βροχή μπορεί να αυξήσει απότομα το βάρος της κυψέλης (όπως και το να βάλει κάποιος καμία κοτρόνα πάνω στην κυψέλη που θα έχουμε την  ζυγαριά χα χα χα).

 Πάντως ακόμα ένας λόγος για να βάζετε δείκτες είναι και το να γλυτώσετε το κράξιμο από μένα όπως είχα κάνει πριν από μερικούς μήνες στην ανάρτηση μου Ο Επαγγελματίας ο Μελισσοκόμος ο Σωστός, χα χα χα.

 Αυτά τα λίγα για αυτό το σημαντικότατο θέμα που είναι οι μελισσοκομικοί δείκτες, δεν μπορείτε να πείτε την κράτησα την ανάρτηση σε μικρό (για μένα) μέγεθος χα χα χα. Λογικό είναι γιατί ήδη έχουμε αναπτύξει ένα πολύ μεγάλο μέρος της αντίστοιχης θεματολογίας μέσα στα τόσα χρόνια που γράψω σε αυτό το blog. Και αυτός είναι και ο λόγος που βαίνουν μειωμένες οι μελισσοκομικές μου αναρτήσεις σε συχνότητα. Ήδη έχουμε καλύψει ένα τεράστιο μέρος της μελισσοκομικής θεωρίας και πρακτικής, και το να επαναλαμβάνομαι δεν το γουστάρω καθόλου.

 Αυτό το αφήνω μόνο για όσους έχουν λατρεία για τα κλικ χα χα χα. Εγώ το έχω ήδη πει, αναπτύσσω ένα θέμα μέχρι εξαντλήσεως και μετά δεν ξαναγυρνώ σε αυτό (απλώς βάζω τον σχετικό σύνδεσμο για την ανάρτηση του όπως έχω κάνει και εδώ!).Ά ναι! Βάζουμε και καμία ημερομηνία εκεί κάτω στο όνομα μας για να μην μπορούμε να ξανασερβίρουμε αβέρτα τις ίδιες και τις ίδιες αναρτήσεις και να λέμε ότι είναι φρέσκο πράγμα που σπαρταράει!!! Χα χα χα.

Πάει και αυτό πάμε παρακάτω…. 

Σειρά "Απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν".

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol I

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol II

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol III

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol V

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VIIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV

Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX

Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI

Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών

Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXII

Μότσανος Λάζαρος

Σοχός  5/4/2016