Για να γράψουμε ακόμη μια τσακ μπαμ ανάρτηση, από αυτές που τις προτιμάτε περισσότερο.
Και εδώ θα δείξουμε το πως δίνει το πεύκο (ανίχνευση στις 8/3/2025) στην περιοχή που έχω τα μελίσσια μου, και αυτή είναι ακόμη μια διαφορά από την περσινή χρονιά (Χρονιά El Ninia φέτος, σε αντίθεση με την χρονιά El Ninio πέρσι, οπότε η πρόβλεψη για φέτος είναι ότι η χρονιά θα είναι πιο υγρή και ψυχρή από την περσινή που ήταν πιο θερμή και ξερή).
Κάτι που ήδη συμφωνεί με το πως εξελίχθηκε ο φετινός χειμώνας, με πάνω από 7-8 φορές που χιόνισε στον Σοχό (σε αντίθεση με τις 5 φορές που χιόνισε πέρσι), χιόνι που κράτησε πολύ περισσότερες μέρες (4 συνεχόμενες μέρες χιονόπτωσης, και πάνω από μια εβδομάδα ο Σοχός μέσα στο χιόνι, σε μια από αυτές τις χιονοπτώσεις, ενώ πέρσι όλες οι χιονοπτώσεις είχαν κρατήσει μόνο μια μέρα, και το χιόνι έλιωσε την ίδια μέρα, ή την επόμενη). Όπως έχει ρίξει φέτος πολύ περισσότερη βροχή, και όσο αφορά τις μέρες βροχόπτωσης, αλλά και την ένταση τους, και διάρκεια τους.
Και τα αποτελέσματα τα βλέπετε στις φωτογραφίες, όπου ο εργάτης των πεύκων "δίνει" μελίτωμα (δεν είναι όλες αυτές οι σταγόνες που βλέπετε μελίτωμα, κυρίως όσες κοκκινίζουν μόνο, οι υπόλοιπες είναι ρετσίνι! Και είναι περίεργο το ότι είναι και αυτές στην βαμβακάδα του εργάτη του πεύκου! Άμυνα του δέντρου απέναντι του?), κάτι που πέρσι δεν είχε συμβεί στην περιοχή μου τους αντίστοιχούς μήνες. Και αυτό είναι μια πολύ μεγάλη διαφορά από πέρσι, που ήδη δίνει πολύ μεγάλη ώθηση στα μελίσσια μου (που βγήκαν πιο δυνατά από τα πεύκα από ότι προπέρσι, και σε πληθυσμούς, και σε γόνους, και σε αποθέματα μελιού , βλέπετε προηγούμενη ανάρτηση του blog
Πάρε, πάρε, Κόσμε τα μελίσσια τα δυνατά, τα DNAικά, τα οικολογικά! 'Ελα, έλα, έλα στον γιατρό της πείνας! Να σου βάλω και μουστάρδα παλικάρι να γλιστράει?, και άρχισα ήδη να τα βάζω ορόφους ένα μήνα, και περισσότερο, πιο νωρίς από την περσινή χρονιά).
Οπότε κράτησα τα μελίσσια σχεδόν 5 μήνες στα πεύκα στην Χαλκιδική, βγήκαν γομάρια από αυτά, και τα έβγαλα έξω από αυτά, αλλά και πάλι φρόντισα να τα φέρω για ξεχειμώνιασμα σε περιοχή που και έχει πεύκα, για να εκμεταλλευτούν την μελιτωέκκριση τους, για ανάπτυξη πλέον, και να εκμεταλλευτώ πλήρως όλα τα "χέρια" μελιτωέκκρισης του πεύκου, από τα παραγωγικά του, μέχρι τα τελευταία του (που υπό προϋποθέσεις και αυτά μπορούν να είναι πάλι παραγωγικά, αλλά χρειάζονται και πολύ δυνατά μελίσσια (λέγε με "ξεχειμώνιασμα στον Νότο"!), ή τρομερή τύχη, ώστε όλα να σου πάνε σωστά (και σχετικά δυνατά μελίσσια για την εποχή, όπως τα δικά μου τώρα, να δώσει καλά τα πεύκο, να μην το κόψει ο καιρός, και να τα έχεις σε μεγάλα πευκοδάση, και όχι απλώς κοντά σε δασύλλια με πεύκα, όπως τα έχω εγώ τώρα).
Αλλά εμένα μου αρκεί και αυτή η μελιτωέκκριση που είναι αρκετή για ανάπτυξη, δεν την είχα πέρσι, την έχω φέτος (μέχρι στιγμής! Είμαστε στον Μάρτη! Ένα γύρισμα του καιρού, και τα μελίσσια μπορεί να μείνουν για εβδομάδες κλεισμένα στις κυψέλες τους, και να πάει άκλαυτη η μελιτωέκκριση), αυτό μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στο πως θα εξελιχθούν τα μελίσσια από πλευράς δυναμικότητας.
Οπότε τα μελίσσια μου έμειναν 5 μήνες στα πεύκα στην Χαλκιδική, θα είναι κοντά στα πεύκα άλλους 4-4,5 μήνες, οπότε θα εκμεταλλεύονται την μελιτωέκκριση των πεύκων για 9-9,5 μήνες (και εάν δώσει και το βελανίδι θα είναι για ακόμη 1-1,5 μήνα στην μελιτωέκκριση του βελανιδιού! Οπότε θα δουλεύουν μελιτωεκκρίσεις για 10-11 μήνες! Και αυτό χωρίς να υπολογίσω τυχαίες μελιτωεκκρίσεις, όπως της αμυγδαλιάς, του πουρναριού, και της λεύκας! Για αυτό και τα δικά μου μέλια είναι συνήθως βαριά, και σκούρα, και για αυτό δεν κυνηγώ ιδιαίτερα την νεκταροέκκριση για παραγωγή (το Παλιούρι συνήθως, και σπάνια τον Ηλίανθο)).
