Αυτή η ανάρτηση είναι ένας διάλογος με ένα αναγνώστη του blog μου στα σχόλια της ανάρτησης μου Περί διδασκάλων ο λόγος που με εντυπωσίασε αρκετά με τις απόψεις του και τα επιχειρήματα του και θεώρησα σκόπιμο να τον εκθέσω στα μάτια σας (τον διάλογο! Όχι τον αναγνώστη μου! Καλό είναι να ακριβολογούμε! Χα χα χα).
Όσοι έχετε εύκαιρα μερικά λεπτά της ώρας να "κάψετε" για κάτι εποικοδομητικό σας συνιστώ να τα δαπανήσετε στην ανάγνωση των παρακάτω. Δεν θα βγείτε χαμένοι!
Όσοι έχετε εύκαιρα μερικά λεπτά της ώρας να "κάψετε" για κάτι εποικοδομητικό σας συνιστώ να τα δαπανήσετε στην ανάγνωση των παρακάτω. Δεν θα βγείτε χαμένοι!
Πάλι πολλά είπαμε, βουρ στον πατσά τώρα!
Χα χα χα
****** ******** Η έννοια του δασκάλου είναι πάντως εξαρτημένη από την έννοια του μαθητή.
Διότι δίνουμε πολύ βάρος στην ιδιότητα των ατόμων και ξεχνάμε τη μεταξύ τους
σχέση. Εφόσον υπάρχει ένα μέσον και μια διαδικασία μέσω της οποίας μεταφορά
πληροφορίας η οποία μετατρέπεται σε γνώση στο κεφάλι του αποδέκτη τότε έχουμε
και μια αναπόφευκτη σχέση δασκάλου-μαθητή. Εσύ φαίνεται να στέκεσαι στην
ιδιότητα (πχ λες "δεν είμαι δάσκαλος") ή στο μέσο (πχ δάσκαλος δεν
είναι αυτός που έχει μπλοκ"), ενώ παραβλέπεις τη σχέση που μπορεί να δημιουργηθεί
μεταξύ εσου και των αναγνωστών σου. Δεν είναι καθόλου απίθανο λοιπόν να
αποτελείς δάσκαλο για πολλούς και απλά να μην το έχεις καταλάβει επειδή δεν
τους ξέρεις καν. Δεν είναι κάτι κακό όλο αυτό. πάρτο πιο χαλαρά το θέμα...
Bear's Nest: Καλημέρα ******* ********
ενδιαφέρον το σχόλιο σου και αντιλαμβάνομαι το επιχείρημα σου σχετικά με την
σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σε κάποιον που δίνει πληροφορίες (πομπός) και
σε κάποιον που τις δέχεται (δέκτης). Δυστυχώς όμως το επιχείρημα σου υποφέρει
στο γεγονός ότι αυτή η σχέση θα πρέπει να είναι και αμφίδρομη μεταξύ των δύο
αυτών, να υπάρχει μια διαρκή ανατροφοδότηση όπου θα πρέπει ο δέκτης (δάσκαλος)
να γνωρίζει τι ακριβώς από όσα έχει πει στον πομπό (μαθητή) έχουν κατανοηθεί
ορθά, που υπάρχουν ελλείψεις στην μεταφορά των πληροφοριών, προβλήματα
κατανόησης από την πλευρά του δέκτη, αδυναμία εμπέδωσης των πληροφοριών σε
γνώσεις, και προσπάθεια να λυθούν όλα τα παραπάνω!
Για αυτό τον λόγο σε μια τάξη που διδάσκεται ένα βιβλίο που το έχει
γράψει κάποιος τρίτος στο παρελθόν, δάσκαλος σε αυτή την τάξη δεν είναι αυτός
που έγραψε το βιβλίο, αλλά αυτός που βήμα βήμα δίνει τον όγκο αυτών των
πληροφοριών να τον καταλάβουν οι μαθητές σε αυτή την τάξη, και αυτός είναι ο
Καθηγητής.
