Για να μιλήσουμε λίγο σχετικά με το τι είναι τα "γλυκά" και τα "πικρά" μελίσσια

 Με αφορμή μια ερώτηση ενός μελισσοκόμου φίλου μου στο προφίλ μου στο facebook θα αναπτύξουμε λίγο το θέμα "γλυκά" και "πικρά" μελίσσια, γιατί όσοι γράφουν μελισσοκομικά βιβλία προφανέστατα έχουν μαύρα σκοτάδια πάνω στο θέμα και αφήνουν τις παραπάνω μελισσοκομικές έννοιες χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις (για να εξηγήσεις ένα θέμα πρέπει βλέπεις και να το κατέχεις! Οπότε.....).

 Αρκετά, αν αρχίσουμε το πολύ το μπλα, μπλα, από την εισαγωγή τότε φανταστείτε τι θα μας περιμένει στο κυρίως θέμα! Χα χα χα. 

 Καλησπέρα Λάζαρε. Θα μπορούσες να πεις περισσότερα για τα "γλυκά" και τα "πικρά" μελίσσια; Έχεις γράψει κάτι γι αυτό το θέμα στο blog σου;

 Bear's Nest: ******* είναι σχετικά περίπλοκο το όλο ζήτημα του "πικρά" και "γλυκά" μελίσσια, πολλές φορές «γλυκές» τοποθετήσεις είναι οι τοποθετήσεις στην πεδιάδα, ενώ «πικρές» οι τοποθετήσεις στο βουνό. 

 Άλλες φορές οι μελισσοκόμοι θεωρούν ως «πικρές» τις όχι τόσο παραγωγικές μελιτωφορίες ή ανθοφορίες, ενώ ως «γλυκές» τις ανθοφορίες που είναι παραγωγικές. 

 Πιο σωστά ως «πικρές» θα μπορούσαν να ορισθούν οι ανθοφορίες που προσφέρουν καλό γόνεμα σε αντίθεση με τις «γλυκές» ανθοφορίες που είναι περισσότερο παραγωγικές σε μέλι. 

 Στο τέλος όμως ίσως πιο σωστό να είναι να ορισθούν ονομαστικά οι ανθοφορίες ως "πικρές" (Κάστανο, Βελανίδι, Άγριο τριφύλλι, Αγριορίγανη, Μηδική, Σουσούρα, Ανοιξιάτικο ρείκι, Σκούπα (Μαρούβιο), και γενικά τα άγρια λουλούδια) σε αντίθεση με τις γλυκές ανθοφορίες και μελιτωφορίες (Ρίγανη, Ηλίανθος, Βαμβάκι, Πεύκο). 

 Το παράξενο είναι ότι ορισμένες ανθοφορίες όταν είναι στην άνοιξη δεν ορίζονται ως "πικρές" ή "γλυκές" γιατί και ενώ δίνουν μέλι (πχ ακακία, παλιούρι, ελαιοκράμβη) δεν είναι τόσο παραγωγικές σε μέλι αλλά και γιατί την άνοιξη τα μελίσσια γονεύουν όσο πάει εάν η χρονιά δεν είναι άσχημη από πλευράς καιρικών συνθηκών, οπότε δεν έχει και τότε τόση σημασία αυτή η διαφοροποίηση. Επίσης παραγωγική ανθοφορία είναι στα τέλη του καλοκαιριού και ο πολύκομβος αλλά κανένας δεν θα την ανάφερε ως "γλυκιά" γιατί είναι ικανή να αναστήσει μελίσσια που έπεσαν πολύ μέσα στα πεύκα. Αντίστοιχα η Λυγαριά δίνει μέλι δίνει και γύρη, σε υγρές χρονιές λειτουργεί διπλά με πολύ μέλι και γύρη, σε ξερές χρονιές δεν δίνει μέλι και η γύρη της μπορεί να ρίξει τα μελίσσια (μπαίνει στα μάτια των μελισσών όπως και στις κεραίες τους –ακριβώς όπως και στον Ηλίανθο- και χάνουν τον προσανατολισμό τους και χάνονται, ή πάνε σε λάθος κυψέλες οπότε θανατώνονται). 