Τα παραπάνω σας τα αναφέρω γιατί σας βλέπω να ακολουθείτε κάποιες νοητικές νόρμες σχετικά με την εκμετάλλευση του πεύκου (το γνωστό 21 μέρες μέσα στα πεύκα, άμεσα να βγουν από αυτά για άλλες 21 μέρες για να γονεύσουν, και μετά ξανά 21 μέρες για το δεύτερο χέρι του πεύκου, και αμέσως να βγουν από αυτά, και όχι ξεχειμώνιασμα στα πεύκα, ή με μέλια από πεύκο στα αποθέματα του!), ενώ η πραγματικότητα συχνά διαψεύδει αυτή την τακτική (η παραπάνω ανάρτηση που σας παραθέτω στην περίπτωση μου, αλλά και εκατοντάδες (πευκάδες*, και συνήθως Χαλκιδικιώτες μελισσοκόμοι (μπορεί και από άλλα μέρη με πεύκα, όπως η Έυβοια, αλλά μια που δεν έχω προσωπική εμπειρία από αυτό δεν το θεωρώ ως δεδομένο! Μιλώ πάντα για ότι ξέρω, ότι έχω δει, ότι έχω παρατηρήσει, ότι έχω κάνει!) άλλοι μελισσοκόμοι που ξεχειμωνιάζουν μελίσσια στα πεύκα (φυσικά σε προσήλια, πεδινά, με νότιο προσανατολισμό μέρη, που έχουν και μεγάλα ανοίγματα για ανθοφορίες παράλληλα με την μελιτωέκκριση στα πεύκα! Δεν μιλάμε για την καρδιά του πευκοδάσους επάνω σε βουνό, στην σκιά, με δεκάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα γύρω, γύρω, μόνο με πυκνό πευκοδάσος!).
Ναι ξέρω αυτό το έχει γράψει ο μεγάλος Νικολαίδης στο Βιβλίο του "
ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗΣ" αλλά μην ξεχνάτε ότι αυτό το βιβλίο είχε γραφτεί στα τέλη της δεκαετίας του 40 (στην παρουσίαση του στην ανάρτηση του blog μου
Μελισσοκομική βιβλιοθήκη είχα γράψει για αυτό τα εξής "Ένα υπέροχο βιβλίο από τον πατριάρχη της Ελληνικής μελισσοκομίας, πλήρες και παρόλο τα χρόνια του (η πρώτη έκδοσή του είναι στα τέλη της δεκαετίας του 40) παραμένει αρκετά σύγχρονο (στο μέτρο του δυνατού φυσικά, πχ η περιγραφή της κυψέλης με εσωτερικό - εξωτερικό καπάκι δεν είναι ακριβώς η κυψέλη που έχουν στο μυαλό τους οι νεότεροι μελισσοκόμοι), σπουδαίο βιβλίο για νέους και εμπειρότερους μελισσοκόμους (κυρίως).". Βιβλίο που είχε γραφτεί πριν από 75 χρόνια (το βιβλίο αυτό ήταν πολύ παλιό ήδη όταν το παρουσίαζα πριν από 11 σχεδόν χρόνια! Εάν πας να κάνεις πτυχιακή εργασία, ή μεταπτυχιακή, ή διδακτορική, και παρουσιάσεις βιβλιογραφία στις πηγές σου εικοσαετίας, και πάνω, δεν υπάρχει περίπτωση να μην στην "πει" ο επιβλέπων καθηγητής πανεπιστημίου, και να απαιτήσει πολύ πιο σύγχρονη βιβλιογραφία εάν δεν έχεις και από αυτή (σύγχρονη βιβλιογραφία είναι 1-3 χρόνια πίσω! Καλά είναι να ξέρετε πως λειτουργεί η επιστημονική μεθοδολογία, και παραγωγή νέας γνώσης). Τουλάχιστον αυτό στις "σκληρές" επιστήμες (μαθηματικά, φυσική, χημεία) αλλά και όχι στις τόσο "σκληρές" (πχ οικονομικά). Δεν έχω άποψη για την Γεωπονία όσο αφορά τα παραπάνω, και έχω την εντύπωση ότι η συγκεκριμένη επιστήμη είναι σε πολύ χαμηλό επίπεδο στην Ελλάδα (αυτή η εντύπωση μου δόθηκε από άτομα που σπουδάσανε σε αυτή την ειδικότητα και τα γνώρισα διαδικτυακά, ή και πρόσωπο με πρόσωπο! Χα χα χα).