Και όλα αυτά ισχύουν σε ένα
τελείως θεωρητικό επίπεδο (πχ να διδάσκεις ιστορία που το μεγαλύτερο μέρος της
βασίζεται σε κείμενα και πηγές και μόνο ένα μικρό μέρος της βασίζεται σε
επιτόπια έρευνα συνήθως). Δυστυχώς όμως
η μελισσοκομία είναι ένα αντικείμενο πολύ πιο απτό και προσγειωμένο από τα θεωρητικά
αντικείμενα που πραγματεύονται κυρίως οι θεωρητικές επιστήμες και η πρακτική
πάνω σε αυτή (δηλαδή στην κυψέλη) έχει τεράστια βαρύτητα (πχ ο αρχαιολόγος που
θα ασχοληθεί με ανασκαφές όλη του την ζωή διαφέρει η προσέγγιση του στην
επιστήμη του, τα μέσα του, οι μεθοδολογίες του, οι τεχνικές του, ακόμα και η τεκμηρίωση
του, τελείως από ένα ιστορικό που αναζητά πηγές -συνήθως γραπτές- για το συγκεκριμένο γεγονός ή περίοδο που
εξετάζει!).
Οπότε η αμφίδρομη σχέση μαθητή
δασκάλου θα πρέπει να επιτελείται σε τελείως πρακτικό επίπεδο και αυτό προϋποθέτει
και την χρήση (ζωντανής!) κυψέλης πάνω στην οποία θα πρέπει να γίνει η εμπέδωση
όλων των πληροφοριών που θα δώσει ο δάσκαλος (έτσι ώστε να γίνουν γνώση! Αν
πρόσεξες εδώ είναι η πρώτη φορά που μιλώ για γνώση, μέχρι τώρα μιλούσα για πληροφορίες).
Πάλι παράδειγμα, ένας μηχανικός αυτοκινήτων δεν χρειάζεται μόνο βιβλία για να
μπορεί να κάνει ρεκτιφιέ, θα πρέπει να δουλέψει σε ένα συνεργείο (στην σχολή
του , σε ένα γκαράζ που θα τον έχουν σαν μαθητευόμενο, δεν έχει σημασία) πάνω
σε μηχανές (μοντέλα, πραγματικές μηχανές, πάλι δεν έχει σημασία) για να
εμπεδώσει κάθε πληροφορία που θα βρει σε βιβλία (και φυσικά και το χέρι του
δάσκαλου του που θα του έρχεται στο κεφάλι κάθε φορά που θα προσπαθεί να
τεντώσει τον ιμάντα χρονισμού όσο ο κινητήρας είναι σε λειτουργία! Χα χα χα).
Στο παραπάνω επιχείρημα όπου έχουμε μια
μονόδρομη σχέση ανάμεσα στον πομπό και στον δέκτη (όπως με το βιβλίο, όπως με
την εκπαιδευτική τηλεόραση, όπως με τα blog στο διαδίκτυο κ.α.) τον ρόλο της ανατροφοδότησης ανάμεσα στο
τι μεταδόθηκε από τον πομπό και τι λήφθηκε από τον δέκτη, τι κατανοήθηκε, πως
όλη η πληροφορία εμπεδώθηκε και μετατράπηκε σε γνώση (εάν μετατράπηκε) το
αναλαμβάνει ο ίδιος ο δέκτης!
Και αυτή την διαδικασία την
ονομάζουμε αυτοδιδασκαλία! Μια έννοια που έχουμε την τάση να την ξεχνούμε
εύκολα. Η απόκτηση πληροφοριών από βιβλία, ή από διάφορες πηγές (βίντεο από το Ιντερνέτ,
φυλλάδια και ομιλίες από σεμινάρια, σταχυολόγηση πληροφοριών από αριστερά ή δεξιά
σε ομάδες μελισσοκομικές ή μη, διαλόγους με άλλους επαγγελματίες του χώρου)
οδηγούν σε μάθηση όταν μόνος του αυτός που τις έλαβε όλες αυτές τις πληροφορίες
προσπαθεί να τις μετουσιώσει σε γνώσεις (μόνος του έμαθε το κάθε τι, αλλά
επίσης δικιά του είναι και η ευθύνη για το τι έμαθε, και πόσο το κατανόησε και
εμπέδωσε! Μην ξεχνάμε και που ανήκει επίσης η ευθύνη της μάθησης! Βασικό και
αυτό!).
Το πόσο θα μετατραπούν σε γνώσεις
ή πόσο σωστές θα είναι αυτές οι γνώσεις εναπόκεινται στις ικανότητες αυτού που
τις έλαβε και όχι στις ικανότητες αυτού που τις έδωσε!