 Πιθανότατα ο διαχωρισμός των ανθοφοριών να έχει σχέση με το τι φέρνουν κυρίως τα μελίσσια. Στις μεν "πικρές" ανθοφορίες τα μελίσσια φέρνουν κυρίως μεγαλύτερες (αναλογικά με τις «γλυκιές») ποσότητες γύρης από ότι μέλι (στο βελανίδι έχουμε μελίτωμα και είναι εύκολο να φέρουν ταυτόχρονα και μεγάλες ποσότητες μελιού τα μελίσσια, και εάν δεν υπάρχουν και εκτεταμένα βοσκοτόπια με βάτους, φλόμπο, αγριορίγανη, και άγριο τριφύλλι τότε ναι και το βελανίδι μπορεί να θεωρηθεί ως "γλυκιά" τοποθέτηση) σε σχέση με τις παραγωγικότερες σε μέλι ανθοφορίες και μελιτωφορίες όπου βλέπουμε τα μελίσσια να έχουν τιγκάρει σε μέλια και οι γόνοι καθώς και οι γύρες να είναι σε πολύ μικρά μεγέθη (αντίστοιχο φαινόμενο μπορεί να γίνει με τα μελίσσια να έχουν τιγκάρει σε γύρες σε πολλά πλαίσια σε άλλες τοποθετήσεις). 

 Τώρα κανονικά ο κύκλος μετά το παλιούρι (γιατί μέχρι τότε σε φυσιολογικές συνθήκες τα μελίσσια πάνε τρένο λόγου άνοιξης) είναι «γλυκιά» τοποθέτηση, «πικρή» τοποθέτηση, «γλυκιά» τοποθέτηση, «πικρή» τοποθέτηση, «γλυκιά» τοποθέτηση, «πικρή» τοποθέτηση, ξεχειμώνιασμα. 

 Αλλά εδώ δημιουργούνται και άλλα ζητήματα πολυπλοκότητας του θέματος. Τι γίνεται εάν σε μια «γλυκιά» τοποθέτηση υπάρχουν και «πικρές» ανθοφορίες? Πχ Ηλίανθος αλλά και Σκούπα*? Επίσης εάν σε μια «πικρή» τοποθέτηση δεν δίνει καθόλου σε νέκταρ το μέρος δεν θα πέσουν περισσότερο σε γόνεμα τα μελίσσια από ένα «γλυκό» μέρος όπου βρίσκουν γύρη τα μελίσσια αλλά και πολύ μέλι (πχ Ηλίανθος, ή η ρίγανη)? 

* Ή ο ακόμα καλύτερος Πεύκο μαζί με Σουσούρα!

 Τα πράγματα δεν είναι τόσο απόλυτα όσο θέλει να λέει η πρακτική που έχουν αναπτύξει οι μελισσοκόμοι χρονιά με την χρονιά, και γενιά με την γενιά, μέσα από την παρατήρηση. Ωραία ερώτηση, της αξίζει ευρύτερης δημοσιοποίησης!   

 Και κάπως έτσι είχα απαντήσει στο ερώτημα του μελισσοκόμου φίλου μου στο προφίλ μου στο facebook αλλά ξαναδιαβάζοντας την απάντηση μου βρίσκω ότι δεν είναι όσο πλήρης θα ήθελα, και για αυτό αποφάσισα να προσθέσω και τα παρακάτω για να καλύψω από περισσότερες πλευρές το θέμα.