75 χρόνια είναι πάρα πολλά για να προλάβουν να αλλάξουν πολλές παράμετροι από αυτές που εξέτασε ο Νικολαΐδης (δεν ξέρετε το πως ακριβώς ήταν τα πευκοδάση τότε, πόσο εκτεταμένα ήταν, πόσο πυκνά, με τι ανοίγματα μέσα τους, τι καλλιέργειες υπήρχαν δίπλα τους, ή μέσα τους, τι υγρασία υπήρχε σε αυτά, και τι θερμοκρασίες (ήδη σε 14 χρόνια μελισσοκόμος εγώ έχω παρατηρήσει τεράστιες διαφορές στις καιρικές συνθήκες που σας τις παρουσιάζω στην ανάρτηση του blog
Μελισσοκομία και κλιματική αλλαγή - Ανιχνεύσεις, διαπιστώσεις, το ζοφερό μέλλον, λύσεις ), αλλά επίσης έχουν αλλάξει και οι μελισσοκομικοί χειρισμοί των μελισσοκόμων, οι δυνατότητες τους, αλλά ακόμη και το υλικό τους (πχ ο Νικολαΐδης παρουσιάζει στο βιβλίο του την κυψέλη παλιού τύπου με εσωτερικό και εξωτερικό καπάκι! Πόσοι από εσάς όχι έχετε τέτοιες κυψέλες, αλλά έχετε καν δει τέτοιες κυψέλες? Εγώ τις έχω, και τις δουλεύω για 13 χρόνια (βλέπετε ανάρτηση του blog
Τέσσερα χρώματα Λευκό Γαλάζιο ), οπότε ξέρω τα πλεονεκτήματα τους, και τα μειονεκτήματα τους (ταχύτερη ανάπτυξη του μελισσιού όταν είναι από 5-7 πλαίσια, αλλά ταυτόχρονα και δεν μπορούν να διώξουν τόσο εύκολα την υγρασία από μέσα τους τα μελίσσια όσο στις κυψέλες νέου τύπου, ιδίως στα πεύκα! Θα το συναντήσουμε αυτό και λίγο παρακάτω, όταν θα σας επισημάνω και κάτι ακόμη, σχετικό με αυτό)).
*Όσο και εάν φαίνεται περίεργο σε όσους πελάτες μου διαβάζουν το blog μου αναρτήσεις όπως το Μαύρο Μέλι: Το Βελανιδόμελο, και με ακούνε να λέω ότι το αγαπημένο μου μέλι είναι το βελανιδόμελο, η αλήθεια είναι ότι εγώ είμαι "πευκάς" μελισσοκόμος (και να δείτε πόσο παράξενο μου φαίνεται όταν με ρωτάνε "Αααα έχεις και πευκόμελο εκτός από βελανιδόμελο?" Χα χα χα. Αν ήταν να περιμένω να ζήσω από το βελανιδόμελο (που δίνει καλά μια φορά στις τέσσερεις με πέντε χρονιές! Να το έχετε στα υπόψη σας αυτό οι νέοι μελισσοκόμοι! Μην βασίζεστε και τόσο στο βελανίδι για να πάρετε μέλι, θα σας κατεβάσει πολλές, μα πάρα πολλές φορές ,τα αυτιά σας!), θα είχα πεθάνει εδώ και χρόνια από την πείνα! Χα χα χα).
Και ως "πευκά" εννοούμε τον μελισσοκόμο που όλος ο μελισσοκομικός του σχεδιασμός έχει ως στόχο να πάει με δυνατά μελίσσια και στα δύο χέρια του πεύκου. Γιατί με 65% της συνολικής παραγωγής μελιού της χώρας μας να είναι πευκόμελο, και με τους περισσότερους μελισσοκόμους να πηγαίνουν και στα πεύκα, είναι παράξενο να μην είναι όλοι οι μελισσοκόμοι "Πευκάδες"! Αλλά όχι, όσοι πάνε μόνο στο ένα χέρι του πεύκου (που συνήθως είναι το δεύτερο) δεν δικαιούνται να ονομάζονται πευκάδες!
Γιατί θέλει πολύ σχεδιασμό και προσήλωση στο να έχεις όσο το δυνατόν δυνατότερα μελίσσια σε πληθυσμούς και γόνους (ισοζύγιο γόνου πληθυσμού) για να πας στα πεύκα, και να τα διατηρήσεις για μήνες δυνατά σε αυτά, αλλά και για να μην πάρεις άδειες κυψέλες μετά από αυτά. Μην κοιτάτε που σας παρουσιάζω σαν μονόδρομο εδώ την μακρόχρονη παραμονή στα πεύκα ως κάτι εύκολο! Στις πολύ άσχημες χρονιές η μακρόχρονη παραμονή στα πεύκα είναι μονόδρομος ως επιλογή, και τελευταίο καταφύγιο! Όχι στις καλές μελισσοκομικές χρονιές που δεν έχει στεγνώσει ο τόπος έξω από τα πεύκα!
Σε αυτές τις χρονιές η καλύτερη επιλογή είναι να βγαίνουν τα μελίσσια έξω από τα πεύκα στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στα δύο παραγωγικά χέρια του πεύκου, και τότε να δείτε τι τρελό κόστος σε χρόνο, εργασία, και χρήμα, απαιτεί κάτι τέτοιο, και πόσο δύσκολο είναι να είσαι "πευκάς"!
Επίσης με βλέπετε να είμαι τρομερά διστακτικός σε λύσεις όπως είναι το (οριζόντιο) βασιλικό διάφραγμα, και τελείως αντίθετος με το κάθετο πλαίσιο-διάφραγμα, ή με τις μεθόδους περιορισμού της γέννας της βασίλισσας, γιατί εμένα με ενδιαφέρει τα μελίσσια να γονεύσουν όσο το δυνατόν περισσότερο πριν τα πεύκα, και οτιδήποτε περιορίζει την γέννα της βασίλισσας (ακόμη και για να πάρεις περισσότερο μέλι!) με βρίσκει τελείως αντίθετο.