Δηλαδή στην κριτική του ικανότητα
να καταλαβαίνει το ποια είναι σωστά από όλα όσα μάζευε, ποια είναι σωστά υπό προϋποθέσεις,
και ποια είναι λανθασμένα. Από την ικανότητα του της σύνθεσης νέων γνώσεων από
τις υφιστάμενες πληροφορίες. Και την ικανότητα του αφαίρεσης των περιττών πληροφοριών
και επικέντρωσης μόνο στις κύριες πληροφορίες οι οποίες ορίζουν συνήθως τα
φαινόμενα που τον ενδιαφέρουν.
Οπότε, όσο και αν με κολάκευε,
δάσκαλος δεν είμαι σε κάποιον που θα διαβάσει το blog μου (αλλά δάσκαλος σε 1-2 άτομα που τα έχω
κοντά μου, τους δείχνω πράγματα μέσα στο μελισσοκομείο μου, τους ρωτώ διαρκώς
ερωτήσεις πάνω σε ότι τους έμαθα για να δω ακριβώς τι πήραν μέσα στο μυαλό τους
από αυτά, μην τολμήσουν να μου πουν κάποτε ότι δεν ήμουν ο δάσκαλος τους! Χα χα
χα), θα ακούσει τις απόψεις μου, θα «κλέψει» κάτι από τις τεχνικές μου. Κάποιος
που κάνει τα παραπάνω είναι δάσκαλος του εαυτού του και μόνο. Όπως και δάσκαλος
του εαυτού του και μόνο είναι κάποιος που θα διαβάσει ακόμα 100 blog σαν
το δικό μου, θα διαβάσει επίσης και 10-15 μελισσοκομικά βιβλία, θα δει και
500-1000 συζητήσεις μέσα σε μελισσοκομικές ομάδες, θα μιλήσει και με 10-20
μελισσοκόμους στο τηλέφωνο ή σε συζητήσεις πρόσωπο με πρόσωπο.
Από ότι βλέπεις γνωρίζω καλά τους
ορισμούς σε κάθε τι ε?
Χα χα χα.
Αυτό που ίσως δεν γνωρίζεις ********
******** είναι ότι τα τελευταία χρόνια στον μελισσοκομικό χώρο κάποιοι
προσπαθούν να προωθήσουν το εαυτό τους ως Αυθεντίες ή προσπαθούν να πλασάρουν
άλλους ως Αυθεντίες (εξυπηρετώντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα τους) και το
τραγικό είναι ότι βλέπεις αρκετούς νέους μελισσοκόμους να τσιμπούν το δόλωμα
χωρίς καμία κριτική σκέψη και να έχουν τάσεις πιστών-ακολούθων προς τον Μεσσία
(αυτή την παρατήρηση μου την έκανε νέος μελισσοκόμος «τους ακούς να λένε
«δάσκαλε» και «δάσκαλε» σαν να είναι ο Χριστός και αυτοί οι μαθητές του, αλλά καμία
σχέση!» Χα χα χα) που διδάσκει το νέο «Ευαγγέλιο» χωρίς να έχουν καν την σκέψη
ότι μπορεί πολλά από αυτά που τους κηρύσσει να είναι λάθος (που είναι λάθος!).
Και δυστυχώς εδώ έχουμε σύμφωνα
με τον ορισμό μια ακόμα περίπτωση αυτοδιδασκαλίας στην οποία όμως λείπει η
βασικότατη κριτική ικανότητα σχετικά με το τι είναι σωστό από όλα όσα θα λάβουν,
και η οποία οδηγεί σε μια δραματική υποβάθμιση των γνώσεων που θα αποκτηθούν
από αυτή την διαδικασία.
Δυστυχώς είναι γεγονός ότι αυτό το φαινόμενο
είναι διαχρονικό (απλώς τα πρόσωπα αλλάζουν (και στους μαθητές και στους Μεσσίες χα χα χα) αλλά επίσης και ο βαθμός δουλικότητας που παρουσιάζουν οι
οπαδοί-ακόλουθοι. Δυστυχώς αυτός ο βαθμός δουλικότητας είναι διαρκώς
επιταχυνόμενος όσο αυξάνει ο αριθμός των νέων μελισσοκόμων, και όσο προσεγγίζει
το σύνολο των διαδικτυακών μελισσοκόμων το σύνολο του γενικού πληθυσμού, δηλαδή
όσο γίνεται μαζικότερο αυτό το σύνολο) και αυτό είναι το ανησυχητικό
(τουλάχιστο για μένα).