 Bear's Nest: Επίσης στον διαχωρισμό ανάμεσα στα «γλυκά» μελίσσια με τα «πικρά» μπορεί να παίζει ένα ρόλο και ο κορεσμός των μελισσιών από μέλια στις παραγωγικές ανθοφορίες / μελιτοφορίες. Θεωρητικά τα μελίσσια εάν τα αφήσεις τα μέλια τους στις κυψέλες θα αποθηκεύσουν όσο μέλι χρειάζονται για τις ανάγκες τους όλο τον χρόνο συν ένα ακόμα 10% περισσότερο μέλι από αυτές τις ανάγκες τους, και μετά σταματάνε να συλλέγουν μέλι. Οπότε ίσως και αυτός ο κορεσμός για μέλι να υπάρχει στις παραγωγικές ανθοφορίες/ μελιτωφορίες. Όσο μεγαλώνουν τα αποθέματα σε μέλι τόσο μειώνεται η ανάγκη για να φέρνουν επιτακτικά εξίσου μεγάλες ποσότητες μελιού (το βλέπεις αυτό και στις τοποθετήσεις σε μελιτωφορίες όπου οι ποσότητες τροφής για το μελίσσι εκεί έξω είναι άφθονες και πολύ μεγαλύτερες από αυτές που μπορεί ως μέγιστες ποσότητες να συλλέξει το μελίσσι, και ενώ τις πρώτες μέρες το μελίσσι φέρνει μεγάλες ποσότητες μετά από μια βδομάδα αρχίζει να «στομώνει», και να φέρνει πλέον τις μισές και λιγότερο ποσότητες από αυτές που έφερνε τις πρώτες μέρες ενώ η τροφή για αυτό εξακολουθεί να είναι άφθονη). 

 Οπότε εάν αρχίσει αυτός ο κορεσμός και διαρκέσει πολύ ίσως και να χάνουν και την διάθεση τους για να φέρουν αυξημένες ποσότητες και να αρχίσει να τεμπελιάζει το μελίσσι, και να συνεχίζει να τεμπελιάζει και μετά τον τρύγο από εμάς, μέχρι να αντιληφθεί ότι πλέον τα αποθέματα που δημιούργησε στην παραγωγική ανθοφορία δεν υπάρχουν πια (Δεν υπάρχουν πια? Φυσικά και υπάρχουν! Στις ανθοφορίες παίρνεις πλαίσια με κλειστό μέλι στα 2/3 άντε βαριά, βαριά, στα 1/3 τα άλλα τα πλαίσια που δεν τρύγησες? Δεν είναι αποθέματα? Τα στεφανώματα στα πλαίσια με τον γόνο και την γύρη από τα πλαίσια που δεν πήρες? Δεν είναι και αυτά αποθέματα? Οπότε δεν έχεις πάρει όλα τα αποθέματα τροφών του, και αυτά κάνουν το μελίσσι να νιώθει σίγουρο ότι έχει επαρκή αποθέματα για να μην συνεχίζει να ψάχνει σαν τρελό για νέα αποθέματα τροφής).

 Αυτή ήταν η μια θεωρία – υποψία που έχω. 

 Η επόμενη είναι αυτή. Στις παραγωγικές ανθοφορίες (όχι τόσο στις μελιτωφορίες) οι συλλέκτριες πραγματικά τσακίζονται στην δουλειά για να φέρουν τις ποσότητες τροφών που είναι διαθέσιμες για το μελίσσι εκεί έξω. Αλλά αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η διάρκεια ζωής τους (ως γνωστό όσο περισσότερο πετούν οι συλλέκτριες μέλισσες τόσο μειώνεται η διάρκεια ζωής τους) αυτό έχει ως αποτέλεσμα να καταρρέει σε μια παραγωγική ανθοφορία που θα κρατήσει πολύ το σύνολο των συλλεκτριών μελισσών λόγου μείωσης του ορίου ζωής τους, χωρίς να υπάρχει ταυτόχρονα αντικατάσταση τους από τις άλλες μέλισσες που έχουν άλλα καθήκοντα μέσα στην κυψέλη στον ρυθμό που πρέπει. Και έτσι το μελίσσι να «ξεμένει» από συλλέκτριες μέλισσες μέχρι να υπάρξει πάλι ένας ικανοποιητικός ρυθμός αντικατάστασης τους. 