Διάολε ακόμη και αυτή η ανάρτηση που διαβάζετε τώρα πραγματεύεται το ότι φέτος δεν έκανα δεύτερο τρύγο στα πεύκα, μόνο και μόνο για να είναι όσο το δυνατόν δυνατότερα τα μελίσσια μου μετά το ξεχειμώνιασμα, με άφθονά αποθέματα με μέλι, για να τα κατεβάσω όσο γίνεται περισσότερα, και δυνατότερα, για τα πεύκα της επόμενης χρονιάς!
Τα επισημάνω τα παραπάνω γιατί τα έχω συναντήσει σε διαδικτυακές συζητήσεις μου με μελισσοκόμους, τα συνάντησα και φέτος σε συζήτηση μου με μελισσοκόμο πρόσωπο με πρόσωπο στις μεταφορές των μελισσιών ενός φίλου μου στα πεύκα στην Θάσο (βλέπετε προηγούμενη ανάρτηση του blog
Όταν κάποιοι μετακινούν μελίσσια κάποιοι άλλοι τρυγούν μελίσσια. Και μερικές ακόμη μελισσοιστορίες όπου παρουσιάζω τον τρύγο που τον βοήθησα να κάνει στην Θάσο (και όχι μόνο αυτό, και άλλα πολλά από τα παράπονα μου είπα σε αυτή την ανάρτηση! Χα χα χα), σας χρωστάω και την ανάρτηση με την μεταφορά των μελισσιών του, και την οικονομική ανάλυση για αυτή, όπως και για τους τρύγους σε διάφορα σενάρια τους, και την άποψη μου εάν συμφέρει και με ποιες προϋποθέσεις όλη αυτή η τοποθέτηση. Υπομονή, θα σας την παρουσιάσω και αυτή, και σας υπόσχομαι να είναι τελείως ενδιαφέρουσα (και κυρίως με σκληρά αριθμητικά στοιχεία, και οικονομική ανάλυση τους!).
Ο μελισσοκόμος αυτός ήταν τελείως δογματικός στο "21 μέρες μέσα στα πεύκα, 21 έξω, 21 μέρες ξανά μέσα, και αμέσως μετά έξοδος από αυτά". Και το παρουσίαζε αυτό ως μια "ιδιότητα" του πευκοδάσους της Θάσου, και ότι έριχνε τρομερά τα μελίσσια το εάν δεν ακολουθούσες αυτή την τακτική (σε μια χρονιά τώρα που τα πάντα, εκτός ίσως από τα πεύκα (και λίγο το βελανίδι), που είχαν αποτύχει από πλευράς νεκταροέκκρισης (όχι τόσο και το παλιούρι, τοπικά!)! Εγώ που έχω διαφορετική άποψη για τα πεύκα (διαβάζετε και ήδη αυτή την άποψη μου) μου φάνηκε περίεργος όλος αυτός το δογματισμός, και το "δέχθηκα" ως ιδιαιτερότητα της Θάσου (παρόλο που όταν ξεφορτώσαμε τα μελίσσια είδα κισσό στην περιοχή, και όταν κάναμε τον τρύγο μετά από κανένα δεκαήμερο είδα ότι τον πετούσαν σαν τρελά τα μελίσσια (δεν είδα όμως αρκουδόβατο- Ο Κισσός των Πεύκων-! Μπορεί αυτή να είναι μια διαφορά ανάμεσα στα πευκοδάση Χαλκιδικής και Θάσου?). Οπότε πως θα πέσουν τα μελίσσια εάν δουλεύουν ταυτόχρονα και κισσό, που δίνει αβέρτα και νέκταρ και γύρη?)!
Όμως εάν επέμενε ακριβώς για το ίδιο και στην περίπτωση των πευκοδασών της Χαλκιδικής θα είχα την εντύπωση ότι είναι παντελώς άσχετος ως μελισσοκόμος (καλά εντάξει δεν έχω δεχτεί και σαν σωστό και αυτό που είπε για την Θάσο, απλώς του δίνω την αμφιβολία της πρότερης εμπειρίας του επάνω στην εκμετάλλευση της μελιτωέκκρισης στην Θάσο. Έχω την τάση εάν δεν έχω δουλέψει κάτι να μην είμαι απόλυτος σε τίποτα όσο αφορά αυτό το θέμα!).
Όπως όμως τον αμφισβήτησα (εντονότατα!) και στο ότι επέμενε ότι του έριξαν τα μελίσσια η παραμονή στις κουμαριές και στα πεύκα στην Χαλκιδική (δική του και του φίλου μου), και για αυτό δεν είχε μελίσσια για να πάρει τρύγο στα πεύκα (παίζει και αυτό πάντα στο πίσω του μυαλού μου, η φράση δηλαδή "Πολύ καλά μας τα λες! Δεν μου λες όμως, φέτος τρύγο έκανες?" που σας την έχω παρουσιάσει στην ανάρτηση του blog μου
Αποκωδικοποιώντας μελισσοκομικά τον Αρκούδα. Εγώ βλέπετε ήδη είχα κάνει έναν τρύγο στο βελανίδι, και ήμουν ήδη έτοιμος να κάνω ακόμη έναν τρύγο στα πεύκα στην Χαλκιδική με τα δικά μου τα μελίσσια (μια ακόμη επιλογή που έμαθα ότι μπορεί να συμβεί! Να κάνεις και τρύγο σε μελίσσια που δεν ήταν δικά σου! Μεγάλο μάθημα ήταν τελικά το ότι βοήθησα τον φίλο μου στις μεταφορές, και στον τρύγο στην Θάσο! Μου έμαθε πολλά αυτό! Πολλά θα σας τα παρουσιάσω, άλλα όμως θα μείνουν ως δική μου γνώση για να πορευτώ με αυτή! Καλά είναι να κάνετε τέτοια τσακαλίκια, για να μεγαλώσετε το γνωστικό σας κεφάλαιο, όσο και εάν είναι δύσκολες και απαιτητικές εργασίες μόρτες μου! Και σας τα λέει αυτά κάποιος (που είναι πλέον 51 χρονών και όχι ξεπεταρούδι!) που είναι μελισσοκόμος επαγγελματίας με εκατοντάδες κυψέλες για 14 χρόνια, και όχι έχει μόνο διαβάσει σαν τρελός ότι μελισσοκομικό υπάρχει εκεί έξω, αλλά έχει κουβαλήσει και για σχεδόν μια δεκαετία εκατοντάδες μελίσσια άλλων (και ακόμη βοηθώ εδώ, και εκεί, και άλλους μελισσοκόμους σε τέτοιες εργασίες).