Και αυτό ακριβώς προσπαθώ να
επισημάνω σε πλειάδα αναρτήσεων μου όπου τονίζω ότι και «Αυθεντίες δεν Υπάρχουν»,
αλλά επίσης και ότι το τι γνώσεις και πληροφορίες θα αποκτήσει κάποιος όπως και
πως θα τις αποκτήσει είναι ατομική ευθύνη του καθενός.
Ελπίζω να σε ικανοποίησε η απάντηση μου και
πιθανότατα να προσδοκούσες σε μια τελείως αναμενόμενη για μένα μακροσκελέστατη
απάντηση!
******* ******** Ωραία τα θέτεις. Η απάντησή σου είναι για να γίνει ανάρτηση από μόνη της. Ναι τέτοια απάντηση περίμενα χαχαχα. Βεβαίως όπως το ορίζεις ο ορισμός του δάσκαλου πλησιάζει τον ορισμό του καλού δάσκαλου και όχι του δασκάλου σκέτα (στο παρελθόν πχ η "διάδραση" και η "ανατροφοδότηση" στο σχολείο γινόταν συνήθως με τη χρήση της βίτσας από τον τότε δάσκαλο).
Οπότε δεν
πρέπει να είναι λίγες οι φορές που όντως σχηματίζονται διαδραστικές σχέσεις
(μέσω διαλόγων σε μπλοκ, email, σεμιναρίων κτλ)και τελικά οι
"φωστήρες" και οι "μελισσοπατερες" που περιγράφεις γίνονται
δάσκαλοι. Απλά γίνονται κακοί δάσκαλοι διδάσκοντας είτε κακή μελισσοκομία, είτε
μελισσοκομικά trends και τσελεμεντέδες είτε μελισσοκομία "άνευ
κυψέλης" (όπως αρχικά ανέφερες).
Και
κάτι άλλο, Διατηρώ ενστάσεις πιο πολύ για την διατύπωση, παρά στη ουσία αυτών
που έγραψες στην αρχή. Είναι επειδή οι προτάσεις σου περιέχουν το
"Δεν" μέσα. Και είναι του τύπου "...Δάσκαλος ΔΕΝ είναι αυτός που
κάνει Χ...". Αυτό παραπέμπει σε λογικό σφάλμα, διότι ένας δάσκαλος μπορεί
να κάλλιστα να κάνει Χ. Καταλαβαίνουμε όλοι τι θέλεις να πεις (εννοείς ότι
"το ότι κάνεις Χ δεν σε κάνει δάσκαλο") αλλά ή όλη διατύπωση το κάνει
να ακούγεται σαν ρητορεία/σοφιστεία. Αυτά δεν θα τα πρόσεχε και κανένας, είναι καθαρά
προσωπικό κόλλημα με την ακριβολογία χαχαχα.
Εσύ
μπορεί χτυπιέσαι για το «Αυθεντίες δεν Υπάρχουν». Αλλά ζούμε στο δυτικό κόσμο
που είναι μαθημένος να ψάχνει διαρκώς για φόρμουλες, συστήματα και συνταγές.
Κάθε νέα γενιά είναι ολοένα και πιο παγιδευμένη στη φορμαλιστική, ή στη
γραμμική σκέψη. Πολλοί νέοι λοιπόν θα ψάξουν για τον γκουρού της επιτυχίας. Πιο
αμερικανιά δεν γίνεται. Η Κατάσταση στην Ελληνική μελισσοκομία, επειδή ακριβώς
εμπλέκει πάρα πολλούς ημι-επαγγελματίες, συμβαδίζει με γενικότερο πνεύμα της
εποχής και όχι με τους όρους που ενδέχεται να είχαν μπει, αν ήταν μόνο
επαγγελματίες μέσα.
Bear's Nest: Ξέρεις μου αρέσουν οι απόψεις σου, πολύ!