 Εδώ υπάρχουν δύο ακόμα παράμετροι, είτε υπάρχουν πολλοί γόνοι στο μελίσσι μέσα στην παραγωγική ανθοφορία οπότε ένα μεγάλο μέρος από τις μέλισσες που είναι μέσα στην κυψέλη έχουν καθήκοντα τροφών – φροντιστών του γόνου  και για αυτό και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν σε επαρκείς  ρυθμούς τις συλλέκτριες μέλισσες οπότε έτσι δημιουργείται ένα bottle neck στον ρυθμό  αναπλήρωσης συλλεκτριών, που όμως μόλις εκκολαφτούν όλοι αυτοί οι μεγάλοι αριθμοί γόνων άμεσα λύνεται το πρόβλημα. 

 Η δεύτερη παράμετρος είναι να μπλοκάρει το μελίσσι από μέλια και να μειωθούν δραστικά οι γόνοι του μελισσιού (ή να περιορισθεί η βασίλισσα με κάθετο διάφραγμα ή πλαισιοδιάφραγμα ή ακόμα και σε κουτάκι, μέθοδοι που κάνουν οι νότιοι μελισσοκόμοι σε «ακριβές» ανθοφορίες όπως αυτή του θυμαριού), αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει μεν αντικατάσταση των συλλεκτριών μελισσών από μέλισσες που δεν μπορούν να έχουν πλέον καθήκοντα τροφών ή φροντιστών, αλλά μόλις αρχίσει να καταρρέει και ο πληθυσμός αυτών των μελισσών που έχουν αναλάβει καθήκοντα συλλεκτριών να  φανεί άμεσα το τεράστιο μειονέκτημα των μεθόδων περιορισμού των γόνων ή του φυσιολογικού μπλοκαρίσματος από μέλια στις παραγωγικές ανθοφορίες.

 Αντίστοιχα στις μελιτωφορίες δεν υπάρχει αυτό το πρόβλημα της κούρασης των συλλεκτριών μελισσών μια που είναι πολύ πιο εύκολη η συγκομιδή του μελιτώματος από το νέκταρ των λουλουδιών (και πιο αποδοτικό), αλλά εκεί το πρόβλημα βρίσκεται στην ύπαρξη ή όχι και αντίστοιχης γύρης για να συνεχίσει το μελίσσι να γονεύει (για αυτό στα πεύκα τα μελίσσια χρειάζονται γυρεόπιτες ή υποκατάστατα – ή αν θέλετε χρησιμοποιήστε τον όρο αντικατάστατα για τα υποκατάστατα που δεν έχουν γύρη μέσα-).

 Για το τέλος ας αναφέρουμε και μερικούς ακόμα λόγους για τους οποίους οι παραγωγικές ανθοφορίες κουράζουν τα μελίσσια.

 Ηλίανθος υπερβολική γύρη και ένα είδος από κόμμι στα άνθη του που μπαίνουν στα μάτια και στις κεραίες των μελισσιών και έχουν επίπτωση και στην διάρκεια ζωής τους αλλά και στον προσανατολισμό τους.

 Πεύκο και Βελανίδι που δεν έχουν επαρκή γύρη στις τοποθετήσεις οδηγεί σε ξεγόνιασμα των μελισσών.

 Βαμβάκι κούραση των μελισσιών από την συλλογή του και κυρίως ο τεράστιος κίνδυνος δηλητηριάσεων από τα φυτοφάρμακα.

 Ρίγανη η ύπαρξη της καυστικής ουσίας Καρβακρόλης στο φυτό έχει επιπτώσεις στις μέλισσες που τις καίει τα φτερά της και έχει τεράστια αρνητική επίπτωση σε μετέπειτα τοποθετήσεις στα πεύκα (ιδίως εάν παρόλη την τοποθέτηση σε ρίγανες αυτές δεν αποδώσουν τα δέοντα σε νέκταρ οπότε και σε ικανοποιητικούς όγκους γόνων που θα αντικαταστήσουν τις «κορεσμένες» υπάρχουσες συλλέκτριες).

 Λυγαριά σε ξερές χρονιές η γύρη της μπαίνει στα μάτια και τις κεραίες των μελισσών και τις κάνει να χάνουν τον προσανατολισμό τους.

 Για τις νότιες ανθοφορίες δεν έχω αντίστοιχες γνώσεις (πχ και το θυμάρι έχει την καυστική ουσία θυμόλη – και η ρίγανη έχει επίσης θυμόλη, αλλά και το θυμάρι έχει επίσης καρβακρόλη! Στα υπόψη και αυτό!- και ίσως να επηρεάζει τις μέλισσες, αλλά ταυτόχρονα και η θυμόλη αποτελεί και όπλο για τα βαρρόα! Οπότε…) καλά θα είναι και οι νότιοι μελισσοκόμοι να ερευνήσουν τις αντίστοιχες ανθοφορίες και να μοιρασθούν και αυτοί τις γνώσεις τους όπως κάνουν  και μερικοί κουζουλοί βόρειοι μελισσοκόμοι, εάν δεν θέλουν φυσικά να τους έχουν γραμμένους οι ίδιοι κουζουλοί βόρειοι μελισσοκόμοι εάν δεν το κάνουν αυτό! Χα χα χα).

 Αυτά!!!!! 

 Τώρα νομίζω είναι πλήρες και τελείως ολοκληρωμένη η απάντηση μου. Παραπάνω δεν έχει, μην μου πάθετε τίποτα και μετά θα λένε οι καλοθελητές «Μην διαβάζετε το blog του Αρκούδα γιατί έχει Καρβακρόλη και καίει τα φτερά των νέων μελισσοκόμων!!» Χα χα χα 

 Adios Amigos Locos

Σειρά "Απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν".

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol I

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol II

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol III

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol V

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol VIIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV

Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX

Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI

Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών

Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXII

Οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών

Κόψιμο Παραφυάδων κάτω από το πρίσμα του μελισσοκομικού ενθουσιασμού των νέων μελισσοκόμων και της έλλειψης εμπειρίας τους

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIII

Μελισσοκομία, παρανοήσεις, μύθοι, μυστικά, και «Μαγικές σφαίρες»

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVI

Η διαφορά ανάμεσα στους σκεπτόμενους ανθρώπους και στους «μαλιστανθρώπους», τους «τακουνοκρούστες» και τους «οστεοκάμπτες»

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVII

Γιατί Κυψελογισμός?

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVIII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIX

Κλέφτης ονείρων αν δεν είσαι

Γίνε ΠΑΟΚ

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XL

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLII

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLIII

Περί τροφοδοσίας

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLIV

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLV

Μελισσοκομία και Ηθική

Απαντώντας μελισσοκομικές ερωτήσεις ακόμα και άρρωστος! 

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLVI

Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XLVII

Κυψέλες στην Ακτίνα πτήσης Μελισσών

Αναζήτηση αναρτήσεων στις Μελισσοιστορίες και άλλα ή αλλιώς Η τρικυμία εν κρανίο του Αρκούδα!

Μελισσοκομία και επιθετικότητα μελισσιών

Τι είναι αυτό που μπορεί να αμφισβητηθεί στην μελισσοκομία και τι όχι Vol I

Τι είναι αυτό που μπορεί να αμφισβητηθεί στην μελισσοκομία και τι όχι Vol II

Μερικές ακόμα αναλαμπές από την ζωή ενός επαγγελματία μελισσοκόμου

Απαντώντας ερωτήσεις για την μελιτωφορία της Βελανιδιάς. Το πρόβλημα της πρόβλεψης της συμπεριφοράς της

ΧΑΡΤΗΣ ΑΝΘΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΒΕΛΤΙΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΥΓΡΑΣΙΑΣ  ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ

Χτίζοντας ημέρα με την ημέρα, απάντηση στην απάντηση, την εμπιστοσύνη των άλλων στο πρόσωπο σου

Μότσανος Λάζαρος

Σοχός 26/7/2018