Επίσης μεγάλο σχολείο είναι να έχετε ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές τοποθετήσεις σε πολλά μέρη (είτε κυνηγώντας τις ίδιες μελιτωεκκρίσεις και νεκταροεκκρίσεις, είτε διαφορετικές), αλλά και χρησιμοποιώντας διαφορετικό μελισσοκομικό υλικό! Σχεδόν τόσο μεγάλο σχολείο όσο το να διαβάζεις αβέρτα μελισσοκομικά βιβλία, αλλά και να κουβαλάς τα δικά σου μελίσσια, αλλά και των άλλων!
Όλα τα παραπάνω είναι απαραίτητα για να γίνετε καλοί μελισσοκόμοι! Εάν λείπει οποιοδήποτε από τα παραπάνω πάρα πολύ δύσκολα θα γίνετε καλοί μελισσοκόμοι! Λυπάμαι! Αλλά δεν μπορώ να σας πω ψέματα!
"Συμπέρασμα: Φέτος τα μελίσσια έχουν (αντικειμενικά) μεγαλύτερη δυναμικότητα! Και λόγου ότι όλα πήγανε μόνο στο δεύτερο χέρι του πεύκου (πέρσι τα μισά είχαν πάει και στα δύο χέρια του πεύκου, και τα άλλα πήγανε μόνο στο δεύτερο χέρι του πεύκου), όλα βρήκανε σουσούρα αμέσως με που γύρισαν από το πεύκο (πέρσι μόνο τα μισά που δεν είχανε πάει στο πρώτο χέρι του πεύκου βρήκανε σουσούρα, μια που αυτή άνθησε ανάμεσα στα δύο χέρια του πεύκου).
Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια για να την έχετε στον νου σας, τα καλύτερα μελίσσια μου αυτή την στιγμή έχουν το εξής κοινό χαρακτηριστικό: Ήταν από αυτά που ήταν στο βουνό και κάνανε δύο τρύγους στο βελανίδι, και βρήκανε και στο πεύκο τόσο όσο να κάνω καλούς τρύγους και στο πεύκο, και όταν γύρισαν πίσω ήταν στο μελισσοκομείο που βρίσκανε πεύκο όλο τον χειμώνα, και όχι αυτά που ήταν ακριβώς μέσα στις σουσούρες!
Αντίθετα μελίσσια που είχαν παραμείνει στον κάμπο μετά τον πρώτο καλό τρύγο που έκανα σε ανθόμελα, και τροφοδοτήθηκαν με σιρόπι με μέλι για συντήρηση τους, και πήγανε σε πεύκο που δεν έδωσε και τόσο καλά για έναν καλό τρύγο (αλλά πήρες και από αυτά 4-5 πλαίσια με μέλι), αλλά φύγανε από το πεύκο με 4-5 γόνους (σε αντίθεση με τα μελίσσια που πήρα από 9-17 πλαίσια με μέλι που είχαν ξεγονεύσει πλήρως στα πεύκα!), και μπήκανε στην σουσούρα δεν έχουν το μέγεθος (πληθυσμούς και γόνους!) από τα παραπάνω μελίσσια!
Για το τέλος από τα μελίσσια που δεν πήγανε καθόλου στα πεύκα και έμειναν παραμένοντα στο μέρος που έβρισκαν και σουσούρα, και πεύκο, και είχα τις περισσότερες απώλειες μέσα στον χειμώνα, και έχουν και την χειρότερη εμφάνιση αυτή την στιγμή!
Αυτά σχετικά με το πόσο ρίχνουν τα πεύκα και το βελανίδι τα μελίσσια, το πόσο τα κρατάει με γόνους ο κάμπος, το πόσο κακό είναι το ξεγόνεμα από τα πεύκα, και το τι δυναμικότητα μπορούν να έχουν τα μελίσσια μετά από την σουσούρα (αλλά εδώ σας έχω ακόμη μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια παρακάτω!).
Καλά είναι κάτι τέτοιες πληροφορίες να τις συλλέγετε συστηματικά, με τις δικές σας παρατηρήσεις και εμπειρία, και να μην βασίζεστε στο τι σας λένε παππούδες μελισσοκόμοι, που συνήθως απλώς ακολουθούν το μελισσοκομικό φολκλόρ!