******* ******** Τι θα έχεις δει κι εσύ τόσα χρόνια... Αλλά δεν είσαι μόνος σου. Κι άλλοι
τα κριτικάρουν όλα αυτά απλά όχι τόσο ευθέως. Η πρώτη επαφή μου με το
αντικείμενο έγινε πριν κάνα χρόνο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ένα Μεγάλο μέρος του
μαθήματος κατέληγε να είναι διάλυση μελισσοκομικών μύθων και παρανοήσεων...
Bear's Nest: Ναι δεν είμαι μόνος μου στον
μελισσοκομικό χώρο. Τα παιδιά (οι πραγματικοί δάσκαλοι και επιστήμονες χα χα
χα) που κάνουν σεμινάρια ή διδάσκουν σε γεωπονικές σχολές ή γεωργικές σχολές
μελισσοκομία (πχ στην Θεσσαλονίκη, που έχω γνώση εγώ, υπάρχουν η Γεωπονική σχολή
του Α.Π.Θ. ή η Αμερικανική Γεωργική σχολή) διαρκώς λένε για την χαμηλή ποιότητα
των πληροφοριών στο διαδίκτυο (Συγκεκριμένα εγώ θυμάμαι τον κ. Ανδρέα Θρασυβούλου
στα σεμινάρια που είχα παρακολουθήσει πριν από χρόνια να λέει χαρακτηριστικά «Μην
πιστεύετε ότι ακούτε στο Ιντερνέτ». Μάλιστα ένας από τους Μελισσοπατέρες της διαδικτυακής
μελισσοκομίας εξαιτίας αυτής της πρότασης που την έχει πάρει προσωπικά του έχει
κηρύξει τον πόλεμο (έ όχι ακριβώς! Του κήρυξε και πόλεμο γιατί τον έκραξε για
την συνταγή καραμέλας, για τις μπανάνες στα μελίσσια, για το ότι δεν θεωρούν
σκόπιμο να ανεβάζουν τις αναρτήσεις του στην Μελισσοκομική Επιθεώρηση (?!?!),
στο ότι δεν τον καλούν ως κεντρικό ομιλητή σε σοβαρές ομιλίες που ημερίδες που
διοργανώνουν (?!?!?!?!), στο ότι δεν τον βοηθούν να γίνει πρόεδρος της ΟΜΣΕ
(?!?!?!?!?!?!?!?!?!) κ.α. χα χα χα). Αλλά αυτό γίνεται κυρίως από τους επαγγελματίες
του χώρου (και της επίσημης μελισσοκομικής εκπαιδευτικής κοινότητας).
Στον χώρο όμως της διαδικτυακής μελισσοκομίας
και κυρίως της μελισσοκομικής μπλοκοσφαιράς (όπου δραστηριοποιούμαι και εγώ,
και έχω άποψη για αυτή) δυστυχώς τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.
Ελάχιστοι συνάδελφοι είναι πρόθυμοι να καυτηριάζουν την διαδικτυακή μελισσοκομική
πραγματικότητα (υπήρχε πριν από μένα ένα blog το «Οι μελισσομπλοκάδες» που σατίριζε την
κατάσταση στην διαδικτυακή μελισσοκομία, αλλά πλέον βλέπω ότι έχει χάσει την
όρεξη του να συνεχίσει, κρίμα!).
Τώρα δεν ασχολούνται γιατί
θεωρούν ότι δεν έχουν τις απαραίτητες ικανότητες και εμπειρία για να κρίνουν το
τι είναι σωστό ή λάθος από όσα λένε οι Μελισσοπατέρες, μελισσοπροφήτες, και
μελισσοδιδάσκαλους?
Δεν ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τα στραβά της διαδικτυακής
μελισσοκομίας?
Φοβούνται να πάνε κόντρα στο ποτάμι και να εκτεθούν στην μήνι
των παραπάνω?
Θέλουν να έχουν το ελεύθερο να συμμετέχουν στις ομάδες των
παραπάνω και να προβάλλονται μέσω αυτών ή των blog τους για
περισσότερα κλικ και για αυτούς?