Είναι τα δυνατότερα μου ποτέ μελίσσια για αυτή την εποχή? Όχι! Υπήρξε χρονιά πριν από 3-4 χρόνια που ήδη είχα προλάβει να σηκώσω 34 ορόφους, και να με περιμένουν ακόμη 30 για να σηκωθούν! Τι χαρακτηριστικό είχε η συγκεκριμένη αυτή χρονιά? Είχε δώσει τρομερά καλά το βελανίδι, και είχα κάνει δύο βαρβάτους τρύγους σε αυτό, το πεύκο δεν έκανε και πολλά πράγματα στο δεύτερο χέρι που τα είχα πάει, και η σουσούρα ξεκίνησε ακριβώς με που τα πήγα στα μέρη για το ξεχειμώνιασμα τους τέλη Νοέμβρη - αρχές Δεκέμβρη, και έμεινε ανθισμένη μέχρι αρχές Γενάρη! Τα μελίσσια όταν είχα πάει να τα κάνω θεραπεία με οξαλικό στις 25 Δεκέμβρη (Ναι! 25 Δεκέμβρη! Τις γιορτές τις περνάς με αυτούς που αγαπάς περισσότερο σε αυτή την ζωή! Χα χα χα) είχαν από 4 με 5 γόνους! Στα υπόψη σας και αυτό!
Επίσης πέρσι υπήρχε ελαιοκράμβη, αλλά ήταν από τις πιο απογοητευτικές ανθοφορίες ελαιοκράμβης που είχα ποτέ, με ελάχιστη ανάπτυξη των μελισσιών, και ελάχιστο χτίσιμο κεριών, αλλά και ελάχιστες παραφυάδες κομμένες (4 παραφυάδες, αλλά έκοψα άλλες 80 ενάμιση μήνα μετά, όταν επιτέλους σταμάτησαν οι ατελείωτες περσινές βροχές, δυστυχώς όμως επειδή δεν ξαναέβρεξε για μήνες έπρεπε να συντηρώ εγώ τις παραφυάδες με τροφοδοσία με μέλι! Κακή η περσινή χρονιά σε κάθε τομέα, εκτός από την απόκτηση μελισσοκομικού εξοπλισμού, εκεί δόθηκαν τα ρέστα μας! Χα χα χα), λόγου των συνεχόμενων βροχών!
Μια ακόμη πληροφορία για σας, σε 13 χρονιές τοποθετήσεων στις ελαιοκράμβεις μόνο οι τρεις δεν ήταν καλές (και όλες λόγου συνεχόμενων βροχοπτώσεων που δεν άφηναν τα μελίσσια να πετούν), και μια χρονιά δεν γίνεται τοποθέτηση σε αυτή πάλι λόγου των βροχοπτώσεων, αλλά αυτή την φορά λόγου της έλλειψης τους στον προηγούμενο Οκτώβρη! Στα υπόψη σας και αυτό!
Οπότε μεγαλύτερη δυναμικότητα στα φετινά μελίσσια σε σχέση με τα περσυνά, δύο χαμένες κύριες ανθοφορίες σε δύο χρονιές, με τον Απρίλη να είναι ελαφρώς καλύτερος στις αρχές του μήνα, και στα μέσα του, πέρσι, και οι προοπτικές είναι να είναι τα τέλη του φετινού Απρίλη, και όλος ο Μάης, καλύτερος από τον περσινό!
Αυτή είναι η κατάσταση! Το (Μικρό) κενό του Μάη που συνήθως έχω την κάθε χρονιά μου έχει μεταφερθεί στα μέσα του Απρίλη (γιατί τα οπωροφόρα και οι γκορτσιές καλύπτουν τις ανάγκες των μελισσιών εν μέρη μαζί με το πεύκο στις αρχές του).
Κανένας λόγος για αισιοδοξία, κανένας λόγος για απαισιοδοξία, πανικό, απελπισία.
Κυριότερες μελισσοκομικές αρετές άλλωστε σας το λέω εδώ και χρόνια: Καρτερικότητα και κυρίως ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ!".
Ναι έτσι ακριβώς είναι το αρχείο των παρατηρήσεων μου για την κάθε χρονιά, για αυτό και δεν ακολουθώ τις νόρμες και τα μελισσοκομικά φολκλόρ που έχουν αρκετοί μελισσοκόμοι στο μυαλό τους.
Φέτος το αρχείο λέει ότι τα μελίσσια που πήγανε στην πεδινή τοποθέτηση στα πεύκα έχουν περισσότερους γόνους, αλλά λιγότερα μέλια από τα μελίσσια που πήγανε στα ορεινά για πεύκο, αλλά και τα δύο έχουν αποθέματα από μέλι για να αντέξουν ένα γύρισμα του καιρού στον Μάρτη, που θα μπορούσαν να τα κρατήσουν για πολλές εβδομάδες κλεισμένα μέσα στις κυψέλες.
Τα μελίσσια που δεν πήγανε καθόλου στα πεύκα έχουν και αυτά πολλούς γόνους, έχουν και αποθέματα σε μέλι, αλλά όχι τόσα όσα έχουν τα άλλα, που να τους επιτρέπουν να αντέξουν πολλές εβδομάδες κλεισμένα μέσα στις κυψέλες. Για ακόμη μια χρονιά συνεχόμενη τα μελίσσια που μείνανε στα πεύκα είναι σε καλύτερη κατάσταση από πληθυσμούς, γόνους, και αποθέματα μελιού, από τα μελίσσια που δεν πήγανε καθόλου στα πεύκα! Στα υπόψη και αυτό.
Και εδώ κολλάει η κουμαριά, προπέρσι δεν είχε δώσει η κουμαριά όπως έχει δώσει πέρσι (πως το ξέρω αυτό? Γιατί έχω κάνει τρύγο στο δεύτερο χέρι του πεύκου, εξακολουθούσε να δίνει το πεύκο, έδινε και η κουμαριά, και τώρα έχω πλαίσια με κρυσταλλωμένο μέλι μέσα στα αποθέματα μελιού του κάθε μελισσιού (στα μελίσσια που ήταν στα ορεινά τα πεύκα που είχε και κουμαριά, στα μελίσσια που πήγανε στα πεδινά πεύκα που δεν έχει κουμαριά δεν υπάρχουν και πλαίσια με κρυσταλλωμένο μέλι! Η κάθε παρατήρηση επιβεβαιώνει και τις προηγούμενες, και δεν πρέπει να έρχεται σε αντίφαση με τις επόμενες! Έτσι θα πρέπει να λειτουργείτε εάν θέλετε να βγάζετε σωστά συμπεράσματα από τις παρατηρήσεις σας!)! Η σουσούρα είχε δώσει πριν τον τρύγο του δεύτερου χεριού του πεύκου, και όταν έφερα τα μελίσσια στην περιοχή μας δεν έδινε πλέον η σουσούρα, οπότε είναι κουμαριά το κρυσταλλωμένο μέλι στα πλαίσια).
Και εδώ κολλάει η Χρονιά El Ninio όσο αφορά την Κουμαριά (και την Σουσούρα όταν δίνει βαθιά τον χειμώνα πχ Δεκέμβρη), σε ξηρές χρονιές δεν είναι τόσο επικίνδυνη η Κουμαριά (και η Σουσούρα!) να ξινίσει το μέλι της μέσα στα πλαίσια λόγου υπερβολικής υγρασίας, γιατί δεν υπάρχει υπερβολική υγρασία στην ατμόσφαιρα (οι μέλισσες αφαιρούν υγρασία από το μέλι (κυρίως στις νεκταροεκκρίσεις αυτό και όχι στις μελιτωφορίες, γιατί τα μέλια από μελιτώματα είναι εκ ορισμού με λιγότερη υγρασία μέσα τους) με το να χτυπούν τα φτερά τους μέσα στην κυψέλη, να δημιουργούν ρεύμα αέρα στους αεραγωγούς, και να αφαιρούν έτσι υγρασία από τα πλαίσια με το μέλι. Εάν έξω υπάρχει πολύ υγρασία και χαμηλή θερμοκρασία αυτό δεν λειτουργεί! Πχ εάν έξω έχει ομίχλες, και βρέχει, η υγρασία έξω από την κυψέλη θα είναι πολύ μεγαλύτερη από την υγρασία μέσα στην κυψέλη, οποιοδήποτε ρεύμα αέρα που θα δημιουργούν οι μέλισσες θα φέρνει υγρασία στην κυψέλη, και δεν θα αφαιρεί υγρασία από αυτή! Οπότε πως θα αφαιρέσουν υγρασία από το μέλι μέσα στα πλαίσια?).
Σε συνθήκες ξηρασίας μπορεί να λειτουργήσει ο μηχανισμός για την αφαίρεση υγρασίας από το μέλι (σε ξηρές χρονιές δεν δίνουν και ιδιαίτερα πολύ μέλι οι ανθοφορίες επίσης! Μην το ξεχνάτε και αυτό!), οπότε μειώνεται ο κίνδυνος να ξινίσει το μέλι στα πλαίσια, και η ανθοφορία της Κουμαριάς (και της Σουσούρας! Επιμένω επάνω σε αυτό! Χα χα χα) δεν είναι τόσο επικίνδυνη (της σουσούρας είναι επικίνδυνη και για τις λεηλασίες). Το αντίθετο ισχύει για τις υγρές χρονιές (όπως πχ προβλέπεται για την φετινή χρονιά, που θα είναι χρονιά El Ninia!).
Επίσης εδώ είναι και ένα από τα μεγάλα μειονεκτήματα της κυψέλης παλιού τύπου. Δεν έχει μόνιμους αεραγωγούς, όπως η κυψέλη νέου τύπου, και είναι δυσκολότερο να διώξουν υγρασία από αυτές οι μέλισσες δημιουργώντας ρεύμα αέρα, οπότε είναι πιο επικίνδυνη η παραμονή μελισσιών στα πεύκα (και στην σουσούρα, και την κουμαριά) μέσα σε αυτές λόγου υγρασίας.
Και πως το ξέρω αυτό?
Γιατί απλούστατα έχω περισσότερες απώλειες σε κυψέλες παλιού τύπου από μελίσσια που ήταν στα πεύκα από ότι σε κυψέλες νέου τύπου!
Πως αξιοποίησα αυτή την πληροφορία?
Φέτος πριν από την μεταφορά στα πεύκα (που έμειναν μέσα στα πεύκα και 5 μήνες μην το ξεχνάτε!) φρόντισα να κάνω μετάγγιση των μελισσιών από κυψέλες παλιού τύπου (που είχαν καλύτερη ανάπτυξη από τις κυψέλες νέου τύπου, και λόγου κυψέλης, αλλά και λόγου ότι τα μελίσσια σε κυψέλες νέου τύπου είχαν τροφοδοσία με μέλι, ενώ του παλιού τύπου τροφοδοσία με σταθερή τροφή!) σε κυψέλες νέου τύπου, και τις οποίες τις ξανά έκανα μετάγγιση σε κυψέλες παλιού τύπου για το ξεχειμώνιασμα όταν πλέον είχαν τελειώσει με το να βρίσκουν κουμαριά μια που τα έκανα πριν από ένα μήνα, από την μετάγγισή, μεταφορά από τα πεύκα (βλέπετε προηγούμενη ανάρτηση του blog μου
Και μπαίνουμε δυναμικά μελισσοκομικά στο 2025 ).
Αποτέλεσμα?
Φέτος έχω τις λιγότερες από ποτέ απώλειες μελισσιών στο ξεχειμώνιασμα μέχρι στιγμής!
Οπότε υπάρχει και επιβεβαίωση της παραπάνω θεωρίας, και στα δύο τα σκέλη της (ο ρόλος της υγρασίας εξωτερικά στην ύπαρξη υγρασίας στα πλαίσια μελιού μέσα στην κυψέλη, αλλά και το πόσο υστερεί σε αυτόν τον τομέα η κυψέλη παλιού τύπου σε σχέση με τις κυψέλες νέου τύπου!).
Και όλα αυτά γιατί δεν ακολουθώ νοητικές νόρμες και φολκλόρ (πχ ακόμη ένα μελισσοκομικό φολκλόρ "Η τροφοδοσία με μέλι θα τα τρελάνει τα μελίσσια στην σμηνουργία" τρίχες! Μόνο η αβέρτα εξωτερική νεκραροέκκριση μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο! Εάν δεν ισχύει κάτι τέτοιο μην περιμένεις θαύματα από την τροφοδοσία με μέλι! Εκτός! Φέτος έχω τα δυνατότερα μελίσσια που είχα ποτέ μετά τα πεύκα, και μετά το ξεχειμώνιασμα, το μόνο που τροφοδότησα πέρσι ήταν μισός τόνος μέλι σε σιρόπι από απολεπίσματα (όταν μελισσοκόμοι με αντίστοιχο αριθμό μελισσιών τροφοδότησαν 2-2,5 τόνους σταθερής τροφής, και μερικοί πρόσθεσαν και 300 κιλά μέλι σε σιρόπι από απολεπίσματα!) και σε 18 κυψέλες παλιού τύπου έδωσα και εγώ λίγη σταθερή τροφή (γιατί δεν χωράει το μπουκάλι για το σιρόπι ανάμεσα στο εσωτερικό καπάκι και τα πλαίσια). Αυτό μπορεί να βοήθησε στην μακροζωία των μελισσών, και να έδωσε αυτό το αποτέλεσμά στο να βγουν τόσο δυνατά τα μελίσσια από τα πεύκα (όπως τονίζει διαρκώς ο καθηγητής Ανδρέας ο Θρασυμβούλου ότι "το μέλι είναι η καλύτερη τροφή για τα μελίσσια" και ότι ζούνε περισσότερο οι μέλισσες που τροφοδοτούνται με μέλι! Και φυσικά όλη αυτή η τροφοδοσία συνοδεύτηκε με την ύπαρξη θυμόλης στο σιρόπι για να μην ξινίσει μέσα στις 2-3 ημέρες! Βλέπετε δεν είμαι απόλυτος σε τίποτα, και όλα τα λαμβάνω υπόψη. Πολύ λιγότερη τροφοδοσία τα μελίσσια από τους άλλους μελισσοκόμους, αλλά σχεδόν όλη της με μέλι! Είναι κάτι που με διαφοροποιεί από αυτούς, και μπορεί να διαφοροποιεί επίσης τα αποτελέσματα στην κυψέλη!).
Επίσης σε κάτι ακόμη που είδα απόλυτες θέσεις.
"Το μέλι της Σουσούρας δεν ξινίζει"! Και όμως και αυτό μπορεί να ξινίσει! Το μοναδικό μέλι που μου έχει ξινίσει ποτέ στους 27κιλους κουβάδες (200 κιλά μέλι!) όσα χρόνια είμαι μελισσοκόμος ήταν μέλι σουσούρας! Το έδωσα και αυτό στα μελίσσια μου ως τροφοδοσία με σιρόπι από μέλι, μια που δεν ήταν κατάλληλο για να το δώσω σε πελάτες μου (και δεν κάνω μείξη μελιών!).
Αλλά είχε συμβεί με το μέλι αυτού του τρύγου που παρουσιάζω στο blog μου
Καλό μελισσοκομικό χειμώνα να έχουμε τσακαλάκια μου όπου είχε γίνει στα μέσα Νοέμβρη - αρχές Δεκέμβρη, μέσα στις σουσούρες της περιοχής μου, σε συνθήκες ομίχλης, βροχοπτώσεων, και έντονου κρύου, και μάλιστα την επόμενη μέρα που είχα τελειώσει και το ξεμέλισμα των πλαισίων (στις 13/12/2021) χιόνισε στον Σοχό!
Τόσο καλά δηλαδή!
Όταν οι μέλισσες σου σου δώσουν αυτό το σημάδι, καλύτερα να παρατήσεις τελείως τον τρύγο, να πεις "Καλό ξεχειμώνιασμα παίδες", και να την αράξεις! Χα χα χα..
Αυτά!!!
Τελικά δεν ήταν και τόσο μικρή αυτή η ανάρτηση, αλλά νομίζω ότι σας κέρασα και σήμερα πάρα πολλά παίδες, δεν νομίζω να μείνατε ανικανοποίητοι και δυσαρεστημένοι και με το σημερινό τρατάρισμα ε?
Να τα θυμηθείτε αυτά όταν πάτε επάνω στον Άγιο Πέτρο, και να πείτε και καμία καλή κουβέντα για τον Αρκούδο, που θα βράζει στα καζάνια της Κολάσεως ε?
Χα χα χα.
Adios Amigos Locos
Λάζαρος Μότσανος
Σοχός 12/3/2025