Θέλουν να γίνουν χαλίφηδες στην θέση του
χαλίφη οπότε χρησιμοποιούν και αυτοί τις ίδιες μεθόδους για να γίνουν γνωστοί
(δημιουργία μαζί με το blog
και μιας μελισσοκομικής ομάδας για να διαφημίζουν και το blog τους μέσο αυτής,
εντυπωσιακοί τίτλοι χωρίς καμία σχέση με την ίδια την ανάρτηση πάλι για
περισσότερα κλικ, ελάχιστη έρευνα για την ανάρτηση καθώς και αναρτήσεις Cut and Paste από παντού για να
υπάρχουν δεκάδες αναρτήσεις κάθε μήνα, διαρκή ανακύκλωση των παλιότερων
αναρτήσεων και προβολή τους ως «νέες» κ.α.)?
Δεν ξέρω για τον καθένα ποιος από
τους παραπάνω λόγους (ή και περισσότεροι του ενός) τους καθιστά αδρανείς
μπροστά σε αυτή την κατάσταση, και στην πραγματικότητα δεν με ενδιαφέρει.
Ο καθένας κρίνεται για τις πράξεις
του αλλά και για τις αδράνειες του!
Δεν είμαστε όλοι ίδιοι!
Αλλά όσο και αν δεν με νοιάζει το
τι κάνουν οι άλλοι πάνω σε αυτό το θέμα δεν σημαίνει ότι δεν νιώθω και μόνος
στον αγώνα μου απέναντι σε όλα τα κακά της διαδικτυακής μελισσοκομίας (που με
το πέρασμα του χρόνου γιγαντώνονται δυστυχώς!). Πιθανό είναι να μην στομώσει
την θέληση μου για αγώνα, αλλά είναι πολύ πιθανό να μου ενισχύσει την διάθεση
μου να αποστασιοποιηθώ και αποξενωθώ από την διαδικτυακή μελισσοκομική
πραγματικότητα, όσο αυξάνει ο όγκος της μελισσοκομικής εργασίας μου στο μέλλον
και να βοηθήσει στην απόφαση μου να ασχοληθώ (επαγγελματικά ή μη) και με πολλά άλλα αντικείμενα εκτός της μελισσοκομίας.
Δεν πειράζει!
Θα βρεθεί κάποιο άλλο κορόιδο υποθέτω,
αν γίνει αυτό, να κάθεται να ισιώνει στραβά αγγούρια τότε!
Χα χα χα.
Μου άρεσε ο διάλογος μας μέσα στα
πλαίσια αυτής της ανάρτησης (που αποτέλεσε και το έναυσμα του) και αξίζει να
μπει ολόκληρος στα πλαίσια μιας ανάρτησης, μπας και αρκετοί από τους πρόθυμους «υπερασπιστές»
των παραπάνω «μελισσοπατέρων», «μελισσοπροφητών», «μελισσοδιδασκάλων»
αντιληφθούν ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στους σκεπτόμενους ανθρώπους και στους
«μαλιστανθρώπους», τους «τακουνοκρούστες» και τους «οστεοκάμπτες» χα χα χα.
Σειρά "Απαντώ εκεί που δεν με σπέρνουν".
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol IX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV
Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX
Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI
Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol X
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XV
Μελισσοκομία, αξίζει αυτή η μαλακία τελικά?
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XVΙIΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙ
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXΙV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXVIII
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXIX
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXX
Διάλογος με ένα Αμερικάνο μελισσοκόμο
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXI
Μέθοδοι Αντικατάστασης Βασιλισσών
Δημιουργώντας ένα μελισσοκομικό πλάνο
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXII
Οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών
Κόψιμο Παραφυάδων κάτω από το πρίσμα του μελισσοκομικού ενθουσιασμού των νέων μελισσοκόμων και της έλλειψης εμπειρίας τους
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIII
Μελισσοκομία, παρανοήσεις, μύθοι, μυστικά, και «Μαγικές σφαίρες»
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVI
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXII
Οδηγός για την χρήση των δεικτών και των τοποθετήσεων που θα κάνουμε βάση αυτών
Κόψιμο Παραφυάδων κάτω από το πρίσμα του μελισσοκομικού ενθουσιασμού των νέων μελισσοκόμων και της έλλειψης εμπειρίας τους
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIII
Μελισσοκομία, παρανοήσεις, μύθοι, μυστικά, και «Μαγικές σφαίρες»
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXIV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXV
Απαντήσεις σε ερωτήσεις που δεν μου έγιναν Vol XXXVI
Μότσανος Λάζαρος
Σοχός 30/7/2016
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου